پاشنه آشیل اقتصاد ایران / اقتصاد ایران به "آخر خط" رسیده است؟

اقتصاد ایران در سال‌ های اخیر با چالش‌ های متعددی روبرو بوده و به گفته کارشناسان، به "آخر خط" رسیده است. تحریم ‌ها، جنگ و درگیری ‌های منطقه ‌ای، و سوء مدیریت همگی در وخیم‌ تر شدن اوضاع نقش داشته ‌اند.

در این میان، برخی معتقدند که دیگر هیچ چیز برای از دست دادن وجود ندارد و اقتصاد ایران در برابر شوک‌ های خارجی مصون شده است. با این حال، کارشناسان دیگر هشدار می ‌دهند که رانت ‌خواری و سوءاستفاده از رانت ارز دولتی توسط بنگاه‌ های وابسته به دولت، پاشنه آشیل اقتصاد ایران است و می ‌تواند منجر به فاجعه شود.

پیرامون این موضوع با محمدحسین روشنک عضو اتاق بازرگانی ایران و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی به گفتگو نشستیم.

تفاوت اقتصاد ایران با اقتصاد سایر کشورها

روشنک در این گفتگو اظهار کرد: متاسفانه اقتصاد ما در سال های اخیر درگیر چالش ها، معضلات و اتفاقات بسیار تاثیرگذاری بوده و اصطلاحا به آخر خط رسیده است. اقتصاد ما هر آنچه که باید تجربه می کرده را پشت سر گذاشته و ارزش افزوده مثبتی مانند ارتباط خوب تجاری-اقتصادی با دنیا در این اقتصاد وجود ندارد. به عبارتی می توان گفت که ضربه ای نیست که اقتصاد کشور ما نخورده باشد و به نحوی می توان گفت در حوزه اقتصاد، آب از سر ما گذشته است.

وی افزود: به عقیده من ما دیگر چیزی برای از دست دادن نداریم و دقیقا همین موضوع، تفاوت اقتصاد ما با اقتصاد سایر کشورها است. چرا که دیگر نه جنگ روی اقتصاد ما اثرگذار خواهد بود، نه تحریم ها تاثیری بیشتر از این خواهند داشت. از طرفی اختلافات سیاسی نیز موجب بروز اتفاق مهی در حوزه اقتصاد کشور نخواهد شد. بنابراین اتفاقاتی مانند تحولات منطقه، درگیری های نظامی و مواردی از این قبیل نمی تواند تاثیر آنچنان مهمی در اقتصاد کشور ما داشته باشد.

رانت‌ خواری در بنگاه‌ های دولتی، مانع بهبود اقتصاد ایران

عضو اتاق بازرگانی ایران در ادامه عنوان کرد: رییس کل بانک مرکزی عنوان کرده است که ارز آزاد در اقتصاد کشور ما مورد استفاده قرار نمی گیرد و از طرفی ارز مورد نیاز برای تامین تمام کالاهای ضروری تامین شده است. با توجه به صحبت های ایشان حتی اگر قیمت دلار به ۹۰ هزار تومان هم برسد نباید شاهد برهم خوردن ثبات قیمت ها در بازار باشیم. مگر اینکه بنگاه های اقتصادی (که ۸۰ درصد آنها زیر مجموعه دولتی هستند) به عمد در بازار گرانفروشی کرده و خلل ایجاد کنند. بنابراین بر هم خوردن نظم بازار در اثر فعالیت شیطنت آمیز همین بنگاه ها است.

روشنک در ادامه چند نرخی بودن ارز در کشور را یکی از بزرگترین چالش ها و آسیب های اقتصاد عنوان کرد و گفت: باید دید بنگاه های وابسته به دولت که از ارز آزاد استفاده نمی کنند به چه دلیل با ماهی گرفتن از آب گل آلود فضای ملتهب منطقه اقدام به گران کردن کالاهای خود و در نتیجه برهم ریختن نظم بازار می کنند؟ بدون شک این افزایش قیمت «رانت» است. این بنگاه ها مواد اولیه کالاهای مورد نیاز خود را با ارز دولتی خریداری و محصول نهایی را با نرخ ارز آزاد به مردم می فروشند. این موضوع پاشنه آشیل اقتصاد کشور است.  

وی افزود: متاسفانه دولت نیز نمی تواند این موضوع را کنترل کند. ماحصل عدم توانایی دولت در مدیریت ارزی کشور مسبب بروز اتفاق تلخ چای دبش شد. مدیران این شرکت از رانت ایجاد شده در ارز دولتی و آزاد استفاده کرده و اختلاس کنند. اقتصاد مریض که تورم مهم ترین مشخصه آن است از همین جا نشات می گیرد.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی در پایان گفت: البته لازم به ذکر است که در شرایط کنونی تک نرخی کردن ارز امری غیرممکن است. پس از بهبود اساسی این اقتصاد بیمار و در صورت مهیا بودن شرایط می توان این تصمیم را عملی کرد اما در شرایط کنونی به هیچ عنوان نباید به این موضوع فکر کرد.