بلایی که کمبود معلم بر سر این فرهنگیان آورد / ماجرا چیست؟

 آموزش و پرورش آغاز سال تحصیلی جاری را با مشکلات گسترده‌ای در زمینه کمبود معلم آغاز کرد و راهکارهای متفاوتی برای حل این مسئله اندیشیده شد و استفاده از ظرفیت دانشجو معلمان یکی از این راه حل‌ها بود. این ایده گرچه باری از دوش آموزش‌وپرورش برداشت، ولی برای ورودی‌های ۹۹ دانشگاه فرهنگیان که آغاز رسمی کار خود در مدارس را در چنین شرایطی شروع کردند، دردسرهایی به دنبال داشته است. در گفت و گو با دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم که در ادامه مطلب پیش رو می‌خوانید:

هیچ‌کسی پاسخگوی علت کسورات ۴۵ درصدی نیست

پدرام یکی از دانشجومعلمان ورودی ۹۹ در یکی از رشته‌های دبیری در مورد مشکلات خود پس از حضور در کلاس درس به عنوان معلم و تحصیل غیرحضوری اظهار کرد: با آغاز سال تحصیلی جدید ما فقط یک ماه در دانشگاه بودیم و اعلام شد که برای رفع کمبود معلم، باید به کلاس‌های درس اعزام شویم و از همان ابتدا این بلاتکلیفی وجود داشت که حضور در کلاس‌های درس برای ما دانشجومعلمان چگونه خواهد بود؟ در این شرایط بودیم که اعلام کردند کلاس‌های دانشگاهی دانشجومعلمانی که ابلاغ گرفته‌اند و قرار است سرکلاس حاضر شوند، غیرحضوری شده است. 

پدرام در ادامه تصریح کرد: طبیعتا ما این ترم در دانشگاه حضور نداشتیم و به ما گفته شد که شما ۲۰ روز در مهرماه از خوابگاه استفاده کرده‌اید، البته میزان حضور ما اینقدر نبود و شاید یک هفته در خوابگاه ساکن بودیم و بعد ابلاغ گرفتیم و برای کمک به کمبود معلم، راهی کلاس‌های درس شدیم. به ما وعده داده بودند که پول خوابگاه مهرماه از ما کسر نمی‌شود، اما نه تنها از این پول نگذشتند، بلکه آبان ماه و آذرماه نیز از ما ۴۵ درصد کسر می‌کنند. 

به گفته این دانشجومعلم؛ کسی در خصوص این ۴۵ درصدی که کسر می‌کنند پاسخگو نیست و می‌گویند بابت بدهی‌های دانشجومعلمان است. پدرام اضافه کرد: بدهی من که زیر یک میلیون تومان است و نمی‌دانم کدام بدهی را کم می‌کنند؟ ما از امور مالی و دانشگاه این مسئله را پیگیری کردیم که پاسخ درستی نگرفتیم و جواب تلفن هم نمی‌دهند. 

چالش‌های تدریس به دانش‌آموزانی که یک ماه از سایر دانش آموزان عقب بودند

این دانشجومعلم در مورد آمادگی برای حضور ناگهانی در مدرسه و تدریس اظهار کرد: ما در این مدت از این جهت که آمادگی حضور در کلاس نداشتیم، دچار چالش نشدیم، بلکه چالش اصلی عقب بودن دانش آموزان از درس و کمبود وقت بود. یک ماه از سال تحصیلی گذشته بود و ما همان ابتدای امر، بالغ بر یک ماه از بودجه‌بندی آموزش و پرورش عقب بودیم. تدریس دانشجومعلمان و هر معلم تازه کاری طبیعتا باید به شیوه‌ای باشد که در فرصت کوتاه، دانش آموزانش را به بودجه‌بندی آموزش و پرورش برساند. 

پدرام با بیان اینکه این دانشجومعلمان حتی برگزاری امتحانات کلاسی هم نداشتند تا دانش آموزان خود را بسنجند، عنوان کرد: در این شرایط فقط مجبوریم هرچه سریع‌تر تدریس کنیم تا عقب افتادگی‌ها برطرف شود. تازه در این روزهای سخت، وضعیت آلودگی هوا نیز موجب تعطیلی مدارس می‌شود. خانواده‌ها از معلم انتظار دارند که کار خود را به خوبی انجام دهد و وقتی به دلیل کمبود زمان به مشکل برمی خوریم، سوابق خودمان بد می‌شود و سال بعد کسی به معلمی مثل ما کلاس نمی‌دهد. 

این دانشجومعلم افزود: کسی درک نمی‌کند معلم در شرایطی که دانش آموزان دو ماه از درس عقب هستند، واقعا چه کاری از دستش برمی آید؟ مدیر و معاون نیز با ما بحث می‌کنند و مدام می‌گویند چرا امتحان کلاسی نمی‌گیریم؟ و زمانی که به حرف ما دقیق گوش می‌دهند، تازه می‌فهمند که ما چقدر سخت توانسته‌ایم دانش آموزان را به بودجه‌بندی آموزش و پرورش برسانیم. 

امتحانات مدرسه با امتحانات دانشگاهی ما هماهنگ نیست

این معلم در پاسخ به سوالی در خصوص نگرانی دانشجومعلمان از امتحان حضوری در شرایطی که این ترم غیرحضوری تحصیل کرده اند، گفت: هیچ گاه نمی‌توان آموزش حضوری را با غیرحضوری مقایسه کرد و به نظر من این دو بحث واقعا با هم فرق دارند. در این شرایط ما از مدرسه که به خانه می‌آییم، باید طرح درس فردا را آماده کنیم، مباحث درس‌هایی که روز بعد تدریس خواهیم کرد را مرور کنیم و… از سمت دیگر کارهای دانشگاه هم هست و باید اگر تکلیف یا کاری وجود دارد، آن را نیز پیش ببریم. 

او اضافه کرد: مشکل اساسی اینجاست که امتحانات مدرسه با امتحانات دانشگاهی خودم در دانشگاه نیز هماهنگ نیست و تازه اگر بتوانم از مدرسه مرخصی بگیرم و برای امتحانات به تهران بیایم، دوباره حدود ۱۰ روزی از کلاس درسم در مدرسه عقب می‌افتم و این به ضرر دانش آموزان خواهد بود. 

مدیران اجازه نمی‌دهند دانشجومعلمان مدرسه را برای امتحانات خود ترک کنند! 

پدرام از شرایط خود در محل تدریسش گفت و تصریح کرد: من در محیطی روستایی و کوچک زندگی می‌کنم و اکثرا مسئولان با ما آشنا هستند و احتمالا در ایام امتحان دانشگاهم با من همکاری می‌کنند که بتوانم دوران امتحاناتم را در تهران بگذرانم، ولی همه دانشجومعلمان که این شرایط را ندارند و مدیران اجازه نمی‌دهند به سادگی معلم کلاس را ۱۰ روز ترک کند! خانواده‌ها حتما معترض خواهند شد و مدیر و معاون نیز باید در مقابل چنین معلمی پاسخگو باشند.

او ضمن اشاره به اینکه امتحانات قرار است ظرف ۱۰ روز برگزار شود، به یک چالش دیگر اشاره کرد و گفت: در اصل باید دو هفته برای امتحانات وقت می‌گذاشتند یعنی فرجه بین امتحانات خیلی کم است و احتمالا به موضوع فکر کرده‌اند که دانشجومعلمان باید زودتر امتحان بدهند و به کلاس درس برگردند تا چالش کمتری بخاطر این کلاس‌های بدون معلم ایجاد شود. ما در ترم‌های بالا هستیم و می‌دانید که حجم دروس و سختی آن‌ها در این ترم‌ها بیشتر است و حالا باید با آموزش غیرحضوری که دیده ایم، به صورت حضوری امتحان بدهیم که احتمالا نتایج خوبی برای ما به دنبال نخواهد داشت. 

می گویند اگر به کلاس درس نروید، باید بیخیال نمره کارورزی شوید

در ادامه با متین؛ یکی دیگر از دانشجومعلمان که ورودی سال ۹۹ در رشته زیست‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران است در مورد چالش‌های تجربه تدریس در این شرایط صحبت کردیم؛ متین در این رابطه اظهار کرد: ابتدا وقتی افراد پذیرفتند که با این شرایط کار کنند، قول و قرارهایی هم دادند که اضافه کار و مبالغی به دانشجومعلمان پرداخت می‌شود و… وقتی دو به شک بودیم که ابلاغ بگیریم، سرکلاس برویم یا نه؟ نامه‌هایی به برخی از ما زده شد که اگر ابلاغ نگیرید و به کلاس درس نروید، باید بی خیال نمره کارورزی شوید و به شما صفر می‌دهیم. این سخنان به نوعی مستقیم و غیرمستقیم به ما زده می‌شد و تقریبا در شرایط اجباری قرار گرفتیم و حق انتخاب نداشتیم که برویم یا نرویم. 

متین افزود: من می‌خواستم در تهران مدرسه‌ای پیدا کنم و همین جا مشغول کار شوم، ولی بر اساس اطلاعاتی که از دوستانم به دست می‌آوردم، فهمیدم با این تصمیم کمی اذیت می‌شوم و حتی مدارسی در تهران به ما پیشنهاد می‌شد که از مرکز شهر دور بود و مجبور بودم برای اینکه اول وقت در مدرسه باشم حداقل ۴ و نیم صبح حرکت کنم و این در حالی بود که هیچ خدمات ویژه و خاصی به ما ارائه نمی‌شد. 

 ۱۲ ساعت کار موظفی و ۶ ساعت دریافتی!

این دانشجومعلم در ادامه گفت: از دا/tags/دانشگاهنشگاه پرسیدیم که آیا می‌توانیم ابلاغ شهر خودمان را بگیریم که دانشگاه نیز ما را راهنمایی نمی‌کرد و توضیح نمی‌دادند کدام حالت برای ما بهتر است؟ در نهایت ما به شهر خودمان برگشتیم و ابلاغ ۱۲ساعته‌ای برای کار در مدارس شهر خودمان دریافت کردیم و بعد گفتند ۶ ساعت از آن ۱۲ ساعت موظفی، کارورزی ۳ شما حساب می‌شود و عملا قرار نیست که حقوقی بابت آن ۶ ساعت دریافت کنیم. بعد مشکل کسری‌ها پیش آمد. از دانشگاه که پیگیری کردیم هیچ جوابی ندادند که چرا وقتی کلاس‌های ما آنلاین است باید ۴۵ درصد از ما کسر کنند؟ 

متین خاطرنشان کرد: برخی از دانشجویان حتی بخاطر بررسی موضوع از شهرستان به تهران آمدند تا ببینند علت کسری‌ها چیست؟ به آن‌ها گفته شد که از اواسط آذرماه، قرار است سامانه را باز کنند تا شرایط خوابگاهی‌ها و ترددی‌ها را در سامانه درست کنند و دیگر کسری پیش نیاید، ولی آذرماه نیز تمام شد و ما وارد دی ماه شدیم و کسری‌های ما همان ۴۵ درصد باقی مانده است. عملا هر طور می‌خواهیم خودمان را قانع کنیم که به زودی درست می‌شود، باز می‌بینیم که شرایط بهتر نشده است و ما اذیت می‌شویم. 

 ما از نظر علمی به عنوان معلم صدمه می‌بینیم

این دانشجومعلم در ادامه افزود: حالا ما در این شرایط تدریس خودمان را می‌کردیم و تازه داخل مدارس جا افتاده بودیم که به ما گفتند امتحانات شما قطعا حضوری است و باید به تهران برگردید! برخی اساتید فقط دو هفته از ترم را کلاس غیرحضوری برگزار کردند و بعضی از آن‌ها مدام زمان برگزاری کلاس را جابه‌جا می‌کردند و ما هم نمی‌توانستیم در ساعت مدرسه در کلاس حاضر شویم. متین تاکید کرد: هیچ کس ما را درک نمی‌کرد و وقتی به اساتید می‌گفتیم ما سر کلاس در مدرسه هستیم و نمی‌توانیم در کلاس آنلاین دانشگاه خودمان حاضر شویم، برخی از آنها می‌گفتند باید حضور شما در کلاس زده شود! عملا به هیچ مبحث علمی توجه نداشتند و کسی نگران نبود که ما از نظر علمی به عنوان معلم صدمه می‌بینیم. انگار که فقط حضور در کلاس درس مهم است! 

چندان بهره‌ای از دانشگاه در این چهار سال نبردیم

این دانشجومعلم اینطور سخنانش را تکمیل کرد: ما ۱۲ سال درس می‌خوانیم که به دانشگاه برسیم و بتوانیم از علمی که به دست آورده‌ایم استفاده کنیم، ولی عملا در دانشگاه هیچ فضایی پیدا نکردیم. دو سال اول دانشگاه ما که به خاطر کرونا آنلاین بود و تازه سال سوم به دانشگاه راه پیدا کردیم و می‌خواستیم دنبال موضوعات مقاله نویسی، ارتباط با اساتید و سایر دانشگاه‌ها و… برویم، ولی تا به خودمان آمدیم دیدیم همه چیز تمام شده و راهی کلاس درس شده‌ایم و به طور کلی چندان بهره‌ای از دانشگاه در این چهار سال نبردیم. ما قطعا صدماتی دیده‌ایم و جبران کردن آن قطعا سخت است. 

متین بیان کرد: شرایط طوری شده که فقط دروس را می‌گذرانیم که تمام شود و نمرات آن را به دست آوریم. روزهایی که سر کلاس در مدرسه هستیم که هیچ، سایر وقت‌ها هم مجبوریم دروس دانشگاهی خودمان را بخوانیم همزمان کارهای دانشگاه را پیش ببریم و چیزی به اسم استراحت نداریم. 

کلاس‌های آنلاین مطلوب نبود

او در مورد راهکاری که می‌توان در چنین شرایطی برای این دسته از دانشجویان اندیشید، عنوان کرد: ما فقط می‌خواهیم با مسئله منطقی برخورد کنند؛ ما که به هرحال یک سال بعد معلم می‌شدیم و از سر کلاس رفتن و تدریس ناراحت نیستیم. در این وضعیت فقط می‌خواهیم کسری‌های ما را اصولی انجام دهند. ضمن اینکه کلاس‌های آنلاینی که برای ما برگزار کردند، مطلوب نبود و اگر قرار است به صورت حضوری امتحان بدهیم، نباید وضعیت به این صورت باشد و لااقل جزوه سبک‌تری برای ما تهیه کنند نه اینکه هر استادی ۲۰۰ صفحه جزوه بدهد و بگوید از تمام جزوه سوال طرح می‌شود! اگر قرار است از جزوه سنگینی امتحان گرفته شود، لااقل امتحان به صورت غیرحضوری باشد، چراکه ما اینگونه کمتر با مشکل رفت و آمد مواجه می‌شویم و چالش‌های غیبت از کلاس و مدرسه‌ای که به ما سپرده‌اند و… کمتر به ما استرس وارد می‌کند. اگر امتحانات غیرحضوری باشد می‌توانیم بدون غیبت از مدرسه، امتحانات دانشگاه را در شهر خودمان به صورت آنلاین پشت سر بگذاریم. 

مهرداد یکی دیگر از دانشجو معلمان سال آخر، با بیان اینکه ما سال تحصیلی جدید را با این دید که قرار است به صورت حضوری تحصیل کنیم، آغاز کردیم، گفت: اواخر مهرماه، مدیرکل دانشگاه فرهنگیان استان تهران، نامه‌ای زدند که در آن مشخص شده بود کدام ورودی‌ها و چه رشته‌هایی از دانشگاه فرهنگیان، از امسال باید به صورت حضوری در مدارس تدریس کنند و گفته شده بود که کلاس‌های درس این دانشجویان قرار است به صورت مجازی برگزار شود. 

مهرداد در ادامه تصریح کرد: ابتدای امر این موضوع اختیاری بود و وقتی از ایده بکارگیری دانشجومعلمان برای رفع کمبود معلم استقبالی صورت نگرفت، ظاهرا طرح اجباری شد. به عنوان مثال ما درس کارورزی داریم که باید یک روز در هفته در مدارس تدریس معلمان را مشاهده کنیم و به ما می‌گفتند اگر سرکلاس نروید نمره کارورزی شما صفر می‌شود. در نهایت ما ابلاغ گرفتیم و تدریس خودمان را آغاز کردیم. 

آشفتگی در انتخاب واحد دروس

مهرداد در ادامه ضمن تاکید بر اینکه کسری از دانشجویان خوابگاهی ۴۵ درصد و از غیرخوابگاهی‌ها ۲۵ درصد بوده است، گفت: البته پهنه این کسری‌ها متفاوت است و این اعدادی که می‌گویم میانگین کسوراتی است که شنیده‌ایم و این در حالی است دانشجومعلمان ۳ تا ۵ میلیون تومان دریافت می‌کنند. 

این دانشجومعلم عنوان کرد: وقتی در مدارس شروع به کار کردیم، مشکلات تازه آغاز شد. یکی از مسائل ما با اساتید و مدیرگروه بود. دانشگاه باید مجددا برای حضور اساتیدی که قرار بود برای ما کلاس آنلاین برگزار کنند، برنامه ریزی می‌کرد. زمانی که به اساتید زنگ می‌زدیم که کلاس‌هایشان را از ۳ بعداز ظهر به بعد تنظیم کنند تا ما از مدرسه به خانه برسیم، می‌گفتند ما زمان کافی نداریم و یا می‌گفتند جای دیگری کلاس دارند و برگزاری کلاس در زمان دیگر مقدور نیست. کاش حداقل کلاس‌های مجازی هم درست تشکیل می‌شد! گاهی استاد فرصت تشکیل کلاس نداشت و می‌خواست صبح کلاس‌هایش را برگزار کند و ما نمی‌توانستیم در کلاس حاضر شویم به این دلیل که در مدرسه مشغول تدریس بودیم. 

مهرداد افزود: کلاس‌هایی که قرار بود از ۸ صبح تا مثلا ۴ بعداز ظهر تشکیل و تمام شود چطور ممکن بود از ۳ تا ۷ بعداز ظهر به صورت کامل برگزار کرد؟! بنابراین همین نکات کوچک روی هم جمع می‌شد و چالش‌های بزرگی را به وجود می‌آورد. 

این دانشجومعلم با بیان اینکه دانشگاه فرهنگیان اصولا چارتی را اعلام می‌کند و به ما می‌گویند همه متناسب با این چارت انتخاب واحد کنند، توضیح داد: البته عده‌ای می‌توانند خارج از این چارچوب واحد بردارند، ولی مدیرگروه تنها مسئول همان چارت درسی اعلام شده است که اگر مشکلی ایجاد شد، آن را حل کند. از آنجایی که ما ترم‌های آخر هستیم و دروس اندکی باقی مانده بود، با سایر ورودی‌ها این واحدها را دریافت کردیم. وقتی با اساتید صحبت می‌کردیم به ما می‌گفتند دروسی که از ورودی‌های دیگر برداشته‌اید به صورت حضوری برگزار می‌شود و شما به دلیل شرایط جدید، غیرحضوری هستید در حالی که کلاس این دروس حضوری است پس غیبت می‌خورید! از دانشگاه پرسیدیم که باید چه کنیم؟ می‌گفتند تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که با اساتید صحبت کنیم برای شما غیبت نزنند! 

قرار است دروسی را حضوری امتحان بدهیم که حتی صدای استادش را هم نشنیده‌ایم!

مهرداد اضافه کرد: این ترم بدون اینکه اساتید تعداد قابل توجهی از دروس را دیده باشیم، قرار است امتحان آن دروس را به صورت حضوری بدهیم. ضمن اینکه سامانه برگزاری کلاس‌های آنلاین تا مدت‌ها قطع بود و حتی شرایط به صورتی است که همچنان کلاس برخی دروس در تلگرام برگزار می‌شود یعنی مثلا استاد متن می‌فرستد و ما آن را می‌خوانیم بدون اینکه حتی صوت استاد را داشته باشیم! 

او در آخر از چالش‌ دیگری یاد کرد و گفت: مدیران مدارسی که برای کار در مدرسه‌شان ابلاغ گرفته ایم، به ما می‌گویند برای روزهایی که قرار است امتحانات دانشگاه خودتان را بدهید، غیبت خواهید خورد، چراکه مطابق ابلاغ، باید روزها و ساعات مشخصی در مدرسه ما کار کنید و ما نمی‌دانیم برای مدیریت این مسئله باید چه اقدامی کرد و چه کسی می‌تواند این مشکل ما را حل کند؟