بانک مرکزی، خیال این افراد را راحت کرد / صادرکنندگان چک‌های برگشتی در بن بست

چک برگشتی به معنای عدم پرداخت یک چک توسط بانک صادر کننده است. این موضوع ممکن است به دلیل عدم موجودی کافی در حساب بانکی صادر کننده چک، اشتباه در نوشتن مبلغ چک، تاریخ انقضای چک یا دلایل دیگری رخ دهد. در صورتی که چکی برگشتی شود، بانک صادر کننده می بایست مبلغ چک را به صاحب حساب پرداخت کند و همچنین ممکن است هزینه های جریمه و کارمزدی را نیز به عهده بگیرد. برای جلوگیری از چک برگشتی، باید از صحت اطلاعات موجود در چک اطمینان حاصل کرده و از موجودی کافی در حساب بانکی خود اطمینان حاصل کرد.

بانک مرکزی در آخرین اقدام خود برای اجرای قانون جدید چک، با ایجاد سامانه جدید امکانی را فراهم کرده که ذینفعان می‌توانند از وضعیت اعتباری صادرکننده چک همچون مبالغ چک‌های برگشتی و چک‌های صادر شده فرد مطلع شوند.

چک ابزار پرداختی است که در کنار سایر ابزارهای پرداخت همچون وجه نقد، برات و سفته در معاملات مورداستفاده مردم قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های چک که با استقبال مردم و کسب‌وکارها روبه‌رو است به تأخیر انداختن تسویه معاملات است.

در یک دهه اخیر چک به عنوان ابزار پرداختی اعتبار خود را از دست داده بود و مطابق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از نظر تشکل‌های اقتصادی به عنوان پنجمین مشکل بزرگ کسب و کارها شناخته می‌شد و این امر باعث شد تا مسوولان و کارشناسان درصدد رفع اختلال‌های ناشی از چک برای کسب و کارها برآیند.

آخرین اصلاحات قانون چک مربوط به سال ۱۳۹۷ بود که مجلس شورای اسلامی دغدغه چند ساله مردم به ویژه فعالان اقتصادی را درباره مسائل مرتبط با چک از جمله نااطمینانی در وصول مبلغ چک را برطرف کرد.

در قانون جدید به طور خلاصه، صادرکننده چک می‌بایست چک خود را در سامانه صیاد (صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک) ثبت کرده و سپس آن را در اختیار فروشنده قرار دهد. پس از این، گیرنده چک با دریافت اطلاعات سوابق صادرکننده چک و حصول اطمینان از عدم سوءپیشینه صادرکننده در صدور چک‌های بی‌محل، می‌تواند با اطمینان بیشتری نسبت به پذیرش چک و انجام معامله اقدام کند.

همچنین در صورت برگشت چک، حساب صادرکننده به میزان مبلغ چک صادر شده مسدود می‌شود. علاوه بر این، برخی تنبیهات قانونی برای صادرکننده چک بی‌محل منظور شده تا از این طرق نوعی بازدارندگی در صدور چک‌های بی‌محل ایجاد شود.

قانون جدید در دولت گذشته ابلاغ شد، اما اقدام عملی قابل توجهی برای اجرای آن برداشته نشد تا اینکه در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت. پیش از اجرای قانون جدید در دولت سیزدهم ۲۰ درصد چک‌های صادر شده وصول نمی‌شد و به طور میانگین روزانه ۱۰ نفر از زندانیان مربوط به تخلفات در حوزه چک بودند.

با اجرای قانون جدید در دولت کنونی زندانیان چک به یک نفر در سه روز کاهش یافت و طبق آخرین گزارش بانک مرکزی در مردادماه امسال نیز ۹۰.۹ درصد از کل تعداد چک‌های مبادله‌ شده در سامانه چکاوک وصول شده است یعنی میزان چک برگشتی نصف شده و تعداد زندانیان نیز ۹۶ درصد کم شده است.

بانک مرکزی طی روزهای گذشته از سامانه‌ای رونمایی کرد که می‌توان گفت بن‌بستی برای صادرکنندگان چک‌های بی‌محل است. این سامانه وضعیت اعتباری صادرکننده چک همچون مبالغ چک‌های برگشتی و چک‌های در راه صادرکننده چک را در اختیار ذینفع قرار می‌دهد.

در سامانه جدید که از روز ۱۶ مهر در اختیار عمومی قرار گرفته است ذینفعان چک می‌توانند با ارسال پیامک به سرشماره ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ از مجموع مبلغی چک‌های برگشتی صادرکننده چک اعم از چک‌های برگشتی رفع سوء اثرشده و نشده و مجموع مبلغی چک‌های در راه تسویه نشده، مطلع شوند.

برای دریافت این سرویس ذینفع چک باید کد دستوری زیر را به سرشماره ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ ارسال کند (از راست به چپ):

*۱*۴*شناسه/کدملی ذینفع*شناسه صیادی

استفاده‌کنندگان از سرویس پیامکی در صورتی که کد دستوری را به خاطر نداشته باشند می‌توانند با ارسال عدد ۱ به سرشماره ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ از راهنمای این سرویس بهره‌مند شوند. راهنمای سرویس نحوه صحیح ارسال پیامک را در اختیار استفاده‌کنندگان از سرویس قرار می‌دهد.

این خدمت به ذینفع چک کمک می‌کند تا با اخذ اطلاعات شفاف از سوابق صادرکننده چک نسبت به دریافت یا عدم دریافت چک تصمیم‌گیری کند.