انتظارات تورمی در اوج / سرعت رشد پول ۵۰.۴درصدی شد

وظایف بانک مرکزی شامل تنظیم نرخ‌های بهره و کنترل تورم در اقتصاد کشور می‌شود. همچنین، بانک مرکزی مسئول نظارت بر بانک‌ها و نظام مالی، مدیریت رزروهای ارزی، و تسهیل تراکنش‌های پولی و تسویه معاملات مالی بین بانک‌ها و دولت است. این نهاد اهمیت بسیاری در حفظ استحکام و پایداری اقتصاد ملی دارد.

یکی از مهمترین  داده های گزارش اخیر بانک مرکزی را می‌توان سرعت رشد پول قلمداد کرد که با ثبت ۵۰.۴درصدی، همچنان بالاتر از سرعت ۲۳درصدی رشد شبه‌پول قرار دارد. بر اساس داده‌های منتشرشده، نسبت پول از نقدینگی در پایان بهار نسبت به اسفند ۱۴۰۱ تغییری نکرد و در سطح ۲۵.۷درصد باقی ماند.

در سومین ماه بهار سطح نقدینگی کشور از ۶۵۸۵هزار میلیارد تومان عبور کرد و رشد نقطه‌به‌نقطه ۲۹درصدی را به ثبت رساند. از سوی دیگر پایه پولی نیز از سطح ۹۰۰هزار میلیارد تومان گذشت و نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه ۴۱.۸درصدی را به ثبت رساند.

در بین دو جزء نقدینگی، «پول» خاصیت «نقدشوندگی» بیشتری دارد و دارای سرعت گردش بیشتری در اقتصاد است و در مقابل، «شبه‌پول» اگرچه می‌تواند با استفاده از ابزارهای اعتباری و اوراق، برای خرید کالاها و خدمات مورد استفاده قرار بگیرد، اما به دلیل پایین بودن میزان نقدشوندگی و ماهیت آن به‌عنوان یک سپرده مدت‌دار بانکی، از سرعت گردش پایین‌تری برخوردار است.

یکی از مهم‌ترین خصوصیات شبه‌پول، ضد تورمی بودن آن در کوتاه‌مدت است چرا که دارندگان این دارایی لااقل برای مدتی از هزینه و خرج کردن آن منصرف شده‌اند  پس طبیعی است در اقتصادی که سرعت رشد پول در آن کماکان بالاست، میتوان شاهد بروز نوسان در بازارهای دارایی نظیر طلا و ارز بود.

بنابراین، هرچند بانک مرکزی با اتخاذ سیاست انقباضی توانسته ثبات نسبی به به اقتصاد برگرداند اما همچنان بالا بودن انتظارات تورمی نشان میدهد سیاستگذار پولی مسیری سخت برای برگرداندن متغیرهای پولی به حالت عادی دارد.

برای مثال، طی یکماه اخیر بازار ارز دست کم دو مرتبه با افزایش نرخ مواجه شد، در مرتبه اول در روزهای نخست جنگ غزه تقاضای خرید ارز افزایشی شد و در مرتبه دوم هم مجددا با شعله ور شدن آتش درگیری، بازار ارز در مسیر افزایش قیمت قرار گرفت. این مسئله نشان میدهد، سایه نااطمینانی و عدم خوشبینی نسبت به سیاست‌های کلان اقتصادی همچنان وجود دارد و صاحبان نقدینگی به سرعت با بروز هرگونه تنش سیاسی، به بازارهای دارایی هجوم می‌برند.

بانک مرکزی باید انتظارات تورمی را مهار کند

در همین خصوص آلبرت بغزیان استاد اقتصاد دانشگاه تهران درباره دلایل نوسانات ارزی روزهای اخیر اظهار کرد: خارج از اقتصاد ایران و در سایر کشورهای جهان، انتظارات تورمی براساس انبساط پولی شکل می‌گیرد و مردم اعلام میکنند چون پول وارد اقتصاد شده پس تورم افزایش پیدا خواهد کرد.

وی افزود: در ایران اما، مردم معتقدند چون تورمی در راه خواهد بود پس به سرعت اگر صاحب یک دارایی خاص هستند قیمت آن را بالا اعلام میکنند، مشاهده میکنید به محض اینکه یک تنش سیاسی خاص ایجاد میشود و خبری در خصوص تحرکات سیاسی مطرح میشود، در بازار شاهد افزایش قیمت هستیم و فرضا اگر شخصی صاحب خودرو یا ملک است قیمت آن را با افزایش اعلام میکند. در خصوص نوسانات اخیر ارزی هم اگر بانک مرکزی مدیریت انجام ندهد اعداد به مراتب بالاتری برای نرخ ارز به ثبت می‌رسد چون انتظارات تورمی بالاست.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران توضیح داد: دولت باید مواظب این باشد که مسائل سیاسی تاثیری روی نرخ ارز نگذارد، بنابراین لازم است سیاست‌های پولی هم به شکلی اجرا شود که با بروز تنش‌های منطقه‌ای و بین المللی شاهد نوسان در بازار ارز نباشیم.