بورس کالا ماهیت خود را از دست داده است؟

حسین دُر رئیس هیات مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر بورس کالا بر روی شرکت‌های تولیدی و رقابت کاذب در این بازار گفت: در خصوص سیمان و فولاد هر اتفاقی که رخ داده است، چند سال قبل در حوزه پتروشیمی رخ داده است. در دولت اول روحانی، نعمت‌زاده وزیر وقت اعلام کرد که ما می‌خواهیم عرضه را آزاد کنیم. تنها کسی که از بورس کالا حکایت می‌کرد ما بودیم.

وی افزود: آن روز از بورس کالا حمایت می‌کردیم چرا که هیچ زیرساخت شفافی وجود نداشت. یعنی مشخص نبود خریدار، میزان تولید و عرضه پتروشیمی چقدر است. اما امروز سامانه‌هایی مانند سامانه جامع تجارت، افق، ثامن و... به وجود آمده است. آن زمان که ما از بورس کالا حمایت کردیم حتی خود مسئولان وقت بورس کالا جرات این کار را نداشتند.

وی تاکید کرد: بنابراین حرف ما دشمنی با بورس کالا و عدم شفافیت نیست و چنین سخنی را نمی‌توان به ما نسبت داد. حرف این است که ما یک بستر مناسب برای شفافیت و عرضه درست کالا نیاز داریم. ۲۹ شهریور سال ۱۳۹۵، جلسه شماره ۲۶۳ شورای رقابت برگزار شد. در این جلسه آقای شاپورمحمدی به عنوان معاون وزیر و رئیس سازمان بورس حضور داشتند. در این جلسه عرضه انحصاری در بورس کالا تصویب شد.

رئیس کل وقت بورس در این جلسه ۱۰ قول دادند که برخی از این موارد صورت جلسه شد. در حقیقت ما بورس کالا را تحت این شرایط پذیرفتیم. از جمله این موارد ایجاد سامانه خرد، مدیریت رقابت، ایجاد پشتیبانی بورس اوراق، فراهم کردن امکان قراردادهای اعتباری و بلند مدت، راه‌اندازی سپرده کالایی و... بود. اما هیچ کدام از این موارد اجرایی نشد.

 تبدیل بورس کالا از محلی برای شفافیت به یک حراجی بزرگ و محفلی برای مهندسی بازار

وی با اشاره به اینکه کار به جایی رسیده که ما به این نتیجه رسیدیم که بورس کالا به جای آنکه محلی برای شفافیت باشد به محلی برای حراجی تبدیل شده است، گفت: ما یک نامه هفت صفحه‌ای به رئیس‌جمهوری ارائه کردیم و راهکار خود را نیز در آن عنوان کردیم. زمانی باید دعوا می‌کردیم تا یک عرضه‌کننده وارد بورس کالا شود اما امروز بورس کالا به محفلی برای مهندسی بازار تبدیل شده است.

دُر در ادامه گفت: به این معنا که ما به واسطه بورس کالا در حال اصالت دادن به مهندسی بازار هستیم. در حقیقت عرضه‌کننده بزرگ به این فکر نمی‌کند که چه کاری باید برای رشد تولید انجام دهد بلکه به این فکر می‌کند که چگونه از رقابت بهره‌مند شود و در حقیقت اصالت به تولید داده نشده و ارتباط تولیدکننده و مصرف‌کننده در بورس کالا قطع شده است. تولیدکننده می‌گوید اگر بتواند یک رقابت ۱۰۰ درصدی بر روی یک کالا ایجاد کنم چرا باید بیایم این رقابت را از دست بدهم؟ این یک سود اتفاقی است و نتیجه آن مصیبتی است که ما امروز با آن مواجه هستیم.

ماجرای اعتراض سهامداران یک شرکت پتروشیمی به دلیل اقدام شرکت در جهت کاهش رقابت

وی افزود: به طور مثال سهامداران یکی از پتروشیمی‌ها نامه‌ای زدند به مدیرعامل خود و گفته‌اند شما به چه حقی ۱۸ هزار تن واردات برای تنظیم بازار کردید و کالایی که با ۱۰۰ درصد رقابت می‌فروختیم را به ۴۰ درصد رساندید. چنین شرایطی بسیار مضحک و اسف‌بار است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که ما در ستاد تنظیم بازار فشار آوردیم تا برای تعیین قیمت عادلانه واردات انجام شود. در نتیجه بورس کالا شده است ابزاری برای دستکاری بازار. چرا عرضه‌کننده عرضه نمی‌کند؟ در کشوری که مازاد تولید سیمان داریم و باید صادرات انجام دهیم، با مهندسی بازار، شاهد رقابت در بر روی سیمان در بورس کالا هستیم.

چگونه بورس کالا خود به یک مشکل تبدیل شد؟ اصالت را به جای تولید به رقابت دادیم

وی تاکید کرد: با بورس کالا مشکلی نداریم و بورس کالا یک ابزار است که باید در قالب یک ابزار باقی بماند. سال ۱۳۹۴ این ابزار با ساز و کار مناسبی کار می‌کرد اما امروز این ابزار به جای آنکه بیاید شفافیت ایجاد کند و مشکلات را حل کند، خود به یک مشکل تبدیل شده است. ما باید مشکل را حل کنیم. مشکل این است که ما اصالت را به مهندسی بازار دادیم و اصالت به تولید نیست.