پشت پرده آلودگی وحشتناک در استان سرسبز ایران!

شاید به خراسان شمالی، استانی در شمال شرق کشور که تابلوی ورودی‌اش را با جمله‌ی «به استان سرسبز خراسان شمالی خوش آمدید» زینت داده، نیاید که سال‌ها با آلودگی هوا دست و پنجه نرم کرده باشد و هر بار هم این آلودگی هوا باشد که پیروز نبرد نابرابر و مهمان ناخوانده هر ساله‌ باشد.

نبرد نابرابر با استانی که در رتبه‌ی یکی مانده به آخر فقر و فلاکت هم قرار دارد و حالا باید آستین‌هایش را برای کنار زدن موقتی آلودگی هوا هم بالا بزند. آلودگی هوایی که این روزها خراسان شمالی روی خوزستان را در شاخصش سفید کرده است و پرچم‌دار آلودگی هوایی این روزها لقب گرفته است. برای دانستن وضعیت این روزهای خراسان شمالی بد نیست نگاهی به شاخص‌های سنجش هوا هم بیندازیم، در شاخص سنجش هوا وضعیت صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای تمام گروه های سنی، ۲۰۱ تا ۳۰۰ خیلی ناسالم و بیش از ۳۰۰ خطرناک و بحرانی است  که خراسان شمالی ۲۷ تیرماه ۱۴۰۲ خود را با شاخص بیش از ۵۰۰ گذراند، شاخصی که نامی فراتر از خطرناک و بحرانی برایش به ثبت نرسیده است! در ادامه به برخی از دلایل آلودگی های هوا که خراسان شمالی طی یک دهه‌ی گذشته به آن دچار بود می‌پردازیم.

هشداری که یک دهه پیش داده شد

به عقب‌تر نمی‌رویم و از دی ماه سال ۱۳۹۲ شروع می‌کنیم، وقتی که رئیس وقت کمیسیون خدمات و زیست شهری شورای اسلامی شهر بجنورد هشدار داد اگر اوضاع به همان شکل باقی بماند، آلودگی شدید هوا مثل کلان‌شهرها خیلی زود دامن شهروندان بجنورد را هم خواهد گرفت. گرچه آلودگی هوای الان خراسان شمالی بیشتر مربوط به باد و گردو غبار وارد شده از مرزهای غربی است ولی او گفته بود که خودروها، صنایع، سنگ شکن‌ها و موتورخانه‌های خانگی از مهم ترین عوامل آلاینده هوای بجنورد می‌شود، ضمن این‎که او نسبت به خودروهای فرسوده، مدل پایین و بی‌کیفیت در بجنورد هم واکنش نشان داده بود.

سنگ شکن‌ها و آلودگی‌شان

بهمن ماه سال ۱۳۹۸ بود که کارشناس وقت پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گردو‌غبار را عامل آلودگی هوای آن موقع دانسته بود و درباره‌ی علت آن به فعالیت سنگ شکن‌ها در اطراف شهر که سبب تجمیع ریزگردها و انتشار گرد و غبار در هوا شده اشاره کرده بود، موضوعی که خراسان شمالی و بجنورد همچنان با آن دست و پنجه نرم می‌کند.

برف آلودگی آورد!

بهمن ماه ۱۳۹۹ بود که به علت بارندگی برف به گفته‌ی عضو وقت شورای شهر بجنورد برای مقابله با یخبندان ۴۰۰ تن ماسه و نمک استفاده شده که یکی از دلایل آلودگی آن زمان همین مورد معرفی شد، البته که او نبود کارخانه کمپوست را نیز از دلایل آلودگی هوا در بجنورد دانست و عنوان کرد روزانه ۱۴۰ تن زباله تخلیه و سوزانده می‌شود.

کمبود دستگاه سنجش شاخص هوا

اواسط تیرماه ۱۴۰۱ بود که هوای خراسان شمالی آلوده شد. باز هم حمله‌ی ریزگردها و شهروندانی که حداقل توقع‌شان اعلام زودتر هوای آلوده در شهر است. سال گذشته معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی منشأ آلودگی هوا را غبار دانست و دلیلش را خشک‌سالی، خالی بودن سطح خاک از پوشش گیاهی، برداشت محصولات، عدم بارندگی، عدم رطوبت در خاک خواند که با کوچک‌ترین وزش باد، کانون گردوغبار شکل می‌گیرد.

دست هوای آلوده صحرای قره‌قوم در خراسان شمالی

حدود ۱۰ ماه پیش بود که دوباره وجود ریزگردها در آسمان بجنورد یک سه‌شنبه سخت را برای ریه‌های شهروندان خراسان شمالی به یادگار گذاشت و مرکز استان را در وضعیت ناسالم قرار داد که معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفته بود منشا آلودگی هوای استان، صحرای قره قوم در کشور ترکمنستان است.

سوغات آلوده از مرزهای غربی

این‌بار پای مرزهای غربی درمیان است، این را مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت و به خاطر غلظت آلایندگی در هوای استان، خبر از تعطیلی ادارات به‌جز دستگاه‌های امدادی، خدمات‌رسان و بیمارستان‌ها برای دومین روز متوالی داد، البته که این‌بار برخلاف روز اول بانک‌ها هم تعطیل شدند تا مردم هم کم‌ترین حضور را در سطح شهر داشته باشند. او برای جلوگیری از تشدید آلایندگی در استان، تمامی صنایع آلاینده و سنگ شکن‌ها را هم برای روز چهارشنبه تعطیل اعلام کرد تا شاید این هوای آلوده زودتر از کاسه‌ی شهر بجنورد و از آسمان خراسان شمالی بیرون برود.

دستگاه‌ها تا شاخص ۵۰۰ را شناسایی کردند

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی هم از میزان آلایندگی هوای استان در ۲ شهر بجنورد و جاجرم که قابل اندازه گیری و سنجش است گفت و تاکید کرد که مشکل ریزگردها و آلودگی هوا تمام نقاط استان را در بر گرفته است. رضا شکاریان در گفت‌وگو با ایسنا گفت «دستگاه‌ها و سامانه‌های پایش محیط‌زیست این اداره کل شاخص آلودگی هوای استان را تا حداکثر ۵۰۰ نمایش می‌دهند و بیش از این نمی‌توانند نمایش دهند.»

همه در خطرید

«همه در خطرید» این معنای واضح صحبت‌های معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی بود که به مردم خراسان شمالی توصیه‌های جدی برای حفظ سلامت و جلوگیری از آسیب‌های وارده به سلامتی‌شان طی این روزها داده است.

 

در این‌باره استاندار خراسان شمالی در گفت‌وگو با تیتر کوتاه درباره‌ی آلودگی هوایی که بر آسمان خراسان شمالی سایه انداخته است گفت: عدد آلایندگی امروز تا ۹۰۲ و سال گذشته ۱۰۰۰ را هم رد کرد، ولی عدد آلایندگی ما مانند کلان‌شهرها نیست چرا که نوع آلایندگی ما متفاوت است. عدد آلودگی ما مربوط به pm۱۰ یعنی ذرات گرد و غبار با قطر کم‌تر از ۱۰ میکرون است. حال آن‌که آلودگی شهرهای صنعتی مربوط به آلاینده‌های صنعتی و خودرویی است.

پای چند دستگاه اجرایی در میان است

محمدرضا حسین نژاد در پاسخ به این سوال که گرد و غبار وارد شده به خاطر نبود کمربند سبز هم هست و برای این مورد چه کاری باید انجام شود افزود: بودن کمربند سبز به طور حتم در کاهش آلایندگی به خصوص گرد و غبار تاثیرگذار خواهد بود ولی متولی این کار طبق ماده ۲۷ قانون هوای پاک چندین دستگاه اجرایی هستند که قبلا طی مکاتبه‌ای به دستگاه‌ها ابلاغ گردیده است. به طور مشخص دستگاه‌های وزارت جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، راه و شهرسازی، شهرداری و وزارت نیرو و آب منطقه‌ای از جمله ی دستگاه‌های مکلف در این بخش هستند.

دستگاه سنجش هوا می‌رسد

حسین‌نژاد با اشاره به اقداماتی که قرار است برای مقابله با بحران‌های این‌چنینی در نظر گرفته شود بیان کرد: اقدامات دستگاه‌های اجرایی برای مدیریت و کنترل گردوغبار به دستگاه‌ها توسط محیط زیست ابلاغ شده است ولی محیط زیست نیز در یکی از کانون‌های غبار با توجه به این‌که مناطق تحت مدیریت محیط زیست هست در پناهگاه حیات وحش میاندشت اقداماتی از قبیل نهال‌کاری و خرید سامانه عرفی دامداران را انجام داده است و همچنین از سفر رئیس جمهور به خراسان شمالی اقدام به خرید دستگاه سنجش آلودگی برای شهرستان‌ها انجام شده و می‌شود.

کارشناسان چه می‌گویند؟

نکته قابل توجه آن است که آلودگی هوای مرکز خراسان شمالی تنها در یک نقطه از بجنورد قابل سنجش و اندازه‌گیری است و تنها ایستگاه سنجش آلودگی هوای مرکز استان کنار اداره کل حفاظت محیط زیست است.
 بر اساس آن چه که این ایستگاه گزارش می کند، کارشناسان مهم‌ترین علت آلودگی یک دهه‌ی اخیر را آلودگی هوای بجنورد می‌دانند و از آن‌جایی که اطراف شهر بجنورد فعالیت سنگ شکن‌ها، کارخانه آسفالت و دیگر واحدهای آلاینده در جریان است و کاسه‌ای بودن این شهر رفع مشکل آلودگی هوا را سخت می‌کند، پیشگیری را بهترین راه حل این مشکل می‌دانند. آن‌ها اقداماتی چون حفظ پوشش گیاهی، مدیریت چرا در مراتع، آبخیزداری، وجود کمربند سبز را از راه‌های ابتدایی پیشگیری می‌دانند. البته آن ها معتقدند آتش زدن لاستیک، زباله و باقی‌مانده پوشش گیاهی اطراف شهر هم در روند پیشرفت آلودگی بی تاثیر نبوده است.

 

انتهای پیام/