استفاده از هوش مصنوعی در طراحی بیمارستان ها / خطر جدی کمبود تخت بیمارستانی در ایران

بیمارستان‌سازی فرآیند طراحی، ساخت، و تجهیز بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی است. این حوزه به ارائه بسترهای فیزیکی و فناوری‌های مدرن برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی می‌پردازد. در این صنعت، معماران، مهندسان عمران، تجهیزات پزشکی، و اپراتورهای سیستم‌های بهداشتی نقش اساسی دارند. برگزاری نمایشگاه هاسپیتکس با گردهمایی تمامی فعالان حوزه ساخت و ساز بیمارستان تلاش می کند تا در فرآیند بیمارستان سازی نقش کلیدی بازی کند. یک از شرکت هایی که همیشه حضور پر رنگی در هاسپیتکس داشته شرکت ساختمانی پارسازه مجری طرح های بیمارستانی است. 

در ادامه گفت و گوی تیترکوتاه با مدیرعامل شرکت ساختمانی پارسازه را از نظر می گذرانید:

بابک فخیم درباره علت حضور در نمایشگاه بیمارستان سازی به خبرنگار تیترکوتاه گفت: شرکت پارسازه جزو نخستین شرکت‌هایی بود که در هاسپیتکس شرکت داشت و همه ‌ساله به‌عنوان شرکت ثابت و به‌ صورت مستمر در این نمایشگاه حضور پر رنگ دارد.حضورمستمر در این نمایشگاه یک اصل مهم برای برندینگ این شرکت به حساب می آید.

وی افزود: آمار حاکی از آن است که سرانه هر تخت بیمارستانی به ازای هر هزار نفردر ایران ، فاصله قابل توجهی نسبت به کشور‌های همجوار دارد و اگر تصمیمات و تغییرات بنیادی در ساختار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی رخ ندهد این اختلاف بیشتر و بیشتر خواهد شد. به عبارت ساده‌تر آنچه در گزارش‌های قبلی در کنگره‌ها و کنفرانس‌ها دراین‌خصوص بوده حاکی از این است که حدود ۸۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور موردنیاز است که امیدواریم بتوانیم این معضل را با جذب سرمایه‌های بخش خصوصی و یا ورود بانک‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خارجی مرتفع نماییم و توان ساخت بیمارستان و یا به‌عبارت‌دیگر سرعت بازسازی و نوسازی بیمارستان‌های کشور را توسعه دهیم.

 مدیرعامل شرکت ساختمانی پارسازه ادامه داد: در ایران به‌ازای هر هزار نفر ۱.۸ تخت بیمارستانی داریم که فرسوده نیز هستند و اگر بیمارستان‌و تخت های جدید جایگزین نشوند این تعداد تخت موجود نیز به مرور زمان از سرویس دهی خارج و ازاستفاده آنها بی‌بهره می‌شویم و این آمار به‌ازای هر هزار نفر کمتر نیز خواهد شد. سرانه تعداد تولید تخت‌های بیمارستانی در ایران نسبت به افزایش جمعیت بسیار محدود است ؛ اما در کشورهای همسایه مثل ترکیه سرانه تخت بیمارستانی ۲.۸ تخت به ‌ازای هر هزار نفر نیز می‌رسد.

 روش‌های نوین  وایمن در ساختارهای بیمارستانی

فخیم افزود: تقریباً بسیاری از بیمارستان‌های کشور قدیمی بوده و آمار ۸۰ هزار تخت موردنیاز در کشور مربوط به نوسازی و بازسازی آنها است و نقش دولت در این زمینه تقویت و مشارکت بخش خصوصی در استفاده از این ظرفیت‌ها برای توسعه در بازسازی و نوسازی بیمارستان‌ها و یا جذب منابع خارجی و یا به‌نوعی استفاده از ظرفیت‌های بودجه‌ای کشور در جهت بازسازی است. مهم‌ترین چالشی که وجود دارد عدم تعریف سازوکار مناسب و سرعت دهی در این حوزه است و روند بازسازی به‌کندی پیش می‌رود. همه مشکلات منشأ مالی ندارد و بخش عمده‌ای در تصمیمات دولت همچنان مغفول و بدون تحرک مانده است و اراده جدی در این قضیه ملموس نیست.

 وی گفت: بیمارستان ایمن ابعاد مختلفی دارد؛ اما اگر از نظر سازه‌ای در نظر بگیریم گاهی مشاهده می‌شود که حتی بیمارستان‌های جدیدی که احداث می‌شود از نظر مقاومت در برابر زلزله برای سازه و عناصر غیرسازه‌ای کفایت شرایط زمین‌لرزه ایران را پاسخگو نیست. طبق آیین‌نامه ۲۸۰۰ ایران بیمارستان از اهمیت فوق بالایی برخوردار است و هر گونه زمین‌لرزه‌ای رخ دهد باید ساختمان بیمارستان و شرایط آن برای سرویس‌دهی به مجروحین پایدار باشد. اما همچنان که مشاهده می‌شود این موضوع در پروژه‌ها پررنگ دیده نمی‌شود. در برخی پروژه‌های بیمارستانی سیستم میراگر به‌صورت انحصاری و پایلوت اجرا شده است مثل  کلینیک مهدی که در محل بیمارستان هزارتختخوابی امام خمینی ساخته شده و یک سیستم سازه‌ای میراگر در آن پیش‌بینی شده که جزو بیمارستان‌های بسیار مناسب دررابطه‌با سیستم لرزه‌ای است.

  مدیرعامل شرکت ساختمانی پارسازه همچنین ادامه داد: یکی دیگر از روش‌های نوین در ساختارهای بیمارستانی جداکننده‌ها یا سیستم‌های جداکننده سازه از فونداسیون است که انتقال بارهای جانبی از ناحیه زمین‌لرزه‌ای به خود سازه محدود، یا تقریباً حذف می‌شود که این سیستم جدید نیز به‌صورت پایلوت و بسیار محدود در بعضی بیمارستان‌ها در حدود ۲ الی ۳ بیمارستان در سطح کشور انجام شده است و باتوجه‌به هزینه بسیار بالایی که در نحوه اجرای فونداسیون و اسکلت دارد این سیستم های جدا کننده بسیار گران هستند که از یک‌سری نئوپرن‌های بسیار فشرده فلزی و لاستیکی تشکیل شده‌اند که روی فونداسیون قرار می‌گیرند و اسکلت سازه را از فونداسیون منفک می‌کنند.

فخیم در ادامه افزود: وضعیت بیمارستان‌های ایران از نظر ایمنی شاید آن‌قدر که مورد انتظار است مطابق آیین‌نامه رعایت نمی‌شود کمااینکه حادثه تلخ اسلام‌آباد غرب یکی از مواردی بود که گریبان‌گیر پیمانکار و مشاور و مجری آن قرار گرفت. اما با وجود آیین‌نامه ۲۸۰۰ و جدیدالاحداث بودن آن به دلیل همین مشکلات دچار حادثه و تخریب جزئی شد که قابل‌قبول نیست. همین مشکل را در مناطق اطراف تبریز نیز شاهد بودیم. همه اینها حاکی از آن است که هنوز فاصله قابل‌توجهی با آنچه که به‌عنوان بیمارستان ایمن از نظر سازه‌ای و پایدار در شرایط زلزله نیازمندهستیم وجود دارد و تمهیدات لازم برای آن تامین نشده است.
 

 بیمارستان مدرن، بیمارمحور است

وی درباره اهمیت احداث بیمارستان های مدرن گفت: احداث بیمارستان مدرن که طبق نظر کارشناسان حوزه سلامت یک ضرورت به‌حساب می‌آید، درحال‌حاضر یک الگو است. حوزه طراحی در بیمارستان ، امروزه تحول چشمگیر و شگرفی پیدا کرده که در ژورنال‌های بین‌المللی نیز به چاپ می‌رسد و دقیقاً با کلمه انقلاب در طراحی بیمارستانی قابل‌بررسی است. این انقلاب طراحی در بیمارستان‌ها به‌نوعی نگرش جدید در بیمارستان مدرن است. بیمارستان مدرن، بیمارمحور است و به سمت استفاده از هوش مصنوعی در طراحی‌های بیمارستان‌های جدید میل می‌کند. منظور از بیمارستان مدرن صرفا استفاده ازمتریال به روز و‌های تک در حوزه بیمارستان‌سازی نیست ؛ بلکه نحوه استفاده از فناوری‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری توام با استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند کمک کند فرآیند درمان و اشغال تخت را محدودتر کند و این نگرش جدید متفاوت از نگرش سطح اشغال تخت‌ها در حوزه بیمارستانی است که در واقع تقابل تفکر است.

چالش دشوار تأمین زمین‌ با کاربری درمانی

  مدیرعامل شرکت ساختمانی پارسازه افزود: در سال‌های قبل بخش خصوصی در حوزه بیمارستان‌سازی نقش پررنگ‌تری داشت ، که با ارائه مجوزهای که از طریق وزارت بهداشت به برخی متقاضیان ساخت بیمارستان که بعضاً از پزشکانی بودند که ارتباطات بهتری نسب به بقیه در حوزه سلامت داشتند صورت میگرفت. و ضمنا این متقاضیان می‌توانستند از زمین‌های دولتی که نرخ پایین‌تری داشت نیز استفاده کنند. اگر پزشکی بخواهد وارد حوزه ساخت بیمارستان شود نخستین چیزی که نیاز دارد مجوز است و در گام بعدی تسهیلات و گرفتن یک قطعه زمین در حوزه شهری که به دلیل افزایش غیرعادی قیمت زمین حتی زمین‌هایی که کاربری درمانی هم دارند بسیار دشوار شده است. در سال‌های اخیر برخی از این زمین‌ها با کاربری بیمارستانی توسط بخش خصوصی شروع به ساخت کرده‌اند اما با توجه به اینکه بنیان بخش خصوصی درست تعریف نشده است و به دلیل کمبود بودجه و یا اختلاف حساب بین شرکا عملاً متوقف شده است.

 فخیم خاطرنشان کرد: در همین راستا باید بازنگری جدی تری نسبت به تأمین زمین‌های با کاربری درمانی در نظر گرفت و همچنین بیمارستان‌هایی که در حوزه بخش خصوصی توسط پزشکان شروع به ساخت کرده و به هر دلیلی متوقف شده است، دولت با در اختیار قراردادن آن به‌دست دیگران، اقدام به افزایش تعداد موردنیاز تخت‌های بیمارستانی نماید.
 

تحریم امکان صادرات را گرفته است

 مدیرعامل شرکت ساختمانی پارسازه همچنین گفت: در حوزه صادرات خدمات مهندسی در حوزه بیمارستان‌سازی موفق نبودیم و یکی از بزرگ‌ترین دلایل آن این است که کشورمان به دلیل تحریم‌ها امکان تبادلات مالی را ندارد و از طرفی تأمین ضمانت‌نامه‌های ارزی یا شرکت در مناقصات منطقه‌ای یا کشورهای هم‌جوار و درحال‌توسعه که حوزه درمان به‌طورجدی در آن در حال بازسازی و نوسازی است، شرکت‌های ایرانی از آن محروم هستند و امیدواریم وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی همراه با وزارت بازرگانی یا وزارت صمت و بانک مرکزی تمهیداتی برای تقویت این بخش در خصوص صدور خدمات مهندسی را که مهم‌ترین نکته آن تأمین ضمانت‌نامه برای شرکت در مناقصات است و یا تأمین ضمانت‌نامه‌های پیش‌پرداخت که می‌تواند کمک‌حال شرکت‌هایی باشد که قصد دارند در صدور خدمات مهندسی رشد یا توسعه داشته باشند پیش‌بینی کنند.

 فخیم ادامه داد: برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی می‌تواند در شناخت این صنعت در حوزه سلامت و ارتباطات بیشتر با تأمین‌کنندگان، مشاوران، کارفرمایان و کارشناسان حوزه سلامت و ساخت پروژه‌ها و به‌ویژه دست‌اندرکاران حوزه بیمارستانی بسیار مناسب باشد. این گردهمایی است که ظرفیت‌ها و شناخت را پررنگ می‌کند. از نظر فناوریکی و توانایی مهندسی در حوزه ساخت بیمارستانی در منطقه از اعتبار و درجه خوبی برخورداریم و اگر بیشتر نباشیم کمتر هم نیستیم.
 

پروژه های بیمارستانی نیازمند حمایت های مالی دولت

 وی در پایان خاطرنشان کرد: بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کمکی که دولت می‌تواند در این حوزه به بخش خصوصی، شرکت‌های سازنده و تأمین‌کننده کند، کمک در حوزه مالیاتی و تقویت بنیه مالی است. ما یا بیشتر شرکت‌های حاضر در ساختارهای پروژه‌های ساختمانی ، چه در حوزه تأمین‌کننده متریال و چه در حوزه ساخت غالباً معوقات قابل توجهی وجود دارد و این مسئله توان ادامه حیات بیشتر همکاران و خود ما را تحت‌الشعاع قرار داده و یکی از کمک‌های دولت اهمیت‌دادن به این مسئله و حفظ ارزش پولی مطالبات این شرکت‌ها است که غالبا در دانشگاه‌ها یا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی فریز شده است.