آیا نرخ رشد پایه پولی افزایشی می شود / دلایل کاهش نرخ سود بین بانکی رمزگشایی شد

نرخ پایه پولی یک نرخ اصلی است که توسط بانک مرکزی یا مؤسسات مالی مشابه تعیین می‌شود. این نرخ نشان‌دهنده سطح اصلی بهره‌بازی است که بانک‌ها به یکدیگر و به مشتریان اعتباری اعطا می‌کنند. تعیین نرخ پایه پولی توسط مؤسسات مالی برای مدیریت تورم، رشد اقتصادی و سیاست‌های پولی اساسی اهمیت دارد. افزایش یا کاهش این نرخ می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای مالی و اقتصادی داشته باشد.

نرخ بهره بین بانکی در پایان هفته گذشته به ۲۳.۵۶ درصد رسید تا برای چهارمین هفته متوالی این متغیر اثرگذار روند کاهشی داشته باشد؛ این در حالی است که نرخ بهره بین بانکی از میانه مردادماه امسال تا هفته دوم مهرماه در مدار افزایشی قرار داشت و اکنون بیم آن می رود که موتور خلق نقدینگی و تورم روشن بماند.

نرخ سود بین بانکی  از جمله متغیرهای کلیدی است که می‌تواند بر روی حجم نقدینگی و نرخ تورم اثر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد و بانک مرکزی با اعمال تغییر در نرخ سود بازار بین بانکی می تواند سیاست‌های پولی انبساطی و یا انقباضی در پیش بگیرد تا بتواند نرخ تورم را در کانال مورد نظر خود هدایت کند. حالا در شرایطی که نرخ رشد پایه پولی و نقدینگی بر مبنای گزارش اخیر بانک مرکزی روند نزولی به خود گرفته است، کاهش نرخ سود بازار بین بانکی چه پیامدی برای سیاست‌های ناظر به مهار تورم بانک مرکزی خواهد داشت؟

کارشناسان معتقدند سیاست‌های پولی انقباضی با نرخ بهره بانکی پایین در تناقض است؛ بنابراین زمانی که سیاست پولی کشور انقباضی است، نرخ سود بانکی قطعاً بالاتر خواهد رفت؛ مساله‌ای که در هفته گذشته عکس آن رخ داده است؛ به  نحوی که با افزایش نرخ سود، میزان پرداخت وام بانک‌ها کاهش پیدا می کند و همین اقدام؛ میزان ورود پول در اقتصاد را کمتر می‌کند؛ به همین خاطر وقتی قیمت نرخ بهره بالاتر می‌رود، اولین احتمال آن است که با کاهش نرخ سود بازار بین بانکی، میزان وام‌ دهی شبکه بانکی افزایش پیدا کند و در نهایت موتور خلق پول روی دور تند بیفتد.

از طرفی، این احتمال وجود دارد که سخت‌گیری بانک مرکزی در قبال بانک‌ها و اعمال سیاست کنترل رشد مقداری ترازنامه، باعث شود تا میزان تقاضای پول در بازار بین بانکی کاهش یابد و همین مورد به کاهش نرخ سود این متغیر مهم دامن زده باشد.

احتمال افزایشی شدن نرخ رشد پایه پولی وجود دارد

کامران ندری، اقتصاددان در این خصوص به خبرنگار اقتصادآنلاین می گوید: بانک مرکزی در دوره ریاست رئیس کل جدید، سیاست کنترل رشد مقداری ترازنامه بانک‌ها را اجرایی کرده؛ بنابراین وقتی نرخ بهره بین بانکی کاهش پیدا می کند، بانک‌ها با هزینه مالی کمتری می توانند  کسری منابع را تامین کنند و همین موضوع در نهایت می تواند خلق پول بانکی را افزایش دهد.

وی افزود: در این حالت البته انگیزه بانک‌ها هم برای اعطای تسهیلات بالا می رود و ممکن است از این ناحیه، سیاستگذار پولی و بانکی را در رسیدن به هدف کنترل تورم دچار چالش خودساخته جدی کند.

این اقتصاددان تصریح کرد: با توجه به اینکه بانک مرکزی برای نرخ بهره بانک‌ها، سقف تعیین کرده، کاهش نرخ بهره بین‌بانکی پایه پولی را افزایش خواهد داد.

ندری همچنین تصریح کرد: نکته بعدی این است که سیاستگذار تنها نمی تواند با کاهش یا افزایش نرخ بهره بین بانکی، سیاست‌های ضدتورمی را پیش ببرد، بلکه در کنار این مساله لازم است انضباط مالی به بانک‌ها باز گردد و به خصوص در حوزه تسهیلات تکلیفی شاهد شفافیت باشیم.

وی گفت: در مجموع اگر عزم بانک مرکزی برای مهار تورم جدی شده است، در نقطه مقابل نباید شاهد سیاست های متناقض باشیم؛ چرا که کاهش نرخ سود بازار بین بانکی می تواند یک نشانه منفی و سیگنالی در جهت افزایشی شدن نرخ تورم باشد.