کاسبی جدید در ایام عید / نگهداری از سالمند، شبی ۴ میلیون!

سالمندان دارایی‌های ارزشمند هر خانواده و جامعه‌ای هستند و نگهداری از آنها مسئولیت اجتماعی و انسانی مهمی است که باید به شکلی صحیح و اصولی انجام شود. تغییر سبک زندگی در سال‌های اخیر که در همه ابعاد جامعه به اشکال مختلف خود را نشان داده است، شدیدا منجر به کم توجهی به قشر سالمند جامعه شده است. در این زمینه با دو گروه سالمند در معرض آسیب مواجه هستیم، گروهی که دارای فرزند و خانواده هستند اما با این وجود به علت مشغله بالای فرزندان به سرای سالمندان سپرده می‌شوند و گروهی دیگر که حتی از داشتن فرزند محروم هستند، شرایطی سختتر داشته که در صورت تمکن مالی، تحت مراقبت توسط پرستار شخصی هستند یا با مراجعه به سازمان بهزیستی دست نیازشان به سوی دولت دراز می‌شود.

طبق پژوهش‌های اخیر انجام شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس و همینطور پیش‌بینی‌ها از رشد جمعیت و ترکیب سنی افراد در سه دهه آینده، گزارش شده است که طی ۳۰ سال آینده حدود یک سوم از جمعیت ایران را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل می‌دهند. بنابر این گزارش‌ها احتمالا تا چند سال آینده جامعه با معضل جدی مراقبت از سالمندان رو به رو می‌شود. حال برخی به فکر استفاده از این شرایط هستند و شم اقتصادی قوی آنها به کار افتاده است.

مراکز مراقبت از سالمندان با دریافت مجوز از سازمان بهزیستی، خدماتی در جهت نگهداری و رسیدگی به این افراد ارائه می‌دهند که در ازای دریافت هزینه‌ای مشخص برای مدتی معلوم، مسئولیت تامین رفاه سالمندان در کنار مراقبت‌های پزشکی آنها را نیز بر عهده می‌گیرند، اما به تازگی تبلیغاتی مبنی بر نگهداری ویژه از سالمندان در ایام نوروز در برخی از هتل‌های بزرگ مشاهده شده است که بیشتر شبیه به وعده‌ای به خانواده‌ها برای از سر باز کردن سالمندانشان است.

این هتل ها با طراحی چنین ایده ای، تعطیلات نوروزی را غنیمت شمرده و خدماتی نظیر پذیرایی از سالمندان با وعده‌های غذایی مشخص، امکانات ورزشی و پزشکی در اتاق‌های خصوصی و نیمه خصوصی ارائه می‌دهد. مبلغی که در ازای ارائه این خدمات به سالمندان در نظر گرفته شده نیز بسیار قابل توجه است. هزینه اقامت و پذیرایی در اتاق کاملا خصوصی به همراه یک مراقب ۲۴ ساعته شبی ۴ میلیون تومان و پذیرایی در اتاق نیمه خصوصی ( ۳ سالمند در یک اتاق ۱۸ متری ) به همراه یک مراقب ۲۴ ساعته برای هر ۳ سالمند از حداقل شبی ۱.۵ میلیون تا شبی ۳ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

نکته قابل توجه دیگر این است که این هتل تاکید دارد که سرای سالمندان نبوده و مجوزی هم از سوی سازمان بهزیستی ندارد و فقط خدمات پذیرایی و میزبانی به همراه یک پرستار به سالمندان ارائه می‌دهد. همچنین این بخش از هتل به نام پایتخت در روزهای عادی ( خارج از تعطیلات نوروز ) نیز چنین امکاناتی را در اختیار سالمندان قرار می‌دهد در صورتی که در تبلیغ طراحی شده بر عنوان « نوروز امسال سالمندان خود را به ما بسپارید» تاکید داشته است.

در راستای این موضوع به مصاحبه با مجید ابهری، آسیب شناس و رفتار شناس اجتماعی رفته و نظر وی را در این خصوص جویا شدیم.

ابهری دوران سالمندی را اینگونه توصیف کرد: سالمندی یکی از مراحل اصلی زندگی هر انسانی و به نظر برخی افراد پایان دوران زندگی است. در دوران سالمندی فرد مملو از تجربه‌های مثبت و منفی بوده، فرزندانش به ثمره رسیده و جمعیت خانواده‌اش بیشتر شده است. متاسفانه از آنجایی که فرهنگ‌سازی در جامعه ما به کلی صحیح و مناسب صورت نگرفته است، دوران سالمندی از نظر برخی افراد، دوره پایانی زندگی قلمداد می‌شود.

تبلیغات گسترده هتل ها برای مراقبت از سالمندان

وی در رابطه با سپردن سالمندان به مراکز نگهداری توضیح داد: اخیرا مشاهده شده است که سالمندان به وسیله فرزندان خود به خانه‌های سالمندان خصوصی یا عمومی و دولتی سپرده می‌شوند. این چه اقدام نامناسبی است که در پایان دوره زندگی باید از خانواده جدا شده و در گوشه‌ای از این دنیا زندانی شود. خانه سالمندان ممکن است در شرایطی برای برخی افرادی که خانواده‌ای ندارند، مناسب باشد، اما این به معنی آن نیست که سپردن بزرگان خانواده به سرای سالمندان اقدامی صحیح و بی‌نقص است. به تازگی برخی هتل‌ها و مراکز پذیرایی برای ایام نوروز در خصوص نگهداری از سالمندان با قیمت هایی نجومی تبلیغات کرده و برای پذیرش این افراد آمادگی خود را اعلام کرده‌اند. از طرفی ممکن است برای مدتی حدود ۱۵ روز بودن سالمندان در کنار یکدیگر، ارتباط کلامیشان با یکدیگر و اجرای برنامه‌های مفرح برای این افراد به جهت رفع خستگی و ایجاد رفاه ذهنی و جسمی برایشان مناسب باشد، اما سالمندان ایرانی بر اساس فرهنگ تاریخی این سرزمین همواره بر این موضوع معتقدند که در ایام نوروز فرزندان و اقوام به دیدن بزرگان خانواده و فامیل رفته و ارتباط افراد به این شکل حفظ می‌شود.

این آسیب شناس اجتماعی همچنین افزود: بنابراین جدا کردن سالمندان در ایام نوروز و فرستادن آنها حتی به بهترین و لوکس‌ترین هتل‌ها اقدامی نامناسب است و ضربه روحی سنگینی از نظر رفتارشناسی به این عزیزان وارد می‌کند. ممکن است این فرصت برای برخی افراد که اقوام و خویشاوندی ندارند، مناسب باشد، اما به هر جهت نباید اجازه داد این رفتار نامناسب و ضد فرهنگ و معنویت در جامعه ما رواج پیدا کرده و به عنوان رفتاری نهادینه پذیرفته شود. سالمندان در این ایام باید در کنار خانواده و اقوام خویش باشند و بر اساس سنت باستانی ایرانیان مورد تکریم و احترام قرار گیرند. من به عنوان یک رفتار شناس با چنین حرکتی به شدت مخالف بوده و از بزرگان علوم انسانی و رفتاری درخواست دارم تا اجازه ندهند که چنین رفتارهایی در جامعه ما قوام و دوام پیدا کند.

درآمد نجومی از نگهداری سالمندان

مجید ابهری در خصوص کسب درآمد و سوء استفاده برخی مراکز از ایام تعطیلات برای نگهداری سالمندان گفت: در پایان باید اشاره کنم که ممکن است برخی از مراکز برای کسب درآمد و پر کردن جیب خود، به هیچ عنوان به ابعاد عاطفی این موضوع توجه نکنند، اما قرار نیست ما در بسیاری از روابط فرهنگی و انسانی به دنبال رفتارهای نامناسب حرکت کنیم. ممکن است در بعضی از کشورها چنین رفتارهایی با سالمندان طبیعی بوده، اما حتی در ایام تعطیلات، سالمندانی که در مراکز مربوطه نگهداری می‌شوند، نزد فرزندان خود باز می‌گردند. حال چرا باید در ایران که احترام به سالمند سنتی دیرینه و گران قدر است، سالمندان در ایام نوروز و تعطیلات از خانواده‌های خود جدا و به مراکز نگهداری سپرده شوند؟

وی در پایان عنوان کرد: برای پر کردن جیب دیگران ما نباید بلندگوی تبلیغاتی شویم. با توجه به اینکه نظارت بر نگهداری و مراقبت از سالمندان به عهده سازمان بهزیستی است باید توجه کرد که هتل هایی که چنین اقداماتی را انجام می‌دهند هیچ گونه مجوز بهداشتی و نگهداری ندارند و باید سازمان‌های متولی سریعا به این موضوع رسیدگی و در مقابل آن ایستادگی کنند.

سخن پایانی

سالمندان هم مانند سایر گروه‌های جامعه نیازهای خاص خود را داشته و چه بسا به علت شرایط سنی و مشکلات جسمی و روحی که دارند، نیازمند توجه و نگهداری ویژه‌ای هستند. درست است که نگهداری از این افراد، اصول و قواعد خود را دارد اما از طرفی هم نباید منجر به این شود که در هر شرایطی نخستین راه‌حل، سپردن آنها به مراکزی مانند سرای سالمندان باشد.