ساخت مسکن ملی با مشارکت چینی ها / سیاست های غلط، آتشی بر بازار مسکن

نهضت ملی مسکن یکی از بزرگترین پروژه‌های عمرانی کشور می‌باشد که برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت هزاران واحد مسکونی را شامل می‌شود. تامین مالی این پروژه یکی از مهم‌ترین چالش‌های آن است و نیاز به سرمایه‌گذاری بزرگی دارد. به منظور تامین مالی نهضت ملی مسکن، از منابع مختلفی مانند بودجه دولت، سرمایه‌گذاران و بانک‌ها استفاده می‌شود.

طرح نهضت ملی مسکن ابرپروژه‌ای است که صحبت از آن در ابتدای دولت سیزدهم کلید خورد. ابراهیم رئیسی و کابینه او بر خلاف هشدارهای کارشناسان حوزه ساخت‌وساز معتقد بودند می‌توانند تا پایان دوره چهار ساله خود، چهار میلیون مسکن در سراسر کشور بسازند و به مشکل کمبود مسکن در ایران یک بار برای همیشه پایان بدهند؛ اما موانع و محدودیت‌ها در این حوزه هر روز از جایی جدید سر برآورد تا آنجا که دولت به ساخت حتی یک چهارم آن چهار میلیون نیز راضی شده است.

مشکل کمبود منابع برای ساخت مسکن ملی

یکی از نخستین مشکلات در این زمینه که عامل اصلی وضعیت نابسامان اقتصاد کلان در کشور است، تامین منابع مالی کافی برای ساخت واحدهاست. مسئله‌ای که تا همین چند ماه پیش هیچ چاره‌ای برای آن پیدا نشده بود.

در نهایت نیز ابتدای مهرماه بود که وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد دولت فکر جدیدی برای تامین مالی نهضت ملی مسکن در سر دارد و قرار است دو میلیارد دلار توسط صندوق توسعه ملی و از طریق تهاتر نفت به طرح نهضت ملی مسکن اختصاص یابد. حرفی که چند روز بعد رئیس صندوق توسعه ملی نیز بر آن مهر تایید زد.

مشکلات ساخت‌وساز و مشارکت چینی‌ها

یکی از مشکلات دیگری که ساخت‌وساز در ایران با آن مواجه است، صنعتی نبودن ساختمان‌سازی و در نتیجه کندی و پرهزینه بودن روند تکمیل واحدها است. در نهایت نیز همین مسئله فناوری در ساختمان‌سازی بود که باعث شد بحث مشارکت چینی‌ها در ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن مطرح شود. گزاره‌ای که سال گذشته ابتدا از سوی دولت تکذیب و پس از مدتی با صحبت‌های یک نماینده مجلس، مهر تاییدی بر آن زده شد و از آن زمان تا کنون هر بار خبر جدیدی در این زمینه به گوش می‌رسد.

در این راستا مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران به تازگی اعلام کرده است: در چنین شرایطی جلب مشارکت شرکت‌های معتبر خارجی و سرمایه‌گذاران و بهره‌برداری از تجربه و توانمندی آنها برای ایجاد تحول در روند تولید مسکن، نوسازی بافت‌های فرسوده و مسکن معوض ضروری است. از این رو در سفر اخیر شهردار تهران به پکن تفاهمات اولیه در حوزه مسکن‌سازی با شرکت‌های چینی البته با طراحی ایرانی، صورت گرفت. همچنین بستر انتقال فناوری مسکن‌سازی سریع و به صرفه هم فراهم شد.

مهدی هدایت با بیان اینکه ساخت واحدهای مسکونی در قالب محلات الگو توسط پیمانکاران و مصالح داخلی انجام می‌شود، تاکید کرد: چینی‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری و انتقال تجارب و فناوری مشارکت می‌کنند و با این رویکرد ۲۰۰ هزار واحد مسکونی با فناوری نوین ساخته می‌شود.

کمبود زمین برای ساخت نهضت ملی مسکن

مانعی که به نظر می‌رسد دولت در ابتدا هیچ توجهی به آن نشان نداد، مشکل کمبود زمین مناسب ساخت در کشور است. مسئله‌ای جدی که حالا باعث شده است کلنگ ساخت برخی واحدها در زمین‌های اطراف شهرها بخورد و صحبت‌هایی نیز در مورد تغییر کاربری زمین‌های محیط زیستی و کشاورزی وجود دارد.

آخرین خبرها در مورد تامین زمین به صحبت‌های رئیس بنیاد مسکن بازمی‌گردد. او از واگذاری ۵۰۰ هزار قطعه زمین برای ساخت مسکن ملی در روستا‌ها تا دو ماه آینده خبر داده است. این زمین‌ها به صورت اجاره ۹۹ ساله و در قالب طرح نهضت ملی مسکن به متقاضیان ساخت مسکن واگذار می‌شود.

امتناع بانک‌ها از پرداخت وام نهضت ملی مسکن

مورد دیگری که پروژه نهضت ملی مسکن در این مدت با آن مواجه شد، مسئله امتناع بانک‌ها از پرداخت تسهیلاتی تکلیفی بود، تا آنجا که چند ماه پیش بحث جریمه بانک‌ها متخلف مطرح شد که البته هنوز در کشاکش اجرا است.

این وام در اردیبهشت‌ماه امسال از ۴۵۰ میلیون به ۵۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد و تیرماه نیز سود آن از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد رسید. حالا نیز وزیر راه و شهرسازی از تلاش برای کاهش نرخ سود ۱۸ درصدی تسهیلات نهضت ملی مسکن خبر داده است.

حالا باید دید با وجود همه این موانع و مشکلاتی که بر سر راه ساخت مسکن دولتی در ایران وجود دارد و سیاست‌های غلط نیز هر روز بر آتش آن می‌دمد، در نهایت این پروژه به کجا خواهد رسید و چه گرهی از مشکلات عمده بازار مسکن باز خواهد کرد.