نگاهی به تولید ارابه های مرگ در شرکت های خودروسازی

ارابه های مرگ اصطلاحی است که در چند سال گذشته برای برخی از خودروهای داخلی بکار برده می شود. هرساله تصادفات زیادی به دلیل عدم ایمن بودن همین ارابه های مرگ اتفاق می افتد و سالانه نزدیک ۲۰ هزار نفر جان خود را از دست می دهند.نسل های می‌آیند و می‌روند اما هیچ کس به خاطر وجود ارابه های مرگ نه توضیحی می دهد و نه استعفا. دائم نیز به دلایل مختلف از ارابه های مرگ این به اصطلاح خودروسازان حمایت می شود.

چند روز پیش خبر هولناک وقوع یک تصادف زنجیره ای در محور بهبهان - رامهرمز و برخورد ۵۹ خودرو با یکدیگر که منجر به فوت ۴ نفر و زخمی شدن ۲۷ نفر از هموطنان شد، بار دیگر توجه رسانه ها را به وقوع تصادفات مرگبار در جاده های ایران معطوف کرد. همچنین خبری درباره این حادثه از زبان سردار سید کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا منتشر شد که از خبر اول هولناک تر بود.

سردار هادیانفر دیروز در ششمین مرحله از رزمایش توان و تحرک عملیاتی پلیس راهور گفت: «در تصادف زنجیره‌ای بهبهان هیچکدام از ایربگ‌های خودروها باز نشده بود، چرا خودروسازان ارابه مرگ تولید می‌کنند؟ این که همیشه بگوییم راننده مقصر است، قبول اما نقش سازمان‌های دیگر چه می‌شود؟ وزارت صمت پیگیری کند.

البته سردار هادیانفردر نشست خبری روز ۱۴ آبان همین امسال نیز با مقصر دانستن خودروسازان در برخی تصادفات جاده ای گفته بود: «متاسفانه شاهد آن هستیم که در برخی از تصادفات رانندگی کیسه هوا یا ایربگ خودرو عمل نکرده است که به افسران اعلام کردیم در این گونه موارد، خودروساز هم به عنوان مقصر حادثه معرفی شوند.
تعمیرکنندگان خودرو چه می گویند؟

بنابراین سراغ تعدادی از تعمیرکنندگان وسایل نقلیه رفتیم تا آنها درباره مشکلاتی که هرروز در خودروهای تعمیری مشاهده می کنند به ما بگویند.که در ابتدا مکانیکی نیز درباره حادثه بهبان و باز نشدن ایربگ ها می گوید: خودروهایی که خودروسازان در حال حاضر می سازند از همه نظر مشکل دارد و خودروسازان از همه قطعات ماشین ها میزنند و حتی به یک پیچ نیز رحم نمی کنند.

او ادامه می دهد: رزوه پیچ های استفاده شده در ماشین ها نیز خوب نیستند. بماند که ایربگ ها استفاده شده در خودروها را از شرکت های معتبر خریداری نمی کنند و جنس های چینی درجه سه استفاده می کنند. یا حتی در روغن خودرو نیز بدترین نوع آن را برای ماشین های صفر انتخاب می کنند.

در ادامه سراغ یک جلوبندی ساز رفتیم که همان زمان پژو ۴۰۵ برای انجام تعمیرات به او مراجعه کرده بود و به گفته این فرد شاسی خودرو را نمایندگی ایران خودرو برعکس بسته بود. این فرد نیز درباره کیفیت خودروها همان مسئله جنس را را مطرح و مدعی شد که افراد حاضر در این شرکت ها نیز از تخصص لازم برخوردار نیستند.

مکانیک دیگری نیز راجع به این مسئله و کیفیت خودروهای داخلی اظهار می کند که هرچه مدل ماشین ها بالاتر می رود و جدیدتر میشوند، لوازم ها و قطعات ماشین ها کیفیت پایین تر، عمر کوتاه تر و زودتر خراب می شوند. یعنی خودرویی که باید پنج سال استفاده شود تا کار آن به مکانیکی کشیده شود در سال دوم این اتفاق برای آن رخ می دهد.

او ادامه می دهد: ماشین ال ۹۰ مدل ۹۳ از هر نظری با ال ۹۰ مدل ۹۹ از نظر فنی و کیفی تفاوت دارد. یا ۲۰۶ صفری را دیدیم که تسمه تایم آن در کیلومتر ۳۵ هزار تا پاره شده است در حالی که تسمه تایم فابریک باید ۷۰ تا ۸۰ هزارتا کار کند و بعد تعویض شود. همچنین ماشین های EF۷ تاکسی نیز که این روزها بیرون داده می شود مشکلات برقی دارند و باید سیم کشی آنها را عوض کرد.

مکانیک دیگری نیز درباره مشکلات خودروهای ایرانخودرو و سایپا می گوید: متاسفانه آببندی موتور ها دیگر مانند سابق نیست و شاهد روغن ریزی هستیم. همچنین جک های فرمان و بلبورینگ های بغل فرمان آن بسیار ضعیف هستند.

این مکانیک اذعان می کند: سر سیلندر خودروهای کنونی بسیار بی کیفیت هستند و دائم واشر می سوزانند. کیفیت باید بالابرود و از کیفیت دزدی نکنند. آلیاژ بکار رفته در سیلندرها اصلا خوب نیست. پژو ۳۰ سال قبل را اگر باز کنید به احتمال زیاد خوردگی نخواهد داشت اما ماشین پژو با دو سال کار کرد را اگر باز کنید بدون شک خوردگی خواهد داشت و این نشان می دهند که سیلندرها آلیاژ مناسبی ندارد و خودروسازان برای سود خودشان از کیفیت می زنند.

بسیاری از کارشناسان در پاسخ به این سوال که چرا مشکلات زیادی در محصولات خودروسازان داخلی مشاهده می شود، می گویند که با توجه به نبود فضای رقابتی در بازار خودروی کشورمان، خودروسازان ایرانی به علت انحصاری بودن بازار نیازی به تطبیق محصولات خود با استانداردهای جهانی نمی بینند و به تولید خودروهای بی کیفیت ادامه می دهند. به همین دلیل است که نه تنها در خودروهای گروه سایپا شامل پراید، تیبا، ساینا و … شاهد تداوم تولید خودروهای بی کیفیت هستیم، بلکه ایران خودرو نیز هنوز خودروهایی از جمله پژو ۴۰۵، پژو پارس و سمند را تولید می کند که از نظر بسیاری از کارشناسان از استانداردهای اصولی ایمنی بی بهره هستند.

کارشناسان حوزه حمل و نقل سال هاست که تاکید دارند بیشتر خودروهای ایرانی از لحاظ ایمنی در وضعیت نامطلوب و غیر استانداردی قرار دارند و این موضوع یکی از اصلی ترین آمار افزایش تلفات جاده ای در ایران است. در این میان انحصار در خودروسازی، مونتاژ خودروهای قدیمی و ضعف مهندسی به عنوان مهمترین عامل کیفیت پایین خودروهای داخلی معرفی شده اند و باید توجه داشت بیشتر خودروهای ایرانی به حدی از نظر ایمنی ضعیف هستند که در موسسات معتبر مورد تست قرار نمی گیرند و سطح ایمنی آنها مشخص نیست.
بی توجهی به لزوم اجرای استانداردهای ۸۵گانه بعد از تشدید تحریم ها

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که از اسفندماه سال ۹۵ و براساس اعلام سازمان ملی استاندارد ایران، قرار بود تعداد استانداردهای خودرویی کشور از ۵۵ به ۸۵ مورد افزایش یابد. براساس زمان‌بندی اعلام‌شده از سوی سازمان ملی استاندارد در آن زمان، خودروسازان فرصت داشتند تا ابتدای دی‌ماه ۹۶، تعداد ۶۱ مورد از استانداردهای مدنظر را رعایت کنند و پس از آن تا ابتدای تیرماه سال ۹۷ دو مورد دیگر به این ۶۱ مورد اضافه شود و نهایتا با اضافه شدن ۲۲ مورد استاندارد خودرویی جدید تا ابتدای دی‌ماه سال ۹۷، درمجموع ۸۵ مورد استاندارد خودرویی باید در خودروهای تولید داخل و وارداتی رعایت می‌شد.

براساس این مصوبه، در هریک از زمان‌بندی‌های اعلامی (دی ۹۶، تیر ۹۷ و دی۹۷) اگر خودرویی قادر به اجرایی کردن تعداد استانداردهای تعریف‌شده تا آن مقطع زمانی نبود، باید تولیدش متوقف می‌شد و پلیس راهور ناجا نیز از شماره‌گذاری این خودروها ممانعت به عمل می‌آورد. اما حالا بیش از سه سال از آخرین ضرب‌الاجل سازمان ملی استاندارد می‌گذرد و به دلیل تشدید تحریم‌ها از سوی آمریکا در سه سال گذشته شاهد آن هستیم که دیگر نه خودروسازان، نه سازمان ملی استاندارد و نه وزارت صمت، اجرای استانداردهای ۸۵گانه را در تولید خودروهای ایرانی جدی می گیرند.

البته پیش از تشدید تحریم ها و خروج آمریکا از برجام که وارد کردن قطعات گوناگون را برای خودروسازان داخلی بسیار دشوار کرده است، بازهم شاهد آن بودیم که خودروسازان داخلی چندان به استانداردهای ابلاغی از سوی سازمان ملی استاندارد توجهی نداشتند و دقیقا به همین دلیل است که با وجود اجباری شدن نصب دو کیسه هوا برای سرنشینان جلو در خودروهای ایرانی از سال ۹۲، هنوز هم شاهد تولید خودروهایی در کشورمان هستیم که در هنگام وقوع تصادفات شدید، کیسه هوای آنها باز نمی شود و همین مساله منجر به فوت چهار نفر از هموطنان در تصادف زنجیره ای اخیر در جاده بهبهان شد.

۸۰ درصد خودروهای ایرانی ایمنی قابل قبول ندارند

عدم اجرای قابل قبول استانداردهای ۸۵گانه در تولید خودروهای داخلی در شرایطی اتفاق افتاده است که در سال های اخیر بارها شاهد انتشار گزارش هایی از سوی نهادهای داخلی گوناگون در بوده ایم که در آنها ایمنی بیشتر خودروهای ایرانی به طور کامل زیر سوال رفته است، اما با وجود انتشار این گزارش های متعدد، هنوز هم شاهد اهمال وزارت صمت در نظارت بر کیفیت خودروهای داخلی و تداوم تولید خودروهای بی کیفیت در کشورمان هستیم.

در یکی از این گزارش ها که چندی پیش از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران منتشر شده است و نمره‌ای بین یک (پایین‌ترین کیفیت) تا پنج (بالاترین کیفیت) برای خودروهای ایرانی مختلف ارائه شده است، از ۲۵ خودروی سبک تولید داخل مورد ارزیابی، تنها یک خودرو دارای پنج ستاره کیفی (بالاترین امتیاز) است و این در حالی است که چهار خودرو حائز چهار ستاره، ۱۵ خودرو دارای سه ستاره، چهار خودرو حائز دو ستاره و یک خودرو نیز تنها یک ستاره کسب کرده است.

به عبارتی دیگر می توان گفت از مجموع ۲۵ خودروی مورد ارزیابی در بخش خودروهای سبک، تنها امتیاز پنج خودرو یعنی ۲۰ درصد از کل خودروها چهار و پنج است و ۸۰ درصد آنها یک تا سه ستاره کیفی دارند و به عبارت دیگر می توان گفت ۸۰ درصد خودروهای ایرانی ایمنی قابل قبول ندارند. در این میان باید توجه داشت که در میان تمام خودروهای داخلی، پژو ۲۰۰۸ بالاترین امتیاز کیفی یعنی پنج را از شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران دریافت کرده است و پس از این خودرو، چهار خودروی هایما، پژو ۲۰۷، دناپلاس و برلیانس با چهار امتیاز کیفی در رتبه بعدی هستند.

در میان ۱۵ خودروی ایرانی که از نظر شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در سطح متوسط ایمنی هستند و سه ستاره کیفی به آنها تعلق گرفته است، خودروهایی نظیر پژو ۲۰۶، دنا، رانا، پژو پارس، سمند، کوئیک، تیبا، ساینا و … قرار دارند. همچنین باید توجه داشت که پژو ۴۰۵، پژو آردی، پراید ۱۳۱ و وانت آریسان سه خودرویی هستند که تنها دو ستاره کیفی دریافت کرده اند و در نهایت، وانت نیسان زامیاد نیز تنها خودرویی است که فقط یک ستاره از شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران گرفته است.
نظر مرکز پژوهش های مجلس درباره ایمنی خودروهای ایرانی گوناگون

در این میان البته شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران تنها نهادی نیست که در سال های اخیر درباره کیفیت پایین خودروهای ایرانی گزارش داده است و در تیرماه سال ۹۶ نیز شاهد انتشار گزارش «ارزیابی وضعیت ایمنی خودروهای ساخت داخل و تولید مشترک در قراردادهای جدید صنعت خودروسازی کشور» از سوی مرکز پژوهش های مجلس بودیم که در آن گزارش هم ایمنی انواع خودروهای تولید داخل مورد ارزیابی قرار گرفته بود که در آن، ایمنی خودروهای داخلی با امتیازات یک تا ۵ مشخص شده و تاکید شده بود که امتیاز کمتر از سه ستاره بیانگر آن است که ایمنی خودرو کاملا نامناسب است.