الگو برداری روسیه از خودروسازی ایران در بحبوحه تحریم ها

پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه، حدود ۱۰۰۰ شرکت خارجی از این کشور خارج شدند. خودروسازان بین‌المللی از معدود سرمایه‌گذاران خارجی هستند که سرمایه‌گذاری هنگفتی در این کشور داشتند. با این حال، همه آنها کنار کشیدند و تولید خودروهای خود را متوقف کردند.

از آن زمان تولیدکنندگان عمده از واردات اجتناب می‌کنند، بنابراین بسیاری از خودروهای ساخته شده در روسیه کیفیت پایین‌تری دارند، زیرا نمی‌توانند قطعاتی مانند کیسه هوا یا رایانه‌های داخلی را دریافت کنند. ۱۶ خودروساز اروپایی (شامل چهار خودرو از ۱۰ شرکت برتر از نظر سهم بازار) نزدیک به نیم میلیون دستگاه از کل فروش ۱.۶۷ میلیونی روسیه را در سال ۲۰۲۱ فروختند و این کشور را به هشت بزرگترین بازار خودرو در جهان از نظر حجم فروش جهانی تبدیل کرد و روسیه یک پنجم (۱۸ درصد) از کل فروش رنو پیشرو بازار را در سراسر جهان به خود اختصاص داد. پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین یک شبه تقریباً همه آن شرکت‌های خارجی چمدان‌های خود را بسته و روسیه را ترک کردند. بر اساس گزارش ها، فروش خودرو در آن سال در ماه مه ۸۴ درصد کاهش یافت و تولید به طور مجازی متوقف شد و تنها ۳۰۰۰ خودرو در ماه ژوئن تولید شد.

بزرگترین شرکت خارجی که روسیه را ترک کرد، رنو بود که با نیسان برای ساخت خودرو در AvtoVaz ( شرکت خودروسازی روسی ) معروف به خودروهای لادا، شراکت داشت. پس از شروع جنگ، AvtoVaz مجبور شد تولید خود را به دلیل تحریم‌ها متوقف کند و همه کارگران از ۴ تا ۲۴ آوریل ۲۰۲۲ به تعطیلات فرستاده شدند. در ماه آوریل، رنو سهم خود در AvtoVaz را تنها به مبلغ یک روبل به یک سازمان دولتی فروخت تا به نجات مشاغل کمک کند.. رنو می‌تواند دارایی‌های روسیه را ظرف شش سال بازخرید کند.

طبق اعلام انجمن فروشندگان خودرو روسیه، تا پایان سال ۲۰۲۲ تنها ۱۴ برند باقی ماند، سه برند داخلی و ۱۱ برند چینی. سه برند داخلی لادا، GAZ و UAZ و خودروهای چینی مانند چری، جیلی، هاوال، جک، فاو، دانگ فنگ، چانگان، اکسید، گاک، فوتون، اومودا.

دیگر بازیگران بزرگ بین‌المللی نیز کنار کشیدند. به عنوان مثال، در ماه مارس، فورد امریکایی کار در روسیه را به حالت تعلیق درآورد و تحویل قطعات، مهندسی و پشتیبانی فناوری اطلاعات را متوقف کرد. در ماه اکتبر، فورد از سرمایه‌گذاری مشترک با گروه خودروسازی روسی Sollers خارج شد و سهام غیر کنترلی خود (۴۹٪) در شرکت را به شخص حقوقی روسی خود فروخت.

در آن زمان خودروساز آلمانی فولکس واگن قصد داشت تا یک سال دارایی‌های خود در روسیه را به پورشه، اسکانیا و MAN بفروشد. در اوایل ماه مارس، فولکس واگن تولید خودرو و عرضه خودروهای ساخت خارجی به روسیه را متوقف کرد. این شرکت همچنین جلوی تولید در تأسیسات گروه GAZ در نیژنی نووگورود را گرفت.

شرکت AvtoVAZ در ماه دسامبر اعلام کرد که مدیریت کارخانه خودروسازی سابق نیسان در سن پترزبورگ را برعهده خواهد گرفت و طبق گفته معاون نخست‌وزیر و وزیر صنعت و تجارت روسیه، دنیس مانتوروف، قرار بود تولید در این کارخانه از سال ۲۰۲۳ آغاز شود.در آن زمان حتی یک فروشنده خودرو در روسیه سعی داشت کارخانه مرسدس بنز آلمان در منطقه مسکو را بخرد. خروج تولیدکنندگان تجهیزات اصلی جهان (OEMs) بازار روسیه را نیز به روی تازه واردان باز کرد. کره جنوبی ظاهرا به روسیه پیوست اما مذاکرات فعال با ایران از قبل آغاز شده بود.

روسیه در آن زمان مدعی شد که ایران چندین دهه است که تحت تحریم بوده است، اما توانسته است بخش بزرگ خودروسازی را توسعه دهد که نیاز داخلی آن را بر اساس فناوری پژو تامین می‌کند. تهران از کمک به مسکو بسیار خوشحال است زیرا دو پایتخت از زمان شروع جنگ در اوکراین به یکدیگر نزدیکتر شده‌اند. قرار بر این شد که ایران در سال ۲۰۲۳ بازاریابی و فروش خودرو در روسیه را آغاز کند. بنابراین نمایشگاه اتومبیلتی مسکو از آن زمان بستری برای حضور پر رنگ ایران در بازار خودرو روسیه شد.