تشخیص اختلال در نوشتن و راه های درمان آن

نوشتن کار بسیار پیچیده اما حیاتی برای یادگیری افراد است. این مهارت معمولا در سال های اولیه زندگی افراد به دست می آید و به مرور امکان تقویت آن وجود دارد.

به واسطه نوشتن افراد می توانند احوالات، خواسته ها، نیازهای خود را مطرح نمایند. گاهی اوقات یادگیری این مهارت با مشکلات عدیده ای همراه می شود. اختلال در نوشتن مفهومی است که برای توصیف مشکل این گروه از افراد مورد استفاده قرار می گیرد.

مشاوران مرکز مشاوره خانواده آویژه به شما توصیه می‌کنند تا برای آشنایی بیشتر با اختلال نوشتن در وجود برخی از افراد مقاله زیر را با دقت تا انتها دنبال کنید.

اختلال در نوشتن چیست؟

به طور کلی اختلال در نوشتن زمانی ایجاد می شود که افراد با وجود آنکه در معرض آموزش های کافی و مورد نیاز برای کسب این مهارت قرار می گیرند، اما باز هم در بروز توانایی نوشتن خود با مشکل مواجه شده و نمی توانند همانند افراد عادی در این حوزه فعالیت انجام دهند.

اختلال در نوشتن در سنین مختلف با علائم متفاوتی خود را نشان می‌دهد اگرچه تشخیص و درمان این نوع اختلال به راحتی امکانپذیر نبوده و دشوار است. با این حال برخی از مهم ترین علائمی که می توان برای این نوع اختلال عنوان کرد، شامل موارد زیر است:

اختلال در نوشتن همیشه یک اختلال انتسابی و ژنتیکی نبوده است و گاهی اوقات نوعی اختلال اکتسابی محسوب می شود.

در این حالت، فرد مبتلا به این اختلال تحت تاثیر برخی از آسیب‌های مغزی، بیماری‌های عصبی، حوادث خاصی که در زندگی اش تجربه می‌کند، به مرور زمان توانایی در مهارت نوشتن خودش را از دست می‌دهد.

در چنین مواردی، افراد تا پیش از وقوع حادثه دردناک و یا تحت فشار قرار گرفتن بر اثر موضوعی خاص هیچ مشکلی در این مهارت نداشته و مانند سایر افراد در زمینه نوشتن عمل می‌کردند.

با این حال، تحت تاثیر عوامل بیرونی خاصی، نیمکره راست آنها ضربه خورده و دچار آسیب های جدی می شود، طوری که فرد به طور ناگهانی یا به مرور زمان قابلیت نوشتنش را از دست می دهد.

بر خلاف اختلال در نوشتن اکتسابی، گاهی اوقات هم اختلال مورد نظر از همان سنین پایین افراد و در مراحل اولیه رشد کودکان خود را نشان داده است و اطرافیان کودک متوجه این موضوع می شوند که کودکشان بر خلاف سایر هم سن و سال هایش مهارت چندانی برای نگارش کلمات و جملات ندارد.

مهم ترین نشانه های اختلال در نوشتن در بین کودکان به شرح زیر است:

سه نکته مهم را نباید در موضوع بررسی اختلال در نوشتن فراموش کرد:

اول اینکه: بی توجهی به این نوع اختلال می تواند سایر مهارت های تحصیلی افراد را هم تحت تاثیر قرار دهد. مهارت هایی که کاملا با پیشرفت های تحصیلی افراد مرتبط بوده و عدم توجه به این اختلال می تواند مانع از هر گونه پیشرفت تحصیلی در افراد شود.

دوم اینکه: به هیچ عنوان دانش آموزان و کودکانی را که از اختلال در نوشتن رنج می برند با افرادی که تنبل و یا شلخته معرفی شده و علاقه ای به یادگیری دروس و انجام تکالیف خود ندارند، یکسان در نظر نگیرید.

سوم اینکه: هرگز به اختلال در نوشتن فرزند خود بی توجه نباشید، چرا که تداوم و تقویت این نوع اختلال در وجود افراد، موجب عزت نفس پایین و عملکرد اجتماعی ضعیف ترشان نسبت به سایر هم سن و سال های آنها خواهد شد.

چهارم اینکه: بهترین زمان برای متوجه شدن اختلال در نوشتن بین کودکان شما در فاصله زمانی 6 تا 8 سالگی آنها است. زمانی که که کودک کم کم با حروف آشنا شده و صداها و واج ها را یاد می گیرد. بهتر است در این بازه زمانی به مهارت نوشتن کودک خود همانند سایر مهارت های دیگر توجه لازم و کافی را داشته باشید.

راه های تشخیص اختلال در نوشتن :

تشخیص ناتوانی در نوشتن معمولا در یک محیط آموزشی و از سوی افرادی انجام می شود که درمانگر، متخصص گفتار درمانی، فیزیوتراپیست، معلمان فعال در آموزش‌های ویژه و روانشناسان آموزشی انجام می گیرد. پیشنهاد مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به شما این است که برای فهم اختلال در نوشتن فرزندتان تا دیر نشده، به این مراکز مراجعه کنید و رسیدگی به مراحل درمان این اختلال را هرگز دست کم نگیرید.

کافی است به محض اطلاع از یکی از این موارد حتما برای درمان فرزند خود و یا افراد بزرگسالی که تحت تاثیر حادثه خاصی دچار آسیب مغزی شده‌اند، اقدام کنید:

1. دست خط فرد مورد نظر بسیار ناخواناست.
2. غلط های املایی بیشماری در نوشته هایشان دیده می شود.
3. سرعت نگارش فرد مورد نظر به شدت پایین است.
4. فرد مورد نظر در پردازش آنچه که باید بنویسد با مشکل مواجه بوده و نیاز به زمان زیادی دارد.

فراموش نکنید که هیچ آزمایش پزشکی مخصوصی برای تشخیص اختلال در نوشتن وجود ندارد. با این حال، پزشک معالج فرد این توانایی را خواهد داشت که با بررسی علائم بیمار بین اختلال مربوط به سایر اختلالات عصبی و رشدی دیگر تمایز قائل شود و راه هایی را برای درمان فرد مورد نظر ارائه دهد.

در مجموع معاینه عصبی کامل فرد و توجه به اختلالات عصبی رشد و اختلالات خلقی به صورت همزمان فهم اختلال در نوشتن را از سوی پزشکان معالج آسان تر می سازد.

راه های درمان اختلال در نوشتن

۱. اصلاح محل یادگیری

اولین و مهم ترین اقدام برای رفع اختلال در نوشتن فرد اصلاح و یا تغییر محیطی است که پیشتر در آن برای یادگیری و نوشتن حضور داشته است.

گاهی اوقات استرس و انرژی های منفی ناشی از محیط تحصیلی و یادگیری فرد مورد نظر، علائم اختلال در نوشتن را برایش تشدید می کند. بهتر است در قدم اول، سعی کنید فرد مورد نظر خود را از محیط تحصیلی قبلی اش دور کنید و تغییری در محیط مربوط به یادگیری مهارت نوشتن وی ایجاد کنید.

گاهی اوقات لازم است این تغییر را حتی در اتاق شخصی فرد هم انجام دهید. اگر امکان تغییر از طریق جابجایی مکانی برایتان امکانپذیر نیست. می توانید تغییراتی در چیدمان اتاق، میز فرد مورد نظر، محل خواندن و نوشتنتش ایجاد کنید. همه چیز بستگی به میزان ظرفیت های شما برای این تغییر دارد. محل اقامت جدید باید به دور از هر گونه استرس و نگرانی باشد.

۲. ابزار نوشتن را تغییر دهید

برای مدت مشخصی ابزار نوشتن فرد دچار اختلال در نوشتن را تغییر دهید. اگر فرد مورد نظر توانایی چندانی برای نوشتن حروف و کلمات با خودکار ندارد، استفاده از مداد را به وی یادآوری کنید تا این امکان هم برایش وجود داشته باشد، اشتباهات خود را پاک و اصلاح کند.

اگر به طور کلی فرد دارای اختلال در زمینه نگارش با قلم، خودکار، روان نویس و ... دچار مشکل است. استفاده از ابزارهای نگارشی دیجیتال را به وی پیشنهاد کنید. از او بخواهید به جای نوشتن در دفتر و بر روی کاغذ از تب لت، کامپیوتر و دیگر ابزارهای دیجیتالی استفاده کند.

۳. ورزش های مربوط به دست را توصیه کنید:

یکی از مهم ترین عوامل اختلال در نوشتن ناشی از ضعف عضلات دست می شود. سعی کنید در طی مراحل درمان فرد مبتلا به اختلال در نوشتن، تمرین هایی را از پزشک معالج وی برای تقویت این عضلات و فعال کردن انگشت های دست او دریافت کنید.

درست است که استفاده از رایانه ها و ابزارهای دیجیتال می تواند میزان استرس نوشتاری را در افراد کاهش دهد با این حال تداوم این روند مشکلات نوشتاری فرد در سطح بالا را حل نمی کند.

ضمن اینکه تحقیقات نشان می دهد تلاش برای غلبه بر اختلال در نوشتن از طریق نوشتن روی کاغذ و با استفاده از قلم، انگیزه قابل توجهی را در فرد برای یادگیری ایجاد می کند.

۴. تغییر حجم تکالیف

بهتر است در کودکان مبتلا به اختلال در نوشتن، تغییراتی در میزان حجم تکالیفی که باید انجام دهند، ایجاد شود. هرچقدر حجم تکالیف ارائه شده برای انجام کمتر باشد، فشار و استرس دانش آموز برای انجام صحیح این تکالیف هم کمتر خواهد شد.

بهتر است از معلمان این گروه از دانش آموزان بخواهید تا تکالیف بزرگ و سنگین آنها را به تکالیفی کوچکتر تبدیل کنند. رعایت این موضوع برای افراد بزرگسال مبتلا به اختلال در نوشتن هم بسیار ضروری است.

۵. استفاده معلمان از سیستم پاداش و تشویق

شاید در باور افرادی که در زمینه اختلال در نوشتن مشکل خاصی ندارند، این اختلال چندان مهم و بزرگ جلوه نکند. با این حال آن گروه از افرادی که مبتلا به این اختلال هستند، به خوبی می دانند که غلبه بر آن چقدر سخت و یا حتی دشوار است.

بهتر است به عنوان فردی که برای درمان افراد این حوزه فعالیت می کنید، حتما از سیستم پاداش و تشویق دانش آموزان استفاده کرده و با این اقدام خود به آنها یادآوری کنید که چقدر تلاششان برای غلبه بر اختلال در نوشتن قابل تقدیر است و چقدر یادگیری مهارت نوشتاری می تواند موقعیت و جایگاه بهتری در زمینه تحصیلی و یادگیری به آنها بدهد.

چند توصیه برای افراد بزرگسال مبتلا به اختلال در نوشتن:

۱. ضعف بدنی خود را دست کم نگیرید:

بهتر است پیش از هر چیزی، هر گونه ضعف و چالش های مربوط به سلامت جسمی خود را برطرف کنید. کم آبی بدن، گرسنگی، کبود خواب همه و همه می توانند میزان اختلال در نوشتن شما را تشدید کنند.

به هیچ عنوان اجازه ندهید با چالش‌هایی روبرو شوید که شما را به سمت اضطراب و اختلال در نوشتن هدایت می کند. سعی کنید، تغذیه خودتان را اصلاح کرده و تا جای ممکن بدنتان را برای غلبه بر ضعف های جسمانی که دارد ،تقویت کنید.

۲. اهداف کوچکی را برای خود تعریف کنید:

نیازی نیست برای غلبه بر اختلال در نوشتن خود به بدنتان زیاد فشار وارد کنید. تعیین وظایف بزرگ شما را برای انجام مراحل درمان سست و بی انگیزه می کند. با نوشتن روزانه 15 دقیقه شروع کنید.

اهداف کوچک شما احساسات منفی تان را کاهش می دهد و شانس شما را برای درمان این اختلال به طور چشمگیری افزایش می دهد.

۳. احساس نوشتن را در خود ترغیب کنید:

یکی از جمله کارهایی که به شما کمک می کند تا بر اختلال نوشتن خود غلبه کنید، فکر کردن به احساسات مثبتی است که از این مهارت عایدتان می شود. بهتر است به تلاش های خود برای غلبه بر این اختلال به چشم یک بار و وظیفه سنگین روی دوش خود نگاه نکنید.

تصور کنید، نوشتن خاطرات روزمره، یک بیت شعر، توصیف احوالاتتان در قالب نوشتاری چقدر می تواند حس زندگی و لذت را در شما زنده کند. برای این کار سعی کنید از قلم و دفتر مورد علاقه ای که به شما احساس خوبی می دهند، استفاده کنید. میز کاری که قرار است پشت آن نوشتن را تمرین کنید به مکانی بسیار جذاب و گرم برای خود تبدیل کنید. این موضوع شما را برای غلبه بر اختلال خود ترغیب می کند.

۴. دست از قضاوت کردن خود بردارید:

بسیاری از افراد مبتلا به اختلال در نوشتن به شدت قضاوت های سختگیرانه ای در مورد خود و نوشته هایشان انجام می دهند. موضوعی که آنها را بسیار ناراحت و رنجیده خاطر می کند.

بهتر است به جای شکوه و شکایت به خودتان فرصت دهید. خود را متقاعد کنید که می توانید بر ضعفی درونی تان در زمینه نوشتن غلبه کنید.

سخنی از مشاوران آویژه

نوشتن مهارتی بسیار مهم در حوزه یادگیری محسوب می شود و بخش عمده ای از فعالیت های روزمره زندگی هم به این توانایی و مهارت وابسته است. از آنجایی که اختلال در نوشتن در بین کودکان از همان سنین ابتدایی رشد آغاز شده و تا سن مدرسه هم ادامه دارد، این موضوع مهم است که خانواده و مدرسه به این اختلال در کودکان نه به عنوان یک نقص شخصیتی بلکه به عنوان یک اختلال واقعی نگاه کنند.

بدون شک تشخیص زود هنگام روند درمان این اختلال را می تواند تسهیل و تسریع کند، ضمن اینکه مراقبت های اولیه نقش مهمی در زمینه ادامه راهکارها برای غلبه بر اختلال موجود خواهد داشت. توصیه مشاوران مرکز مشاوره تلفنی خانواده آویژه به شما این است که با مراجعه به موقع نزد پزشک، متخصصان و روانشناسان این حوزه، روند درمان اختلال موجود را چه در کودکان و چه در بزرگسالانی که تحت تاثیر حادثه خاصی به آن مبتلا شده اند، تسریع کنید.

فراموش نکنید که حمایت های خانواده و اطرافیان از این افراد می تواند کمک بسیار بزرگی به فرد دارای اختلال مذکور کرده و او را برای غلبه بر این ضعفی که دارد به شدت تشویق کند.