شهرهای تهران رنگ و روی تازه می گیرند / تسهیلات نوسازی بافت فرسوده فراهم است

نوسازی و تجدیدساخت بافت فرسوده شهری از موضوعات مهم و ضروری در بسیاری از شهرهای جهان است. بافت شهری با گذر زمان، فرسوده و قدیمی می‌شود و عدم توجه به نوسازی آن، منجر به مشکلات گوناگونی مانند کاهش کیفیت زندگی شهروندان، ایجاد آسیب به محیط‌زیست و از بین رفتن بخش فرهنگی و تاریخی می‌گردد.

به دنبال ارائه بسته تشویقی، اعطای سند به حاشیه‌نشینان، پرداخت تسهیلات تا سقف ۶۰۰ میلیون تومان و نزدیک کردن سرانه‌های خدماتی مناطق هدف نوسازی به متوسط شهرها، در ماه‌های اخیر طرح «کلید به کلید» رونمایی شد که در سرعت بخشیدن به روند نوسازی بافت‌های فرسوده موثر بود. طی دو سال گذشته ۱۷۰ هزار واحد در بافت‌های فرسوده به مرحله ساخت رسید و بیش از ۵۰ هزار واحد تکمیل شده است.

نوسازی بافت‌های فرسوده در قالب طرح نهضت ملی مسکن سرعت قابل توجهی به خود گرفته است. در دو سال دولت سیزدهم ۱۷۰ هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده به مرحله ساخت رسیده که تنها در دو هفته اخیر رشد ۳.۷ درصد یافته است. آمار گویای آن است که نوسازی مسکن در مقایسه با دوره‌های گذشته بیش از هشت برابر افزایش یافته است.

دولت سیزدهم توانست ۵۰ هزار و ۴۸۹ واحد مسکونی نیمه‌تمام در بافت‌های فرسوده را تکمیل کند و به مرحله افتتاح برساند.

شرکت بازآفرینی شهری ایران با رونمایی از بسته‌های متنوع تشویقی، تمایل به نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی را افزایش داده است. به دنبال ارائه مشوق‌های ۱۹ گانه در قالب بسته تشویقی، اعطای سند به حاشیه‌نشینان، پرداخت تسهیلات تا سقف ۶۰۰ میلیون تومان و نزدیک کردن سرانه‌های خدماتی مناطق هدف نوسازی به متوسط شهرها، در ماه‌های اخیر طرح «کلید به کلید» رونمایی شد. در قالب این بسته تشویقی، ساکنان بافت فرسوده می‌توانند واحد خود را با یک واحد نوساز یا زمین دولتی معاوضه کرده و ۴۰ درصد تخفیف بگیرند.

آن‌طور که محمد آیینی ـ مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری - گفته است: در هر شهری که بسته‌های تشویقی اجرایی شده نوسازی بافت‌ها تسهیل و تسریع شده است. از ابتدای اجرای بسته تشویقی تاکنون میزان نوسازی‌ها دو برابر شده و طی دو سال اخیر در تهران نوسازی ۴۰ هزار واحد فرسوده پایتخت آغاز شده است.

دولت برای ارائه خدمات مطلوب به سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه شهرها به مالکان این واحدها سند واگذار می‌کند. تاکنون بیش از ۲۲ هزار متقاضی ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی برای دریافت سند ثبت نام کرده‌اند.

از طرف دیگر بررسی‌ها حکایت از همکاری مناسب شهرداری‌ها در زمینه نوسازی بافت‌های فرسوده دارد. بر اساس قانون، شهرداری‌ها مکلف شده‌اند تا حداقل در صدور پروانه ساختمانی نوسازی بافت‌های فرسوده تخفیف ۵۰ درصدی را اعمال کنند و در صدور زمان صدور پروانه نیز تسریع ایجاد کنند. هم‌اکنون در موضوع تامین مالی علاوه بر منابعی که در گذشته در نظر گرفته شده بود، متقاضیان نوسازی بافت‌های فرسوده می‌توانند در این بافت‌ها از حمایت‌های مالی نهضت ملی مسکن نیز برخوردار شوند.

متقاضیان نوسازی بافت‌های فرسوده می‌توانند همانند نهضت ملی مسکن از تسهیلات نوسازی استفاده کنند. در بخش غیر حمایتی میزان و سقف تسهیلات در نظر گرفته شده ۴۵۰ میلیون تومان با بازپرداخت ۲۰ ساله در تهران تعیین شده است.

به گفته آیینی، در زمینه تامین منابع مالی و تسهیلاتی نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده مشکل و مانعی وجود ندارد. ساکنان بافت فرسوده، می‌توانند از ودیعه اسکان موقت استفاده کنند که در تهران و کلانشهرها ۱۲۰ میلیون تومان و در دیگر شهرها ۹۰ میلیون تومان است.

کارشناسان، سرمایه‌گذاری برای تولید مسکن در بافت‌های فرسوده را میانبر طرح نهضت ملی مسکن می‌دانند. مهرداد بذرپاش ـ وزیر راه و شهرسازی نیز مدتی قبل در این زمینه بیان کرد: نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده به اندازه ساخت مسکن در طرح نهضت ملی مهم، بلکه مهم‌تر، زودبازده‌تر، اثربخش‌تر و مفید است.

یکی از نگرانی‌ها که بعضا مطرح می‌شود افزایش تراکم از طریق نوسازی در بافت‌های فرسوده است که البته دولت چنین قصدی ندارد. شهردار تهران در این زمینه با بیان اینکه منظورمان از نوسازی بافت فرسوده، بُرج‌سازی نیست، گفت: نمی‌خواهیم بافت تاریخی هیچ‌کدام از بخش‌های فرسوده شهر از بین برود.

با این حال ارائه یک یا دو طبقه تراکم بیشتر در قالب بسته تشویقی می‌تواند روند نوسازی در بافت‌هایی که اجازه بارگذاری جمعیتی را می‌دهد مناسب باشد. به گفته زاکانی اگر به‌طور مثال در «نفرآباد» مجوز ساخت طبقه سوم داده نمی‌شد، هیچ اتفاق مؤثری برای نوسازی رخ نمی‌داد. در محله کن نیز اتفاق مشابهی به‌ وقوع پیوست.

محمد آیینی - معاون وزیر راه و شهرسازی - با تاکید بر مشارکت همه‌جانبه مردم و تشویق آنها با رویکرد مردمی‌سازی برای نوسازی بافت‌های فرسوده توضیح داد: راهبرد به کار گرفته شده در شرکت بازآفرینی شهری ایران متناسب با سیاست‌های مجموعه وزارت راه و شهرسازی ایجاد بسته‌های تشویقی برای این کار و یکی از جامع‌ترین مشوق‌ها در قالب مصوبه ۱۹ بندی اسفندماه سال ۱۴۰۱ به تمامی استان‌های ابلاغ شده و ملاک کار نوسازی در بافت‌های فرسوده است.