ورود «بنز» و «بی ام و» در یک قدمی بازار خودرو / حواله ها در انحصار این افراد

به گزارش تیتر کوتاه، شعار دولت در حوزه واردات خودرو، کنترل بازار و کاهش قیمت ها بوده است، اما تاکنون نه تنها گره ای از مشکلات مردم در این زمینه باز نشده بلکه گویا فقط جیب دلالان خودرو پر پول تر شده است. علاوه بر این، مشخص است که نوع خودروهای وارداتی عرضه شده در سامانه یکپارچه خودرو نیز بر میزان استقبال مردم از خرید این خودروها موثر است. به عنوان مثال در دوره ای که بیشترین خودروهای عرضه شده، چینی بوده اند، مردم به دلیل سوددهی اندک این خودروها در بازار فروش، تمایلی به تکمیل فرآیند خرید خودروها نشان نداده اند، تا جایی که صدای رئیس سازمان توسعه تجارت هم درآمد.

حال  مجدد شرایط انتخاب خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه خودرو از روز دوشنبه ۷ خردادماه برای متقاضیانی که در اسفند ماه ۱۴۰۱ ثبت نام کرده بودند فراهم شده است اما با توجه به تمایل کم مردم در دوره قبلی  این سوال پیش می آید که این دوره خریداران چقدر از عرضه خودروهای جدید در سامانه  استقبال می کنند؟ همچنین سوال مهم تر آن است که پشت پرده بی میلی مردم به خودروهای وارداتی در سری گذشته چه بوده است؟

برای بررسی بیشتر این موضوع ابتدا به سراغ اسماعیل شجاعی، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو رفته و در این باره نظر او را جویا شدیم.

شجاعی در گفت و گو با خبرنگار تیترکوتاه نخست به توضیح ماهیت سامانه یکپارچه خودرو پرداخت و گفت: واقعیت این است که ایجاد سامانه یکپارچه برای فروش خودرو ( چه خودروی داخلی و چه خودروی وارداتی) اقدام حرفه‌ای و عاقلانه‌ای نبوده است و  باید دولت بعدی در این زمینه فکری منسجم داشته و تلاش کند تا مسائلی که منجر به دخالت بیش از اندازه دولت در فرآیند اجرای عرضه و فروش خودرو می‌شود را به حداقل برساند.

وی دلیل عدم استقبال گسترده مردم از عرضه خودروهای وارداتی را اینگونه بیان کرد: علت عدم استقبال گسترده مردم از عرضه خودروهای وارداتی از طریق سامانه یکپارچه در دوره قبل این است که در واقع این مردم نیستند که به این مسئله ورود کرده اند، بلکه بخش زیادی از کسانی که در این سامانه‌ها ثبت نام می‌کنند، در واقع اعضای سیستم دلالی کشورهستند که آنها هم به امید اینکه بیشتر رانت را به‌دست آورند، وارد این سیستم شده‌اند. در واقع ما عملا نه به تولید‌کننده سود می‌رسانیم نه به تاجر و فقط تلاشمان این است که دلال‌ها سود کنند. این افراد هم خودروی یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومانی که وارد می‌شود را با قیمت ۴ میلیارد به فروش می‌رسانند و سود کلانی را به جیب می‌زنند. عملا در بازار خودرو یک سیستم دلالی ترویج داده شده است. اگر قرار باشد که یک حکمرانی حرفه‌ای در بازار خودرو ایجاد شود، بهترین کار این است که مکانیزم دخالت دولت را به حداقل برسانیم و موضوع واردات خودرو را هم به سمتی ببریم که به جای موانع غیرتعرفه‌ای و دخالت‌های مکرر و بی‌اندازه دولت، به یک سیستم تعرفه‌ای منطقی برسیم که امکان رقابتی شدن بازار و رفاه مردم را فراهم کنیم.

وزارت صمت، مانع بزرگ بر سر راه تولید

دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در مورد موانع پیش روی واردات خودرو توضیح داد: درحال‌حاضر در بازار خودروی ما، خودروهای مناسبی تولید می‌شوند و طبیعتا مردم هم می‌توانند از آنها استقبال کنند. اگر سیستم حمایتی و پشتیبانی دولت به اندازه کافی در تخصیص ارز و رفع موانع تولید اقدام کند، احتمالا ما می‌توانیم در سال بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه تولید کنیم، اما درحال‌حاضر بزرگترین مانع تولید، فقدان تخصیص ارز و موانع متعدد اداری است که وزارت صمت و سایر دستگاه‌های مربوطه برای تولیدکنندگان خودرو ایجاد می‌کنند. ما در سال جهش تولید هستیم، اما عملا بزرگترین مانع‌ها بر سر راه تولید قرار گرفته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی خطوط تولید در حال متوقف شدن است و علت هم عدم تخصیص ارز است.

وعده واردات خودروهای برقی پوچ شد؟

اسماعیل شجاعی در خصوص آخرین وضعیت واردات خودروهای برقی عنوان کرد: در خصوص خودروهای برقی به نظر می‌رسد که بیش از اندازه شعار داده شده است، زیرا ما هنوز هم نیازمند فراهم کردن زیر ساخت‌های لازم برای خودروهای برقی هستیم. به نظر می‌رسد که در این زمینه اگر دولت سیاست‌های تشویقی دارد، باید هم خودروهای برقی و هم به خودروهای هیبریدی توجه کند و از توسعه زیرساخت‌ها غافل نشود تا ما با انبوهی از خودروهای برقی مواجه نباشیم که عملا نتوانیم به دلیل نبود زیرساخت لازم از آنها استفاده کنیم.

در ادامه برای بررسی بهتر این موضوع به گفت و گو با مسیح فرزانه، کارشناس صنعت خودرو پرداختیم. او در رابطه با علت سرمایه گذاری مردم در بازار خودرو توضیح داد: اتفاقی که در چهار سال اخیر در بازار خودرو افتاده است، این است که عموما ما به دلیل رکود تورمی شدید چه در بعد اقتصاد کلان و چه در بعد بازار خودرو که در سال گذشته داشته‌ایم و امسال هم به شکلی جدی تری این رکود وجود دارد، باعث شده است که بخش قابل توجهی از مردم ما که مصرف‌کننده خودرو بوده اند، بدون هیچ اغماضی و به دلیل اینکه ارزش پولشان بیش از این سقوط نکند، دارایی خود را حداقل به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل کنند.

بورس، مردم را به خاک سیاه نشاند

این کارشناس بازار خودرو یادآور شد:  بازار بورس که تکلیف کاملا مشخصی دارد و بسیاری از مردم را به خاک سیاه نشاند. نوسان گیری داخلی گیری بازار طلا و ارز هم به تحلیل حرفه‌ای نیاز دارد. بازار خودرو هم به همین شکل است، اما تفاوت بازار خودرو با سایر بازارهای سرمایه‌ای این است که شرایط تا حدودی در بازار خودرو شفاف است. به همین دلیل بیشتر مردم ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به سمت بازار خودرو سوق دهند.

وی در ادامه اضافه کرد: ما به دلیل شرایط اقتصاد کلان و تورمی که با آن رو به رو هستیم و مسیر اشتباهی که سیاست‌گذار پیش پای مردم قرار می‌دهد، به عنوان مثال خودرویی مانند تویوتا کرولا که در دنیا یک خودروی اقتصادی به حساب می‌آید و مردم می‌توانند با حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار آن را خریداری کنند، درحال‌حاضر در ایران برای خرید مدل‌های بنزینی یا حتی مدل‌های هیبریدی آن باید حدود ۳ میلیارد تا ۳ میلیارد و ۸۰۰ هزار تومان هزینه کرد. به این معنا که عملا یک خودروی ۱۵ هزار دلاری ( با احتساب دلار ۵۷ تا ۵۸ هزار تومانی) در ایران به خودرویی با قیمت ۵۰ تا ۶۰ هزار دلار تبدیل می‌شود. این موضوع در خصوص خودروهای وارداتی دیگر هم صدق می‌کند.

جبران کسری بودجه دولت به لطف واردات خودرو

این کارشناس خودرو در اشاره به تاثیر منطقی و درست واردات خودرو به شکل انبوه بر کنترل بازار گفت: به طور کلی، فروش تجمیعی هر کالایی به ویژه کالای سرمایه‌ای ( در اینجا خودروی وارداتی ) اولا سبب عدم شفافیت فضای خرید و فروش شده، دوما این جریان سبب رانت زایی می‌شود. همین مسئله سبب می‌شود که بخش قابل توجهی از مردم تصمیم می‌گیرند که با هر قیمتی که شده در سامانه یکپارچه خودرو ( داخلی یا وارداتی) ثبت نام کنند که تبعا حاشیه سود خودروهای وارداتی بیشتر است. زمانی که فاصله قیمت یک خودروی وارداتی در سامانه با قیمت در بازار آزاد مشخص می‌شود، این پیام به مخاطب می‌رسد که واردات به میزان کافی انجام نشده است، زیرا در صورتی که یک کالا ( به ویژه کالای سرمایه ای) به میزان انبوه وارد بازار شود، قطعا با وجود قیمت بالای ارز و حتی تورمی که در کشور وجود دارد، قیمت آن کالا می‌تواند شکسته شود. از گذشته تا کنون بازار خودرو، جریان واردات و افزایش قیمت خودرو محلی برای درآمد و جبران کسری بودجه در بسیاری از دولت‌ها بوده است که در امسال کسری بودجه اصلی نزدیک به ۳۵۰ هزار میلیارد تومان است.

غوغای خرید حواله خودروهای جانبازان در آینده نزدیک

مسیح فرزانه در پاسخ به سوال خبرنگار تیتر کوتاه مبنی بر علت عدم اسقبال مردم از عرضه خودروهای وارداتی در دوره قبل بیان کرد: مردم ما بسیار هوشیار هستند، زیرا اخبار رسانه‌ها را به دقت رصد کرده و عملا به این واقعیت رسیده‌اند که خودرویی که سود بیشتری در خرید آن است، یعنی قیمت سامانه با قیمت آن در بازار سیاه تفاوت قابل توجهی دارد، قطعا خودروی وارداتی با برند شناخته شده روز دنیا است. خودروهای چینی شامل این بازی نخواهند شد. در دوره قبل بخش قابل ملاحظه‌ای از خودروهای عرضه شده از طریق سامانه، خودروهای چینی بوده‌اند. عدم استقبال مردم از عرضه خودروهای وارداتی در دوره قبل هم می‌تواند مربوط به این مسئله باشد، اما در این دوره برندهای شناخته شده‌ای مانند تویوتا، هوندا، نیسان و به زودی خودروهای آلمانی عرضه می‌شوند. خودروهای آلمانی که در سبک خودروهای جانبازی هستند که مجوز جانبازی جداگانه‌ای داشته و در بازار بین ۱۱ تا ۱۲ میلیارد نیز اعلام شده است، سود بسیار بالایی داشته و پیش‌بینی می‌شود که برای خرید حواله این خودروها غوغایی به راه می‌افتد، زیرا مجوز خودروهای جانبازی هم محدود هستند ( حدود ۳۰ هزار مجوز).

وی در پایان در خصوص هدف مردم از ثبت نام در سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی گفت: با کمی دقت در سطح جامعه مشخص می‌شود که بخش قابل ملاحظه‌ای از خودروهای وارداتی در خیابان‌ها دیده نمی‌شوند. از شهریور ماه سال ۱۴۰۲ عملا واردات به شکل قطره چکانی انجام شده است، اما بسیاری از خودروهای وارد شده یا در دفاتر فروش شرکت‌های خصوصی هستند یا در ویترین نمایشگاه‌های خودرو در نقاط مختلف کشور جلوه نمایی می‌کنند. بنابراین واضح و روشن است که هدف مصرف‌کننده از ثبت نام در سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی فقط سرمایه‌گذاری بوده که پس از تحویل خودرو، آن را در بازار از طریق فعالان یا کاسبان این حوزه به فروش برساند و از سود حاصل از آن استفاده کند.