ماه گرفتگی امشب را از دست ندهید / هم‌نشینی جذاب ماه و مشتری

ماه گرفتگی یا کسوف یکی از پدیده های آسمانی همیشه جذاب است که ستاره شناسان و دوست داران اخترشناسی برای مشاهده این اتفاق جذاب همیشه هیجان خاصی دارند. امشب نیز ماه و مشتری یک هم نشینی درخشان را رقم می زنند.

درخشنده‌ترین اجرام آسمانی ما در آسمان امشب یک هم‌نشینی چشم‌نواز خواهند داشت. در آغازین ساعات بامداد فردا، ماه کامل اکتبر را خواهید دید که بزرگترین سیاره منظومه شمسی از دید ما آن را همراهی می‌کند.

ماه و مشتری تقریباً به اندازه نیمی از یک مشت گره کرده ما از هم فاصله خواهند داشت و اگر در طول شب بیدار بمانید، متوجه خواهید شد که ماه از ساعت ۷ عصر به وقت منطقه زمانی شرقی(۲:۳۰ بامداد به وقت تهران) به آرامی و با سرعت نیمی از قطر خودش در هر ساعت به مشتری نزدیک می‌شود و تا حدود ساعت ۱ بامداد روز یکشنبه ۲۹ اکتبر به وقت منطقه زمانی شرقی(ساعت ۰۸:۳۰ به وقت ایران)، ماه و مشتری هر دو به بالاترین نقطه اوج خود در آسمان جنوبی خواهند رسید و ماه به طور قابل توجهی به سمت راست بالای مشتری خواهد رسید.
 

مشتری در بهترین حالت خود

سپس در روزهای بعد، ماه به سمت شرق دور می‌شود و از روشنایی آن کاسته می‌شود و این مشتری خواهد بود که پر شکوه بر شب حکومت می‌کند. پادشاه سیارات منظومه شمسی در تاریخ ۳ نوامبر(جمعه ۱۲ آبان)، در مقابل ستارگان پس‌زمینه پراکنده برج حمل قرار می‌گیرد. از آنجایی که مشتری در مقابل خورشید قرار می‌گیرد، هنگام غروب خورشید طلوع می‌کند و در طول شب از شرق به غرب می‌گذرد و با طلوع خورشید غروب می‌کند.

معمولا مقابله یک سیاره با خورشید، آن را به زمین نزدیک می‌کند و به همین دلیل است که مشتری اکنون با قدر ظاهری خیره کننده منفی ۲.۹ و چهار برابر درخشان‌تر از شباهنگ، درخشان‌ترین ستاره آسمان شب زمین، درخشان‌تر از تمام سال می‌درخشد.

ظهور امسال مشتری در آسمان شب زمین فوق‌العاده است. اگرچه این سیاره هر ۱۳ ماه یک‌بار(هر بار که زمین بین مشتری و خورشید قرار می‌گیرد) در حالت مقابله قرار می‌گیرد، سال ۲۰۲۳ سال حضیض مشتری نیز هست.

حضیض زمانی است که این سیاره در مدار ۱۲ ساله‌اش به خورشید در نزدیک‌ترین فاصله است، بنابراین به طور مشخص به زمین نیز نزدیک است.

در واقع برای یک ماه آینده یا بیشتر، قرص مشتری سخاوتمندترین سیاره‌ای است که می‌تواند در آسمان زمین وجود داشته باشد و بزرگ و کاملاً روشن است.

گفتنی است که پس از امسال، مشتری دیگر تا سال ۲۰۳۴ به چنین اوج درخشندگی فوق العاده‌ای نخواهد رسید.

قمرهای بیشتری دیده می‌شوند

عصر امروز با یک دوربین دو چشمی خوب یا یک تلسکوپ می‌توان سه تا از قمرهای معروف مشتری را دید. قمر آیو(Io) تقریباً نزدیک مشتری قرار خواهد گرفت، در حالی که قمر کالیستو(Callisto) در زیر آن و در سمت راست(غرب) آن قمر اروپا(Europa) قرار خواهد گرفت.

سپس بین ساعت ۲۲:۰۲ امشب تا ۱۲:۱۹ بامداد فردا به وقت منطقه زمانی شرقی(صبح فردا به وقت ایران) قمر آیو و سایه آن از مقابل مشتری عبور خواهند کرد. این کسوف را می‌توان در تلسکوپ‌های با اندازه متوسط مشاهده کرد. سایه آیو به صورت یک نقطه سیاه کوچک آشکار خواهد شد و این رویداد «گذر سایه» نامیده می‌شود. آیو ممکن است به دلیل تضاد ناکافی با قرص پس‌زمینه مشتری نامرئی باشد.