چالش‌های مالی نهضت ملی مسکن/ دفاع بانک‌ها از نقش خود در پرداخت تسهیلات

طرح نهضت ملی مسکن یکی از وعده‌های اصلی دولت سیزدهم به هنگام روی کار آمدن بود که درحال‌حاضر با چالش‌های مالی عظیمی رو به رو است. تامین منابع ساخت واحدهای نهضت مالی مسکن از آورده مردم و تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده بود اما طبق گزارشات بانک‌ها در پرداخت تسهیلات کم کاری کردند و از سوی دیگر با توجه به اینکه بیشتر متقاضیان نهضت ملی مسکن اقشار متوسط و ضعیف جامعه هستند، تامین آورده اولیه برای آنان مشکل است. بنابراین برای حل مسئله تامین منابع مالی، وزارت راه و شهرسازی به انبوه سازان بخش خصوصی پیشنهاد همکاری داد. اما نکته حائز اهمیت در این قسمت این است که وقتی مشارکت انجام می‌شود، انبوه ساز به دلیل اینکه خود در ساخت شریک است، تعدادی از واحدها را برای خود بر‌می‌دارد.

همچنین یکی از برنامه‌های صندوق ملی مسکن برای تامین بودجه، بازگشت اقساط مسکن مهر با ارزش ۳.۸ همت است که آن را به نفع عملیات نهضت ملی به کار گیرند.

از راهکارهای دیگر دولت در این زمینه واگذاری زمین‌های مازاد دولتی بود. خصوصا که رئیس‌جمهور در اوایل مردادماه در جلسه شورای‌عالی مسکن اعلام کرد که تأمین زمین برای ساخت مسکن از ضرورت‌های تحقق اهداف نهضت ملی مسکن است و با بیان اینکه در زمینه واگذاری اراضی مازاد دولت، گام‌های خوبی برداشته شده از دستگاه‌های اجرایی که هنوز موفق به واگذاری اراضی مازاد خود نشده‌اند خواست هر چه سریع‌تر نسبت به رفع مشکل و اجرای تکالیف خود در این زمینه اقدام کنند.

تامین زمین در اولویت است

جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه بودجه مجلس در پاسخ به سوال «تیتر کوتاه» در خصوص کوتاهی بانک‌ها در پرداخت ۲۰ درصد تسهیلات نهضت مسکن ملی گفت: کمیسیون اقتصادی باید بررسی کند که مشکل بانک‌ها چیست. وقتی نرخ سود سپرده‌ها ۲۳ درصد است و نرخ سود تسهیلات ساخت در پروژه‌های نهضت مسکن ملی به ۱۸ درصد کاهش پیدا کرده است، برای بانک‌ها صرف ندارد که بخواهند ضرر کند و تسهیلات مربوط به حوزه مسکن را پرداخت کند.»

وی افزود: «دولت درحال‌حاضر در شرایطی است که اگر بخواهد برای بانک‌ها خط اعتباری باز کند، خود آن باعث افزایش پایه پولی و حجم نقدینگی و تورم می‌شود. دولت باید تمرکز خود را بر بحث واگذاری زمین بگذارد. این موضوع در اولویت است.»

قادری در مورد اقدامات مسئولان در حل چالش‌های مسکن ملی گفت: «شورای شهرسازی روند کندی در این حوزه دارد. به عنوان مثال درحال‌حاضر در شیراز پنجاه هزار متقاضی در نقاط واگذاری زمین وجود دارد. در گام اول باید بحث تامین زمین حل شود به مرور تورم کاهش پیدا کند.»

دولت درحال‌حاضر در شرایطی است که اگر بخواهد برای بانک‌ها خط اعتباری باز کند، خود آن باعث افزایش پایه پولی و حجم نقدینگی و تورم می‌شود

این نماینده مجلس در خصوص تامین نقدینگی بانک‌ها افزود: « باید سود سپرده‌ها را پایین بیاورند، شاید از این طریق بتوانند نقدینگی را به سیستم بانکی برگردانند واز این راه از محل سپرده‌های مردم تسهیلات بدهند. زیرا اگر دوباره افزایش پایه پولی و در نتیجه تورم شدیدتر داشته باشیم، مشکلات جدی تری پیش رو خواهد بود.»

دفاعیه بانک‌ها

با توجه به اخباری مبنی بر عدم همکاری بانک‌ها خصوصا بانک‌های خصوصی در پرداخت تسهیلات مسکن ملی، تیتر کوتاه درصدد این برآمد تا علت را از این بانک‌ها جویا شود.

• تفاهمنامه بانک پاسارگاد با وزارت راه و شهرسازی

مجید قاسمی مدیرعامل بانک پاسارگاد در پاسخ به سوال تیتر کوتاه در خصوص میزان سهم این بانک در پرداخت تسهیلات مربوط به نهضت مسکن ملی اعلام کرد: « سهم بانک پاسارگاد در پرداخت تسهیلات کم نبوده است، به علاوه این بانک تفاهمنامه‌ای را با وزارت راه و شهرسازی برای ساخت شهرک اعتمادیه در جنوب تهران امضا کرده است. طبق این تفاهمنامه، بانک پاسارگاد مسئولیت ساخت ۱۰ هزار واحد مسکونی را قبول کرده است.»

• اقدامات بانک سامان در ارائه تسهیلات مسکن ملی

همچنین بانک سامان نیز اعلام کرد: از زمان ابلاغ قانون جهش تولید مسکن در شهریور سال ۱۴۰۰ تاکنون مجموعا ۱۷۸۸ واحد آپارتمانی در وزارت مسکن ثبت نام و به بانک سامان معرفی شده‌اند که این بانک بابت ۳۳۰ واحد تسهیلات پرداخت کرده است و تعداد ۵۴۰ واحد به دلیل عدم مراجعه یا ثبت تکراری درخواست، عدم تکمیل پرونده و همینطور عدم احراز شرایط، رد درخواست شده‌اند.

شایان ذکر است بانک سامان با هدف تسهیل و تسریع ارائه این تسهیلات در حال توسعه سامانه موبایلی در قالب بلوبانک سامان است تا همه مراحل ارسال، ثبت مدارک و دریافت تسهیلات برای درخواست‌کنندگان بدون نیاز به حضور فیزیکی امکان‌پذیر باشد.

کمیسیون اقتصادی مجلس ورود می کند؟

اگرچه بانک‌ها خصوصا بانک‌های خصوصی در پرداخت تسهیلات مسکن ملی از عملکرد خود دفاع می کنند اما این چالش‌های مالی عظیم در نهضت ملی مسکن همچنان برجاست و باید دید  همان طور که جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه بودجه مجلس عنوان کرد، برای حل این مشکل بزرگ کمیسیون اقتصادی به این موضوع ورود می کند یا خیر.