فرار از دین چیست و نقش وکیل حل مشکل

- بر طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی ،هر زمانی که عقد انجام گرفته میان زوجین باطل بوده باشد ، و رابطه زناشویی میان آن ها برقرار نشده باشد،در این حالت ، مرد این امکان را دارد که مهریه را پرداخت نکند و مهریه ای به زن تعلق نخواهد گرفت.

از آن جایی که این امکان برای زوجین وجود دارد که پس از عقد نکاح درباره مهریه توافق کنند، در صورتی که قبل از مشخص شدن مهریه، زن فوت کند و میان آن ها رابطه جنسی و زناشویی برقرار نشده باشد ، به زن مهریه تعلق نمی گیرد و مرد از پرداخت آن معاف خواهد شد. اما اگر رابطه زناشویی بین آن ها انجام شده باشد ، زن مستخق دریافت مهر المثل خواهد بود.

- بر طبق ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی ، در صورتی که عقد بین زوجین به هر علتی فسخ شود و رابطه جنسی هم بین آن ها صورت نگرفته باشد ، زن مستحق دریافت مهریه نخواهد بود ؛ مگر این که مرد ناتوان از برقراری رابطه جنسی بوده باشد که در این صورنت حتی اگر زن بخواهد نکاح را فسخ کند، مرد موظف به پرداخت مهریه وی خواهد بود ولی با این شرط که تنها نصف مقدار مهریه را بپردازد.

در چه شرایطی مهریه به طور کامل به زن تعلق نمی گیرد

در موارد بالا به شرایطی اشاره شد که تحت آن ها مهریه به زن تعلق نمی گیرد ، اما هم چنین مواقع و شرایطی هم وجود دارد که دریافت مهریه منوط و محدود به شروطی است و زن نمی تواند به طور کامل مهریه خود را دریافت کند

یکی از راه هایی که مرد می تواند از پرداخت مهریه استنکاف کند ، طلاق گرفتن قبل از برقراری رابطه جنسی است . بر طبق ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی ، هر زمانی که مرد پیش از رابطه جنسی همسر خود را طلاق بدهد ، زن می تواند نصف مهریه خود را دریافت کند و در صورتی که شوهر تمام آن را پرداخت کرده باشد ، می تواند نصف آن را باز پس بگیرد . اما در صورتی که زن را طلاق ندهد ، زن حتی پیش از رابطه جنسی و زناشویی هم می تواند تمام مهریه خود را پس بگیرد

در مواقعی که طلاق به درخواست زن باشد و به خاطر کراهت از شوهر این درخواست صورت گرفته باشد یا در شرایطی که طلاق توافق باشد ، به خاطر این که طلاق خلع است ، زن می تواند بخشی از مهریه خود را بذل یا بخشش کند تا امکان طلاق گرفتن برایش مهیا شود. به همین خاطر ، این مسئله به تقاضای خود زن انجام میگیرد و هر زمانی که تمایل داشت می تواند کل آن را مطالبه کند و به لحاظ قانونی اجبار و اکراهی در این زمینه وجود ندارد.

در قوانین به اموالی از بدهکار که قابل توقیف نیستند مستثنیات دین گفته می شود که ممکن است شامل مسکن ، خودرو ، لوازم منزل ، آذوقه ، کتاب ، وسایل کار و … باشد . چنان چه فردی ورشکست شد قانون گذار برای پیشگیری از به سختی افتادن و عسرت خانواده بدهکار و خودش تمهیدی اندیشیده است که کلیه اموال او توقیف نشود و حداقلی باقی بماند تا فرد بتواند به حیات خود در جامعه ادامه دهد که چنین اموالی تحت عنوان مستثنیات دین شناخته می شوند .

تعریف مستثنیات دین
در متون فقهی ، فقها تنها به بررسی و ارائه مصداق های مستثنیات دین اشاره کرده اند ؛ اما اگر بخواهیم تعریف جامع و شاملی نسبت به این ترکیب داشته باشیم می توان این گونه گفت که : « در زمانی که حکم رسمی لازم ‌الاجرا علیه متعهد مدیون… صادر و… به دایره اجرا اطلاع داده می‌شود یا متعهد له سند رسمی لازم‌الاجرا در اختیار خود داشته باشد ، قانون‌گذار مقداری از اموال بدهکار را از شمول مقررات اجرا خارج کرده و در اصطلاح قانونی این‌گونه اموال را مستثنیات دین نامیده است.» در قوانین نیز اشاره ای به معنی دقیق این واژه نشده است و تنها مصادیق آن بیان شده است .

مستثنیات دین از منظر قوانین عام

در گذشته طبق ماده ۶۵ قانون اجرای احکام مصوبه سال ۱۳۵۶ موارد زیر جزو مستثنیات دین قرار می گرفتند و قابل توقیف نبودند :

• البسه و اشیای ضروری برای رفع نیازهای اولیه مدیون و خانواده اش
• مواد غذایی برای یک ماه مدیون و افرادی که تحت تکفل او قرار دارند
• وسایل ساده کار و پیشه مدیون
• کتب تالیف شده و ترجمه های به چاپ نرسیده فرد مدیون

سوال : آیا خانه مسکونی جزو مستثنیات دین به حساب می آید ؟

بهترین وکیل تهران درباره این موضوع می گوید : البته ماده ۶۹ قانون اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا (۱۳۵۵) نیز مصادیق مستثنیات دین را شمرده است که از جمله آن می توان به منزل مناسب با نیاز مدیون و خانواده اش ( افرادی که واجب النفقه او هستند ) اشاره کرد . بر طبق این مسئله ، چنانچه مسکن مورد استفاده مدیون بیش از شانیت و عرف جامعه و خارج از نیازهای ضروری او باشد ، دادورز مجاز است که آن را توقیف کرده و به فروش برساند . به این شکل که مبلغ حاصل از فروش را به دو قسمت ( بخشی برای خرید منزل مناسب برای مدیون و بخشی برای استیفای محکوم‌ به ) تقسیم کند که متأسفانه اغلب دادگاه‌ها از اقدام در این مورد امتناع کرده و از زیر بار این‌گونه اقدامات و وظایف شانه خالی می‌کنند و فقط چنانچه مدیون دو منزل مسکونی داشته باشد ، اقدام به توقیف یکی از آن ها می‌نمایند .

آیا وسیله نقلیه هم جزو مستثنیات دین است ؟

به عقیده وکیل پایه یک دادگستری : ماده ۶۵ قانون اجرای احکام مدنی تصریح کرده است که وسیله نقلیه ای که عرف جامعه است و با نیازهای مدیون مطابقت دارد جزو مستثنیات دین به حساب می آید اما علما و فقها بر این باور هستند که خودرو را نمی شود جزو مستثنیات دین حساب کرد و البته در بسیاری از شعبه های اجرای احکام ، خودرویی که وسیله درآمد زا برای امرار معاش نباشد را توقیف می کنند .

آیا مهریه جزو مستثنیات دین حساب می شود ؟

جواب : بر طبق احکام شرع و قانون، مهریه حق زن است و در صورتی که از مجرای مراجع قضایی یا اجرای ثبت اسناد درخواست شود ، مرد وظیفه دارد که آن را پرداخت کند . در حقیقت به محض اجرای صیغه عقد ، زن دارای مهر می گردد و از آنجا که غالبا مهریه عندالمطالبه ( یعنی هر زمانی که زن آن را تقاضا کند باید پرداخت شود ) است ، به‌ محض مطالبه زن، شوهر موظف به پرداخت آن می گردد ، اما از آن ‌جایی که مردان به علت های متفاوت از جمله عدم تمکن مالی و یا ایذا و اذیت و… از پرداخت آن سر باز می زنند ، زنان نیز ناچار به طرح دعوای مهریه در دادسرا با هزینه‌های بالای دادرسی و چه بسا حق‌الوکاله و یا مطالبه مهر از طریق اجرای ثبت بر اساس عقدنامه خود که سندی است که باید و ضرورتا اجرا شود ، می‌گردند و در صورت سر باز زدن از پرداخت و صدور حکم و اجراییه ، زن می‌تواند از املاک و اموال مرد به اندازه مهریه توقیف و احقاق حق کند ، اما اجرای آرای دادگاه‌ها ( به موجب مواد ۵۲۴ و ۵۲۳ ق.آ.د.م ) از مستثنیات دین اموال محکوم‌علیه ممنوع است .

شما می توانید برای خواندن مقاله جامعه در مورد فرار از دین به این مطلب مراجعه کنید.