بهینه‌سازی تأسیسات راهی مقرون‌به‌صرفه برای جلوگیری از تلفات انرژی است

محمد احمدی رئیس هیئت مدیره سندیکای شرکت‌های تأسیساتی و صنعتی ایران، در گفت و گو با خبرنگار برنا در خصوص سطح ناترازی انرژی در کشور اظهار داشت: بیش از ۳۰ درصد افت انرژی در شبکه‌های شهری، خطوط انتقال و مناطق مختلف کشور وجود دارد.

وی با تأکید بر نقش فرسودگی تأسیسات در این تلفات انرژی گفت: فرسودگی تأسیسات به طور صد درصد در این افت تأثیر دارد. تأسیس هر بنایی یا تأسیساتی نیازمند نگهداری و مرمت دوره‌ای است، اما متأسفانه پس از پایان طرح، این اقدامات به فراموشی سپرده می‌شود. سیستم‌های ما به دلیل شرایط جوی، حرکات زمین و فرسودگی اتصالات دچار آسیب می‌شوند و عدم پایش و سنجش دقیق در ابتدا و انتهای خطوط این وضعیت را تشدید می‌کند.

احمدی همچنین بر ضرورت بازنگری و به‌روزرسانی سیستم‌های تأسیساتی تأکید کرد و افزود: در حال حاضر، سیستم‌های ما با مشکلات ساختاری مواجه‌اند و اهمیت بازآفرینی آن‌ها بسیار زیاد است. باید با بررسی دقیق و برنامه‌ریزی مناسب، به این مشکلات رسیدگی شود تا از ادامه تلفات انرژی جلوگیری کنیم.

بهینه‌سازی تأسیسات، راهکاری ارزان و مؤثر برای کاهش هزینه‌ها

رئیس هیئت مدیره سندیکای شرکت‌های تأسیساتی و صنعتی ایران، بهینه‌سازی و بهسازی تأسیسات صنعتی را به‌عنوان راهکاری ارزان‌قیمت و مؤثر به جای سرمایه‌گذاری‌های جدید معرفی کرد.

وی در این باره اظهار داشت: نگهداری و مرمت تأسیسات جزء الزامات است، اما متأسفانه پس از پایان پروژه‌ها، این امر به فراموشی سپرده می‌شود. در نتیجه، تأسیسات به‌طور طبیعی به دلیل تغییرات جوی، حرکات زمین و فرسودگی اتصالات دچار آسیب می‌شوند.

احمدی با اشاره به اهمیت پایش مداوم تأسیسات تصریح کرد: در بسیاری از موارد، سنجش دقیقی در ابتدا و انتهای خطوط وجود ندارد. برای مثال، کنتور گاز در مبدا یک عدد را نشان می‌دهد، اما در مقصد عدد دیگری ثبت می‌شود که ممکن است اختلافات قابل توجهی داشته باشد. این نشان‌دهنده ضرورت بازنگری و به‌روزرسانی سیستم‌ها است.

وی در این خصوص اظهار داشت: اگر تأسیسات ارزشی نداشت، از ابتدا ایجاد نمی‌شد. اما وقتی ایجاد شد، لازم است با بازنگری و بهینه‌سازی، از تلفات جلوگیری کنیم. در غیر این صورت، اتلاف انرژی از ۵ درصد آغاز شده و ممکن است به بیش از ۴۰ درصد برسد، به‌طوری که طرح از لحاظ اقتصادی دیگر مقرون‌به‌صرفه نباشد.

نقش بخش خصوصی در بهسازی تأسیسات با وجود محدودیت‌ها

احمدی با اشاره به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و کمبود منابع مالی، نقش بخش خصوصی را در این حوزه مهم ارزیابی کرد.

وی افزود: اگر بخش خصوصی مسئولیت بهینه‌سازی تأسیسات را بر عهده بگیرد و بتواند از تلفات جلوگیری کند، معادل انرژی صرفه‌جویی شده می‌تواند در تولید کالاهای دیگر لحاظ شود. این امر نه‌تنها بار مالی اضافی برای دولت نخواهد داشت، بلکه به پیمانکاران و بخش خصوصی نیز امکان بهره‌مندی از مزایای اقتصادی را می‌دهد.

این مقام مسئول همچنین تصریح کرد: با این رویکرد، هم دولت از هدررفت انرژی جلوگیری می‌کند و هم مشکلات ناترازی در کشور کاهش می‌یابد. ایفای تعهدات دولت در این مسیر و ایجاد فضای مناسب برای مشارکت بخش خصوصی می‌تواند نقش مؤثری در تحقق این هدف داشته باشد.

وی با تأکید بر اولویت بهینه‌سازی گفت: ما در سیستم‌های خود با مشکلاتی مواجهیم که نیاز به بازآفرینی و اصلاح ساختاری دارند. بهینه‌سازی و مرمت، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، نقش مهمی در بهبود بهره‌وری و جلوگیری از تلفات انرژی دارد.

مشارکت عمومی-خصوصی نیازمند تعهد دولت برای رفع ناترازی است

رئیس هیئت مدیره سندیکای شرکت‌های تأسیساتی و صنعتی ایران، در خصوص نقش مشارکت عمومی-خصوصی در حل ناترازی انرژی، بر لزوم ایفای تعهدات دولت تأکید کرد.

وی در این باره خاطرنشان ساخت: بخش عمده‌ای از شرکت‌های عمومی و خصوصی فعلی در واقع دولتی هستند و اغلب به دنبال اهداف خاص خود بوده و در کارها سهل‌انگاری می‌کنند. برخی نیز طبق دستور حاکمیتی عمل می‌کنند و کمتر در این حوزه نقش‌آفرینی داشته‌اند. در صورتی که دولت تعهدات خود را اجرا کند و به هزینه‌ها توجه کافی نشان دهد، شرکت‌ها می‌توانند در بخش‌های مهمی مانند برق، گاز، خطوط لوله‌های نفت و پتروشیمی مؤثر باشند.

دولت و موانع واگذاری مسئولیت‌ها به بخش خصوصی

احمدی با اشاره به موانع موجود گفت: دولت تمایلی به واگذاری این بخش از حاکمیت به بخش خصوصی ندارد، زیرا این سیستم‌ها را جزو حوزه‌های حفاظتی و اطلاعاتی خود می‌داند. برای مثال، در خط لوله انتقال نفت از آبادان به تهران، مشکلات متعددی نظیر فرسودگی و آسیب‌دیدگی وجود داشت که با کمک کشورهای خارجی و تجهیزات خاص بررسی شد. با وجود گزارش‌هایی از آسیب‌دیدگی در نقاطی مانند پل دختر و خرم‌آباد، اقدامات حفاظتی کافی انجام نشده است.

وی افزود: اگر دولت بخش‌هایی از این مسئولیت‌ها را به بخش خصوصی واگذار کند و منابع لازم برای سرمایه‌گذاری و منافع حاصل از کاهش هدررفت انرژی را تأمین نماید، این رویکرد می‌تواند هم به بهبود وضعیت تأسیسات و هم به تأمین منافع دولت کمک کند.

احمدی در پایان تأکید کرد: مشارکت عمومی-خصوصی زمانی می‌تواند کارآمد باشد که دولت اراده جدی برای حمایت و نظارت داشته باشد و فضایی فراهم کند که بخش خصوصی بتواند با انگیزه اقتصادی به کاهش تلفات انرژی و بهبود بهره‌وری بپردازد.