پشت پرده زیان انباشته بانک آینده / محبوبیت زودگذر نزد سپرده‌گذاران

از میان ۳۳۶ هزار میلیارد تومان زیان انباشته بانک‌های ایرانی بیشتر از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان متعلق به بانک آینده است. این بانک در سال پیش هر ۲۴ ساعت به صورت متوسط بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان زیان ثبت کرده است. در رابطه با زیان انباشته این بانک نظرات مختلفی ارائه شد اما همچنان موضوع به صورت مبهم باقی مانده بود.

در حالی که از پاییز سال ۱۳۹۸، مدیریت کامل بانک آینده بر عهده تیم منصوب عبدالناصر همتی و دولت سابق قرار داشته و دارد، تعلل آنها در تبدیل سرمایه گذاری‌های متعدد «وآیند» به خروجی‌های سودده، با تعجب و گلایه سهامداران خرد همراه بوده است.

 طی روزهای اخیر بار دیگر نام بانک آینده در میان تحلیل‌ها و خبرهای حوزه اقتصادی کشور مطرح شده است؛ بانکی که با دارا بودن بیش از ۷ میلیون مشتری، توانسته بیش از ۸ درصد از کل جمعیت ۸۵ میلیونی کشور را جذب خود کند و در کنار آن، مجموع منابع آورده شده از سوی این تعداد مشتری، حدود ۷ درصد نقدینگی کل کشور است.

ضمن آنکه بر اساس گزارش سال گذشته کانون بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خصوصی، این بانک با جلب اعتماد مردم موفق شده مانده منابع مردمی خود را در پایان مهرماه ۱۴۰۱ به بیش از ۳۲۷ هزار میلیارد تومان افزایش دهد که نشان از مقبولیت این بانک نزد سپرده‌‌گذاران دارد.

اما در این میان، یکی از مهم‌ترین سوالات که مورد توجه رسانه‌ها نیز قرار گرفته، موضوع زیان انباشته بانک آینده است که مانور زیادی روی آن انجام می‌شود. ریشه این موضوع را باید در سرمایه گذاری‌های این بانک روی تعداد قابل توجهی پروژه سودساز دانست که به زودی، امکان تجدید ارزیابی آنها و افزوده شدن رشد چشمگیر این سرمایه گذاری‌ها فراهم می‌شود.

به طوری که گزارش کارشناسان رسمی دادگستری، ضمن اثبات بیشتر بودن ارزش دارایی‌‌های بانک نسبت به بدهی‌های آن، نشان دهنده آن است که دارایی‌های بانک آینده، ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی بیشتر از بدهی‌‌های آن در مقطع زمانی فعلی است که در میان بانک‌های کشور کم نظیر است.

فقط ارزش ایرانمال در امسال به میزان ۲۵۵ هزار میلیارد تومان تعیین شده است

سرمایه گذاری‌های این بانک، هم اکنون با سود بسیار خوبی همراه شده که سهامداران نیز به زودی از آن منتفع خواهند شد. به عنوان مثال، فقط قیمت "پایه سهام" شرکت توسعه بین‌الملل ایران ‌مال هم اکنون بیش از ۱۶۲ هزار میلیارد ‌تومان ارزش‌‌گذاری شده که در سال‌های بعد نیز با رشد قابل توجهی همراه خواهد شد.

نقش مدیران منصوب دولت قبل در تلنبار شدن زیان بانک

همانطور که اشاره شد، سرمایه گذاری‌های این بانک روی تعداد قابل توجهی پروژه سودساز بوده که به زودی، امکان تجدید ارزیابی آنها و افزوده شدن رشد چشمگیر این سرمایه گذاری‌ها فراهم می‌شود. اما به دلیل تعلل و بی‌توجهی مدیران منصوب در دولت قبل، زمان مناسب برای تحقق این مهم مدام به تعویق انداخته شده است.

همانطور که برخی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند، بانک مرکزی از سال ۹۷ با خلع ید سهامداران، برای ۳ بانک خصوصی شامل آینده، سرمایه و دی، هیات مدیره و مدیرعامل تعیین کرد.

اما در حالی که زیان انباشته این بانک در پایان سال ۱۳۹۶ کمتر از ۲۵۰۰ میلیارد تومان بوده، این رقم با رشدی عجیب در دوره سرپرستی تیم منصوب عبدالناصر همتی، دهها برابر شده و همچنان تعلل برای رفع این مشکل از سوی هیات سرپرستی که تعهدی به سهامداران ندارند، ادامه دارد.

هیات سرپرستی مذکور، از آذرماه سال ۱۳۹۸ با تصمیم بانک مرکزی دولت حسن روحانی تعیین شدند و چند هفته دیگر، چهارمین سال ادامه حضور آنها در این بانک است.

پاسخ به این سوال که چرا در حالی که هدف از انتصاب محمد فطانت ‌فرد مدیرعامل مستعفی و هیات سرپرستی فعلی بانک آینده مدیریت بهتر دارایی‌ها و حفظ منافع سپرده‌گذاران و سهامداران خرد بود، اما طی چهارسال گذشته روند زیاندهی بانک، کاملا صعودی و نگران‌کننده است را باید در مشاغل دیگر مدیران فعلی جست‌وجو کرد.

ضریب صعودی زیان بانک در دوره مدیریت منصوبان دولت روحانی

به عنوان مثال، طبق گزارش رسانه‌ها یکی از اعضای تیم سرپرستی و مدیریت بانک آینده، در عرصه فعالیت در سایر شرکت‌های بازار سرمایه، صاحب رکورد بوده و در دوره ای، امضای وی به صورت همزمان برای اوراق تعهدآور ۹ شرکت بازار سرمایه که عمدتا ربطی هم به بانک آینده نداشته‌اند استفاده می‌شده و بعضا می‌شود.

طبیعی است چنین فردی که از او به عنوان ابوالمشاغل بورسی یاد شده، فرصت رسیدگی تمام وقت به دغدغه‌ها و نگرانی‌های دهها هزار سهامدار بانک آینده را نداشته است. ضمن آنکه بنا بر اعلام برخی نمایندگان مجلس، فطانت فرد مدیرعامل مستعفی بانک نیز بخش عمده‌ای از سال را در کشور انگلستان یا سایر کشورهای اروپایی سپری می‌کرده و از اون به عنوان مدیرعامل لندن نشین یاد شده است.

بنابراین، پرسش مهم این است که با وجود وضعیت بحرانی بانک آینده، چرا برخی مدیران منصوب دولت سابق در بانک آینده به جای وقت گذاشتن برای حل مشکلات بانک، عملا وقت و تمرکز خود را روی پروژه‌ها و مسئولیت‌های دیگر قرار داده بودند که نتیجه آن، انباشته شدن زیان و نگرانی سهامداران و سپرده‌گذاران باشد؟

به نظر می‌رسد با برنامه‌ریزی جدید بانک مرکزی برای اجرای یک برنامه موثر، ظرف ماه‌های آینده باید شاهد تجدید ارزیابی دارایی‌های بانک و تبدیل سرمایه‌های گذاری‌های گذشته به سود باشیم که نخستین منتفع آن، سهامداران خرد و سپرده‌گذاران بانک خواهند بود.