جولان فرش قاچاق افغانستان در بازار ایران / افت شدید صادرات فرش دستباف ایرانی

به گزارش تیتر کوتاه، فرش دستباف ایرانی به عنوان یک اثر هنری نمادین و تاریخی، گنجینه ای از مفاهیم فرهنگی، باور و عقیده و سنت مردم ایران است. فرش و هنر فرش بافی دیرینه ترین هنر ایران زمین است. فرش ایرانی از دوره ساسانیان از تمامی تنگناهای تاریخ عبور کرده و اکنون به جایگاه هنری والایی در سطح جهانی رسیده است. بنابراین حفظ این نماد ایرانی از مهمترین مسئولیت های ملی ماست، اما گویی چالش های کنونی اقتصادی کمر به نابودی این گنجینه پر گهر بسته است. سال گذشته سالی سخت برای صنعت فرش دستباف ایرانی هم از منظر تولید و هم از جهت صادرات بود. با برگزاری ششمین نمایشگاه توانمندی های صادراتی ایران در تاریخ ۹ تا ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی ایران با حضور هیات های تجاری کشورهای خارجی، فرصتی فراهم شد تا موضوع صادرات فرش ایرانی را بازبینی کرده و از آخرین وضعیت آن باخبر شویم.

در همین راستا به مصاحبه با عباس جناتی کاشانی عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران پرداختیم.

جناتی کاشانی در خصوص شرایط اخیر بازار فرش دستباف ایرانی توضیح داد: فرش دستباف ایران در یک شرایط بسیار نابسامانی قرار دارد به این معنا که در بدترین حالت خود در دهه ها ی اخیر است. از طرفی بخش تولید با مشکلات فراوانی دست به گریبان است و از طرفی دیگر بخش صادرات فرش ما نه تنها از نظر قوانین بلکه از جهت مشتریان و بازارهای خارج ایران دچار چالش است. متاسفانه مشکلات پیمان های ارزی بانک مرکزی و قوانینی که در گمرکات وجود دارد، باعث افت شدید صادرات شده است. صادرات فرش ما از ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار سال ۱۳۷۲ به کمتر از ۵۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ رسید که این موضوع در واقع یک فاجعه برای فرش دستباف ایران است.

وی در رابطه با راهکار رفع این چالش ها بیان کرد: دنسخه یا فرمولی یک خطی برای رفع این مشکلات وجود ندارد. فرش دستباف مسائل پیچیده و متفاوتی دارد. همین چالش ها سبب شده است که در بخش تولید و همچنین در حوزه قوانین موجود، ما و حاکمیت نتوانیم یکدیگر را درک کنیم. این موضوع سبب شده تا ما را با باقی صادرکنندگان صنایع دیگر در یک سطح قرار دهند و ما نتوانیم آن طور که باید توانمندی های خود را در این حوزه نشان دهیم و محصولات خود را به دنیا عرضه کنیم.

عضو هیات مدیره اتحادیه فرش دستباف ایرانی همچنین افزود: ایران مهد فرش دستباف است، بنابراین امکان تردد فرش برای ما باید به راحتی فراهم باشد، اما قوانین به گونه ای وضع و اجرا می شوند که فرش های صادراتی ما در خارج از کشور دپو شدند و حتی جلوی بازگشت فرش ها به فروش نرفته به کشور هم گرفته شده است، در عوض فرش های قاچاق افغانستان به راحتی در بازارهای ایران پیدا می شود در صورتی که بخش تولید فرش ایرانی با موانع بسیاری رو به رو است. اخیرا آمریکا یک میلیارد دلار بودجه به تولید فرش افغانستانی با هدف فروش در بازار ایران اختصاص داده است. در واقع فرش های کپی شده ما را به خودمان می فروشند. در حال حاضر بازارهای تهران و شهرستان ها مملو از این فرش های قاچاق افغانستانی هستند و فرش های ایرانی در خارج از کشور هم به دلیل هزینه های سنگین و قوانین سخت گمرکی امکان برگشت ندارند.

عباس جناتی کاشانی در مورد موانع قانونی صادرات فرش ایرانی گفت: تجارت فرش دستباف ایرانی قوانین و روند خاص خود را دارد. بانک مرکزی و گمرکات ما را درک نمی کنند. فرشی که از ایران صادر می شود به این معنا نیست که قطعا به فروش می رسد، بلکه به شکل امانت به خارج از کشور رفته، در آنجا می ماند تا به فروش برسد. در چنین شرایطی قوانین بانک مرکزی و گمرک به این صورت است که یک سال به صادرکننده فرش فرصت داده می شود تا پیمان ارزی را باطل کند، در صورتی که یک سال برای فرش دستباف فرصت بسیار کمی است.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار تیتر کوتاه مبنی بر واکنش نهادهای مسئول به مسائل حوزه فرش ایرانی عنوان کرد: وزارت صمت اولین نهادی است که اتحادیه فرش برای حل این چالش ها با آن سر و کار دارد. بعد از آن گمرکات و بانک مرکزی هستند که در این زمینه می توانند مشکلات فرش دستباف ایرانی را حل کنند که در واقع به دنبال آن مشکل اقتصاد کشور برطرف می شود. زمانی که فرش صادر نشود پس تولید فرش هم معنایی ندارد و نتیجه آن بیکاری ده میلیون نفر نیروی کار است که فشار آن در نهایت بر دوش دولت است، اما متاسفانه دولت در حال حاضر قصد برطرف کردن این مشکلات را ندارد و آنقدر منتظر می ماند تا نرخ بیکاری و مهاجرت از روستاها بیشتر از شرایط کنونی شود، آن زمان به فکر چاره بیافتد.

عضو هیات میدره اتحادیه فرش دستباف ایرانی در پایان یادآور شد: متاسفانه دولت نکات مثبت صنعت فرش دستباف ایرانی را درک نکرده است. در این صنعت، نیروی کار ارزان و داخلی است، مواد اولیه در داخل کشور تولید می شود و قیمت مناسبی دارد و محصولی که در نهایت به دست مشتری می رسد قابلیت صادر شدن به خارج از کشور را هم دارد. ما امیدوار هستیم که ارزش صنعت فرش دستباف ایرانی درک شده تا به توسعه آن کمک شود.