غرفه ساز ایرانی در کوتاه ترین زمان معجزه می کند / یک انجمن صنفی ملی نیاز داریم / سازه های سقفی نیاز امروز غرفه سازی در ایران

غرفه سازی به عنوان بخش مهمی از صنعت نمایشگاهی تا پیش از شیوع ویروس کرونا با داشتن بیش از ۵۰ میلیون ساعت کار بیشترین اشتغال ‌زایی در این حوزه را دارا بود. در واقع غرفه سازی پرجمعیت ترین بخش از فضای چهارگانه صنعت نمایشگاهی محسوب می ‌شود که بالاترین حجم قراردادها و گردش مالی را نیز به خود اختصاص داده است.

بسیاری از کارشناسان، صنعت نمایشگاهی را یک صنعت سبز می دانند البته به جز بخشی از فعالیت های غرفه سازی که دارای آلایندگی های زیست محیطی است. در دیگر کشورهای جهان موضوع غرفه سازی سبز و حرکت به سمت استفاده از مواد و متریال مدرن جزو الزامات این حوزه به شمار می رود.

میزگرد تخصصی «غرفه سازی مدرن و چالش های پیش رو» به همت پایگاه خبری تیتر کوتاه روز در آبان ماه و با حضور جمعی از فعالان و متخصصان این حوزه در سالن همایش های این رسانه برگزار شد. در این میزگرد حسن بلیله، فعال حوزه غرفه سازی و کارشناس تبلیغات، کاوه ثروتی از پیشکسوتان صنعت غرفه سازی، هومن مشایخی فعال حوزه استارت آپ های نمایشگاهی و غرفه ساز و افشین غفاری طراح، کارشناس و فعال حوزه ساخت غرفه های نمایشگاهی حضور داشتند. در ادامه مشروح این میزگرد را مطالعه می کنید:

میلاد محمدی ( مدیر مسئول تیتر کوتاه و دبیر میزگرد): در ابتدا اشاره کنم که رئیس انجمن غرفه سازان نمایشگاهی نیز به این نشست دعوت شدند اما تمایلی به حضور نداشتند. امیدواریم در نشست های بعدی بتوانیم از نظرات این دوستان هم بهره مند باشیم.

مبحث غرفه سازی مدرن موضوعی است که امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرو صنعت نمایشگاهی دنیا مطرح و پیگیری می شود. همگی می دانیم که صنعت نمایشگاهی در زمره صنایع سبز قرار دارد. از این رو به عقیده من تنها بخشی که تا حدودی موضوع آلاینده های زیست محیطی را در این صنعت پررنگ می کند بخش غرفه سازی است. بنابراین از آقای ثروتی می خواهیم که به عنوان نفر نخست در این میزگرد نقطه نظر خود این خصوص را بیان کنند.

باید ذائقه مخاطب ایرانی را تغییر دهیم

کاوه ثروتی: قبل از هر چیز بابت برگزاری این میزگرد که به عقیده من یکی از نیازهای صنعت نمایشگاهی و صنعت غرفه سازی است،  تشکر می کنم. متاسفانه فعالیت های رسانه ای در حوزه غرفه سازی به صورت شایسته و پیوسته انجام نشده است. از همین رو برگزاری این میزگرد را به فال نیک می گیریم.

به عقیده من اگر مشتریان و مخاطبان ما انتظار غرفه های ویژه، شکیل، مناسب و مدرنی را داشته باشند صنعت غرفه سازی هم به همان سو حرکت خواهد کرد. بنابراین اصلی ترین مسئله ما ذائقه مخاطبان و به عبارتی مشتریان ما است که باید تغییر کند. ما در برخی رویدادها مانند میدکس، معماری، مبلمان، کشاورزی و یا برخی از رویدادهای نمایشگاهی که در خارج از سایت نمایشگاهی تهران برگزار می شود شاهد ساخت غرفه های شکیل و حرفه ای هستیم اما در برخی رویدادها نیز شاهد ساخت غرفه های کلیشه ای و قدیمی هستیم.

این موضوع نیز دقیقا به ذائقه مشتری باز می گردد. حال این سوال پیش می آید که چگونه می توان ذائقه مخاطب را تغییر داد؟ در پاسخ باید گفت بخشی از این کار بر دوش رسانه ها است که انعطاف پذیری صنعت غرفه سازی را به مخاطبان این حوزه نمایش دهند.

مجری نمایشگاه می تواند در تغییر ذائقه مخاطب و مشتری ما نقش بسزایی داشته باشد. امروزه می بینیم که برخی از مجریان که باهوش و فعال هستند در حین برگزاری رویداد خود غرفه های برتر از نظر غرفه سازی را انتخاب می کنند. این اقدام موجب ایجاد یک مسابقه در آن رویداد نمایشگاهی می شود تا شرکت کنندگان برای سال بعد برنامه ریزی جامع تر و خلاقانه تری برای غرفه سازی خود انجام دهند. از طرفی اگر شرکت غرفه ساز ذوق مشتری برای داشتن یک غرفه خاص و زیبا را ببیند به طور قطع با انرژی بیشتر وقت بیشتری برای طراحی غرفه آن شرکت خواهد گذاشت.

بنابراین ما می بینیم که ارکان مختلف موجب تغییر ذائقه مخاطب خواهد شد.  نکته دیگری که در این میان وجود دارد این است که اعتماد به نفس غرفه سازان و حتی مشتریان در خصوص غرفه سازی مدرن کمی پایین است. مشتری یا غرفه ساز عکس غرفه خارجی را می بیند اما اعتماد به نفس این را ندارد که همان کار را در ایران انجام دهد. بنده به عنوان کسی که در چند کشور خارجی هم فعالیت های غرفه سازی انجام می دهم همیشه این حسرت را داشته ام که چرا مشتری ما که برای غرفه سازی به منظور حضور در رویداد خارجی هزینه های بعضا گزاف می کند چنین نگاه و انتظاری را برای نمایشگاه های داخلی ندارد؟  

در بسیاری از مواقع مشاهده می شود شرکت غرفه ساز هر طرحی که به مشتری پیشنهاد داده با موافقت او روبرو شده است. اما همان مشتری برای حضور در رویداد خارجی هر طرحی را تایید نمی کند و امکان دارد بارها و بارها طرح غرفه تغییر کند. این موضوع به اعتماد به نفس مشتری باز می گردد و ما وظیفه داریم که این اعتماد به نفس را به مشتریان بازگردانیم.

از طرفی ما به کمک رسانه باید مشتری را مجاب کنیم که غرفه سازی «هزینه»  نیست. مشارکت کنندگان در رویدادهای نمایشگاهی هزینه های جاری متعددی مانند زمین، اسپانسری، تبلیغات و... را پرداخت اما به غرفه سازی مانند یک هزینه سربار نگاه می کند. مشتری باید به این درک برسد که بیشترین هزینه خود را بر موضوع غرفه سازی متمرکز کند. در خارج از کشور نیز اگر هزینه زمین از ۳۰۰ دلار شروع می شود هزینه غرفه سازی از حداقل ۴۰۰ دلار خواهد بود. این موضوع به این معنا است که اهمیت و جایگاه غرفه سازی چقدر بالاست.

میلاد محمدی: ما امروزه مواد اولیه غرفه سازی سبز را در کشور داریم؟ به عقیده شما اگر مشارکت کننده را قانع کنیم که با صرف مقداری پول بیشتر از غرفه سازی سبز استفاده کند، آیا می توانیم به سمتی برویم که پسماند غرفه سازی ها را به حداقل برسانیم؟

کاوه ثروتی:  در هر دو حالت غرفه سازی، شاهد پسماند خواهیم بود. حتی در خارج از کشور هم تمام آن چیزی که ساخته می شود تخریب و دورریز می شود. این در حالی است که در ایران برخی از محصولات خود را دوباره استفاده می کنیم. به عنوان مثال ما از پارکت دست دوم استفاده می کنیم اما در اروپا شاهد چنین چیزی نیستیم.  چرا که ذائقه مخاطب نمی طلبد که از پارکت دست دوم استفاده کند.

یک نکته مهم اینجا وجود دارد. اینکه مشارکت کنندگان وقتی در نمایشگاهی با مخاطب عام یا اصطلاحا کاتالوگ بگیر روبرو هستند انگیزه ای برای غرفه مدرن یا خاص نخواهند داشت. اما اگر همین مشتری در رویداد یا همایشی حضور داشته باشد که به منظور ورود به آن هزینه قابل توجهی انجام شده و مخاطبان آن کاملا متخصص هستند به دنبال غرفه ای مدرن و زیبا خواهد بود.

در غرفه سازی مدرن شخص غرفه ساز هم موضوعیت دارد. یکی از مشکلات ما در این صنعت این است که تقریبا تمام غرفه سازهای ما از نیروهای اشتراکی و عمومی استفاده می کنند. یعنی از نیروهای فعال در بخش های مختلف مانند نجاری، نقاشی، پارکت و... به صورت اجاره ای یا اشتراکی استفاده می شود. از طرفی می بینیم که تجهیزات استفاده شده مانند نورپردازی و... در بسیاری از غرفه ها یکسان است. این موضوع نیز موجب کم شدن تنوع در رویداد نمایشگاهی می شود. این موضوع موجب می شود که اگر خللی در ساخت غرفه پیش بیاید هیچ گروهی مسئولیت آن پیشامد را قبول نکند.

در خارج از کشور موضوع کاملا فرق دارد. یک تیم مشخص تمام فرآیند غرفه سازی را انجام می دهد و سبک و سایق کارها هم از هم قابل تفکیک هستند.  

نکته بعد اینکه در ایران، ما به صورت پیش فرض از نئوپان استفاده می کنیم اما در خارج از کشور از انواع مختلف ورق های MDF استفاده می شود. همین موضوع در غرفه سازی مدرن تاثیرگذار است. به علت مدیریت هزینه ها عموما از سایر تجهیزات و مواد اولیه ها استفاده نمی شود. در رویدادهای نمایشگاهی مشاهده می شود که بیشترین مواد مصرف شده در غرفه سازی ها چوب، کمی شیشه و کمی آهن است و به دلیل هزینه از سایر آیتم های دکوراسیون که می تواند به غرفه شکل و شمایل خاص تری ببخشد صرف نظر می شود. به همین دلیل است که در اکثر رویدادهای نمایشگاهی داخلی با حداقل نوآوری ها مواجه هستیم.

ضرورت آموزش و تربیت نیروی متخصص در حوزه غرفه سازی

میلاد محمدی: به نظر می رسد که بخشی از چالش های حوزه غرفه سازی به عدم آموزش و تربیت نیروی غرفه ساز حرفه ای در سال های اخیر باز می گردد. چه کسی مسئول این حوزه است؟ آیا آماری در خصوص میزان تحصیلات مرتبط فعالان این صنف وجود دارد؟ آقای مشایخی در این خصوص توضیح بدهید:

هومن مشایخی: متاسفانه یا خوشبختانه ما در صنف غرفه سازی نفراتی را داریم که گستره تحصیلات آنها از دیپلم و حتی زیر دیپلم تا دکترا است. قبلا در انجمن صنفی غرفه سازان روال اینطور بود که برخی کلاس ها مانند کلاس HSE برای مدیران عامل شرکت های فعال در این صنعت اجباری بود. در کنار آن چند کلاس نیز برای شناخت بازار و مباحث مالی و حقوق مادی و معنوی مشارکت کننده و... نیز برگزار می شد. اما نکته اینجاست که اینگونه کلاس ها به تنهایی کافی نیست و مشکلات صنف را حل نمی کند.

آن دسته از همکارانی که تحصیلات دانشگاهی مرتبط با حوزه غرفه سازی دارند عموما مدرکشان به معماری سبک مانند عمران، طراحی صنعتی، معماری و... مربوط است. تحصیلات گروهی از فعالان این حوزه نیز مرتبط به بخش تبلیغات است. برخی از این همکاران در رشته های گرافیک، روابط عمومی، مدیریت و... تحصیل کرده اند. در این میان نفراتی نیز هستند که اصلا تحصیلات دانشگاهی ندارند یا تحصیلاتشان به طور کامل غیر مرتبط است.  از آنجا که آمار جامعی از میزان تحصیلات فعالان این حوزه وجود ندارد نمی توان به صورت دقیق در خصوص آن صحبت کرد.

با توجه به تخصصی بودن این شغل و در عین حال بازار کار این حرفه، شاید بد نباشد که غرفه سازی به عنوان یک رشته تحصیلی به دانشگاه ها یا مراکز آموزشی راه پیدا کند. در این زمینه سهامی نمایشگاه های بین المللی تهران و دیکر سایت های نمایشگاهی می توانند نقش آفرین باشند. افرادی که به صورت تجربی و دانشگاهی در خصوص صنعت غرفه سازی فعالیت داشتند می توانند برای امر آموزش بکار گرفته شوند.

گفتنی است برخی رشته ها وجود دارند که به صورت کارگاهی تدریس می شوند. در این رشته ها شما می توانید بدون مدرک دانشگاهی مرتبط و تنها با احراز تخصص و دانش در آن موضوع درسی از سوی مراجع علمی دانشگاه مشغول به تدریس شوید.

در پاسخ به صحبت های جناب ثروتی در خصوص ذائقه مشتری هم باید عنوان کنم که ما به عنوان غرفه ساز ذائقه مشتری را به سمت‌وسوی کنونی سوق داده‌ایم.

من دو دوره به عنوان بازرس انجمن غرفه سازان فعال بودم و ارتباط نزدیکی با هیئت مدیره این انجمن داشتم. ۲ مورد از بندهای اساسنامه انجمن غرفه سازان کاملا مستقیم به موضوع تحقیق و پژوهش و آموزش اشاره کرده است. اولی تعریف حرفه غرفه سازی، استانداردهای آن و مقایسه با مقیاس بین المللی آن است. دیگری جمع آوری اطلاعات و بررسی و تحقیق درباره مشکلات و شناخت نیازها و اولویت های غرفه سازی است. لزوم توجه و انجام این ۲ بند، آموزش ضمن فعالیت یا به عبارتی بازآموزی است.

کسی که وظیفه ای را در این انجمن بر عهده می گیرد قطعا باید قسمت عمده ای از زمان خود را صرفا برای ایجاد بسترهای مربتط با آموزش اختصاص دهد. فقط در این صورت است که استانداردهای بین المللی غرفه سازی به یکی از اصلی ترین بخش ها در این صنعت تبدیل خواهد شد.

قصد دارم در ادامه صحبت های خود به چالش های غرفه سازی مدرن که موضوع این میزگرد است نیز اشاره کنم. به عقیده من غرفه سازی مدرن، صرفا ساخت غرفه های سبز نیست. مشکلات موجود در مسیر غرفه سازی مدرن به عوامل مختلفی بستگی دارد. ما ارکانی در صنعت نمایشگاهی داریم که هر کدام از آنها به سهم خود تاثیر بسزایی در مسیر غرفه سازی مدرن دارند. ما باید به عنوان غرفه ساز، نقاط ضعف خود در مسیر مدرن شدن این صنعت در ایران را شناسایی و این ضعف ها را بر طرف کنیم. همچنین سایر ارکان نیز باید با شناسایی مشکلات، نسبت به رفع آنها اقدام کنند تا به صورت زنجیره وار تمام نقطه ضعف ها رفع و در نتیجه مسیر غرفه سازی مدرن در کشور هموار شود.

مجری نمایشگاه کسی است که شاید کمتر از سایر ارکان نمایشگاهی در این زمینه مقصر باشد؛ چرا که نظارت محدود دارد. این نظارت محدود بر اساس یک رکن دیگر نمایشگاه یعنی سایت نمایشگاهی است. سایت های نمایشگاهی ما به واسطه ارتفاع، نوع سازه و وضع قوانین کارشناسی نشده محدودیت ساخت دارند. ما در نمایشگاه بین المللی تهران به عنوان قدیمی ترین سایت نمایشگاهی کشور فقط یک سالن داریم که می توانیم در آن از سازه آویخته استفاده کنیم. در خاطرم هست در زمان فعالیتم در انجمن (به عنوان بازرس) طی جلسه ای که با مدیران مرکز نمایشگاهی شهر آفتاب داشتیم قرار بر این بود که ما به نحوی در آن مرکز نمایشگاهی این مسئله را حل کنیم تا امکان آویختن سازه از سقف را به نحوی فراهم کنیم. این چالش ها اگر حل بشود، طبعا غرفه سازی مدرن خود به خود اتفاق خواهد افتاد.   

استانداردهای دست و پاگیر و قوانین سلیقه ای؛ بلای جان غرفه سازی

حسن بلیله: در خصوص غرفه سازی مدرن باید گفت این سبک غرفه سازی از دهه ۶۰ به بعد در ایران آغاز شد. آنطور که بررسی فیلم های قبل از انقلاب در نمایشگاه بین المللی تهران به ما نشان می دهد، در آن دوران از غرفه های مدولار استفاده می شده است. بعد از انقلاب نیز استفاده از این غرفه ها رایج بوده اما هرچه جلوتر رفتیم نقش آنها کمرنگ تر شد. در خاطرم هست در شروع فعالیت ما به عنوان غرفه ساز در نمایشگاه تهران اکثر غرفه ها با ملات، آجر و گچ و... ساخته می شد. مهندسان ناظر غرفه سازی نیز از همان دوران به این صنعت اضافه شدند. غرفه سازی مدرن ابتدای دهه ۷۰ در نمایشگاه تهران شروع شد و به سمت استفاده از مواد اولیه ای مانند نئوپان، چوب، ام دی اف و... سوق پیدا کرد.

غرفه سازی یک صنعت است و استانداردهایی دارد که گاهی همین استانداردها فعالیت ما را مختل می کند. در کشورهای خارجی هم به اندازه ما از ساخت و سازهای ویژه استفاده می کنند ولی موضوعی در این میان وجود دارد. تخته های چند لایی، مواد سبک تر، ‌استفاده از سازه، آوزیر های سقفی و... مواردی هستند که در خارج از کشور بسیار مورد استفاده قرار می گیرند اما ما در داخل اینها را نداریم.

در وهله اول موضوع زیرساخت لازم برای به کارگیری این ابزارها است. اگر ما بتوانیم زیرساخت های خود را به نقطه قابل قبولی ارتقا دهیم می توانیم در غرفه سازی مدرن حرفی برای گفتن داشته باشیم.

شرایط تورمی جامعه ما را ناچار کرده که به سمت «سبز شدن» حرکت کنیم. در شرایط اقتصادی امروز کشور، بسیاری از همکاران ما ناچار هستند که از مواد اولیه دست دوم در غرفه سازی های خود هم استفاده کنند. شرکتی را می شناسم که از یک پارکت در غرفه سازی ۲۰ شرکت استفاده کرده است. در بعضی از غرفه سازی ها مشاهده می شود که ۹۰ درصد از مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت غرفه از مواد دست دوم تشکیل شده است.

از طرفی مخاطبان ما باید به این درک برسند که نمایشگاه فروشگاه نیست. مشارکت کنندگان در نمایشگاه به منظور تبلیغ در رویدادهای نمایشگاهی حاضر می شوند. بنابراین باید غرفه ای مناسب و جذاب برای تبلیغ خود داشته باشیم.

متاسفانه ما غرفه سازها غرفه را برای مطرح کردن خود نمی سازیم بلکه غرفه می سازیم تا مشتری ما مطرح شود. به عقیده من این باور غلط است. ما در حیطه انجمن صنفی، سایت نمایشگاهی و... احتیاج به قوانین جدید داریم. قوانین جدید فرهنگ های جدید را با خود به همراه دارند.

در مورد استانداردسازی غرفه های ایران تا رسیدن به مطلوب جهانی، چند چالش جدی داریم.  در اولین قدم مواد اولیه بسیار مهم است. مثلا MDF هایی که در آلمان استفاده می شود در کشور ما اصلا نیست. اگر باشد خب حتما کیفیت کار فرق می کند. من معتقدم غرفه سازان خیاط نمایشگاه ها هستند و به نمایشگاه ها شکل و شمایل می دهند و به عبارتی لباس می پوشانیم.

موضوع بعدی ظرفیت محدود شرکت های غرفه ساز است. همین الان شرکت هایی را در این حوزه داریم که قادر به ساخت ۲ غرفه با متراژ ۱۰۰ متر نیستند. این شرکت ها به طور قطع نمی توانند یک کارگاه بزرگ با نقاش و نجار و سایر عوامل احداث کنند. بنابراین ناچار به استفاده از پیمانکاران اشتراکی هستند. در این نقطه مدرنیته غرفه سازی به طور کامل زیر سوال می رود.

موضوع طراحی بحث بعدی است که کمتر به آن پرداخته شده. در خاطرم هست که طی بازدید از یک نمایشگاه، حداقل پنج غرفه مشابه هم در یک سالن دیدم. به عقیده شما چه عاملی باعث به وجود آمدن این امر است؟ طی بررسی هایی که داشتیم متوجه شدیم که یک تیم طراحی برای چند شرکت غرفه ساز کار طراحی را انجام داده و یک طرح یکسان را به همه آنها ارائه کرده است.

شاید برایتان جالب باشد که غرفه سازان دو مجوز (یکی برای غرفه های مدولار و پیش ساخته و دیگری برای غرفه های خودساخته) از سایت نمایشگاهی دریافت می کنند. آیا چالش های امروز ما مربوط به غرف پیش ساخته ما هستند یا غرفه های خودساخته؟ این نکته بسیار مهمی است که حتما باید مدنظر قرار داد.

متاسفانه آمار دقیق و به روزی در دسترس نیست اما در هر نمایشگاه حدود ۳۰۰ الی ۴۰۰ اصله درخت از بین می رود. ما می توانیم دوباره از چوب این درختان استفاده کنیم اما نه به این معنی که از کیفیت کار کم کنیم.

درجه بندی (گرید) شرکت های غرفه ساز بر اساس متراژ فعالیت آنها مشخص می شود. البته سابق بر این رتبه بندی شرکت ها بر اساس کیفیت فعالیت آنها انجام می شد اما در کمال تاسف با مرور زمان دچار چالش شدیم و این امر به بستری برای سودجویی برخی افراد تبدیل و در نهایت حذف شد.

نباید فراموش کنیم که قیمت گذاری غرفه های خود ساخته بر اساس برخی پایه و اصول خاص انجام می شود. قیمت مواد اولیه، قیمت پیمانکاران، میزان تورم و... این پایه را تشکیل می دهند. انجمن غرفه سازان همه ساله با در نظر گرفتن این موارد اقدام به قیمت گذاری می کند. اما در قسمت غرفه های  مدولار و پیش ساخته، غرفه سازها به وجدان خود رجوع می کنند. چرا که قیمت برخی از تجهیزات مورد نیاز برای ساخت این غرفه ها به صورت روزانه در حال تغییر است.

همکارانم در این نشست به موضوع بسیار ظریفی اشاره کردند که آن هم ذائقه مشتری است. شما اگر لواشک را به بسیاری از مردم دنیا نشان دهید نه می دانند لواشک چیست و نه از آن خوششان می آید. ولی ذائقه ما ایرانی ها به گونه ای است که حدود ۹۰ درصد از مردم عاشق لواشک هستند. این مثال را زدم تا بگویم که مشابه چنین چیزی در فضای کاری ما هم وجود دارد. مشتری ما همواره به دنبال کار ارزان و در عین حال شیک هستند. ما این ذائقه را در مخاطب به وجود آوردیم. متاسفانه قیمت ارزان هم در این میان چالشی بر مشکلات بی شمار ما اضافه می کند.

برخی مشتریان ما در طی سال فقط یک بار به ما مراجعه می کنند و در این مدت یک سال قیمت ها را از خاطر می برند. از طرفی در همین مدت یک سال، تعداد عظیمی شرکت جدید به جمع غرفه سازان اضافه می شود که امکان فعالیت را برای ما و سایر همکاران سخت تر می کنند. البته ما خوشحالیم که همکاران جدید با ایده های تازه به جمع ما اضافه شده اما اینکه در مدت زمانی کوتاه ۲۰۰ شرکت وارد حوزه غرفه سازی شوند اصلا امر خوشایندی نیست.

طبعا شرکت های جدید عمدتا توسط شرکت سهامی نمایشگاه ها پالایش می شوند اما این پالایش ها حقوقی هستند نه حقیقی. ما باید یک پالایش حقیقی هم در این خصوص داشته باشیم که آیا این شرکت ها توانایی و تجربه فعالیت در این حوزه را دارند یا نه؟

به سمت سیستم های مدولار و پیش ساخته حرکت کنیم

میلاد محمدی: موضوع عجیبی که در صنعت غرفه سازی با آن مواجه هستیم، نبود یک تشکل قدرتمند کشوری است. یک انجمن داریم به نام انجمن غرفه سازان تهران که در بهترین حالت می تواند راه برنده و حامی منافع فعالان شهر تهران باشد! در این شرایط سایت داران شهرهای دیگر ممکن است هرطور صلاح دانستند با غرفه سازان شهر خود برخورد کنند. آقای غفاری وضعیت امکاناتی که برای ساخت و ساز از سایت داران توقع دارید که نسبت به تامین آنها اقدام کنند، را چطور می بینید؟ چقدر این بستر برای کار غرفه سازی فراهم است؟

افشین غفاری: وقتی بحث غرفه سازی مدرن مطرح می شود ما باید سایر مشکلات صنعت نمایشگاهی را نیز برسی کنیم. متاسفانه امروزه صنعت نمایشگاهی کشور با چالش های متعددی از تهویه سالن ها تا قطعی برق و ... روبرو است.

در حوزه غرفه سازی مدرن اکثر مشتریانی که در نمایشگاه حضور دارند تصور می کنند که غرفه خوب به معنای غرفه ارزان است. در جلسه امروز به کیفیت مواد اولیه اشاره شد. این موضوع کاملا درستی است. متاسفانه کیفیت ساخت در داخل کشور به شدت پایین است. کارخانه ها و شرکت هایی که امروزه توان پرداخت هزینه برای ساخت غرفه های مدرن دارند نیز به علت هزینه های بالا با افزایش قیمت تمام شده کالا روبرو هستند و از این رو نمی توانند در این حوزه فعال باشند. بنابراین تمام فعالان این حوزه سعی کرده اند که به پیمانکارهای ارزان قیمت بسنده کنند.

به عقیده من ما باید به سمت سیستم های مدولار پیش ساخته حرکت کنیم تا بتوانیم هم در حوزه غرفه سازی مدرن فعالیت کنیم و هم تا حدی هزینه ها را کاهش دهیم. متاسفانه از آنجایی که فعالان این حوزه به صورت حرفه ای روی مدولار کار نکرده اند غرفه دارهای ما احساس می کنند که قرار است یک غرفه معمولی تحویل بگیرند. این در صورتی است که در سیستم مدولار می توان غرفه های بسیار مدرنی ساخت.

در کشور ما برای غرفه سازی قوانین و استانداردهایی وضع شده که چندان قابل اجرا نیستند. به عنوان مثال یکی از الزامات شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی ایران به غرفه سازان این است که در هر ۳ متر باید یک ستون قرار بگیرد. آیا ساخت یک غرفه مدرن که در هر ۳ متر آن یک ستون وجود دارد امری شدنی است؟ آیا آن غرفه جذاب خواهد شد؟  برای ساخت سازه های شیشه ای یا هر ماده دیگری چالش های ریز و درشت داریم که برای رفع آنها باید خیلی فکر کنیم و دنبال میانبر بگردیم.

بنابراین من با نظر آقای بلیله موافقم که گفتند باید زیرساخت ها را درست کرد. زیرساخت بخش غرفه سازی با مشکلات قدیمی اما قابل حل روبرو است. باید سعی ما بر این باشد که با شناسایی مشکلات غرفه سازی نسبت به رفع آن مشکلات اقدام کنیم.

زمان غرفه سازی در ایران شوخی است!

کاوه ثروتی: موضوع زیرساخت ها که آقای غفاری به آن اشاره کردند یک بحث است و موضوع رگلاتوری یک موضوع دیگر. دوستان در صحبت های خود عنوان کردند که به جز سالن ۵ سایت نمایشگاه بین المللی تهران در هیچ کدام از سالن ها امکان استفاده از سازه آویخته را نداریم. این در صورتی است که ما در سالن های ۳۵، ۳۸، ۶، ۷، ۸ و ۹ می توان از این سازه استفاده کرد. حال سوالی که پیش می آید این است که این محدودیت از کجا آغاز شده است؟ به عقیده من این اقدام جسارت مدیران شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی تهران را می طلبد تا اجازه این اقدام را صادر کنند. این اقدام به نفع شرکت سهامی نیز خواهد بود چرا که آویختن سازه های سقفی ملزم به پرداخت هزینه به مرکز نمایشگاهی است.

سوال دیگری که پیش می آید این است که چرا در همه نمایشگاه ها حداکثر ارتفاع مجاز ما در سالنی که بعضا تا ۶ متر هم ظرفیت غرفه سازی دارد حداکثر ۴ و نیم متر است؟ به طور حتم این محدودیت در مدرن سازی صنعت غرفه سازی تاثیرگذار خواهد بود.

و اما بحث بسیار مهم بعدی! نبود زمان کافی غرفه سازی است. چندی قبل در یک نمایشگاه آلمانی شرکت کرده بودیم و در آن رویداد ۱۰ روز وقت ساخت و ساز داشتیم. این در حالی است که در صورت پیچیده بودن و سنگین بودن طراحی غرفه در ازای پرداخت هزینه می توان ۴ روز نیز به این ده روز اضافه کرد. تصور این موضوع برای غرفه ساز ایرانی چیزی مانند رویا است.  چرا که در ایران ما در بهترین و مطلوب ترین حالت ۳ و نیم روز وقت داریم که غرفه را ساخته و تحویل دهیم.

نکته ای در این میان وجود دارد و آن اینکه فعالیت ما غرفه سازان می تواند ۲۴ ساعته باشد. اما نمی توانیم از تمام مدت زمان ۳ روزه خود برای ساخت غرفه ها استفاده کنیم؟ چرا دب سالن ها را بعد از 12 شب می بندند؟

آلمان مرکز صنعت نمایشگاهی جهان است. ما در یک نمایشگاه خاص به ارتفاع دو و نیم متر از شیشه استفاده کردیم. این در صورتی است که نمایشگاه بین المللی تهران در بهترین حالت به ما اجازه استفاده از شیشه در ارتفاع ۱۲۰ یا حداکثر ۱۸۰ سانتی متر را می دهد. آیا HSE نمایشگاه آلمان قوی تر است یا نمایشگاه تهران؟ همین ریزه کاری ها است که در صورت انجام صحیح به صورت زنجیره وار به یک غرفه سازی مدرن ختم می شود.

یکی دیگر از چالش های حوزه غرفه سازی مدرن به مجریان نمایشگاهی باز می گردد. متاسفانه بسیاری از رویدادهای نمایشگاهی با زمان بسیار کمی از یکدیگر آغاز به فعالیت می کنند. وقتی زمان کافی در ساخت غرفه ها نداشته باشیم قطعا اثر منفی آن را در کیفیت و تنوع غرفه ها خواهیم دید.

سایت داران وقتی می بینند که شرکت غرفه ساز حتی در ۲ روز می تواند غرفه سازی را انجام و به وظیفه خود عمل کند خیالشان راحت می شود و وقت خود را صرف امورات غرفه سازی می کنند. در این میان غرفه ساز مجبور است به هر ضرب و زوری که شده کار را تحویل دهد و آنچه در این میان قربانی می شود کیفیت و خلاقیت در غرفه سازی است.

غرفه سازان قطعا در زمان محدود معجزه می کنند!

حسن بلیله: متاسفانه کمبود متراژ در سایت های نمایشگاهی موجب شده که عرض راهروی سالن ها نهایت ۴ متر باشد. این در صورتی است که راهرو سالن ها باید ۶ یا ۷ متر باشد تا نمای غرف خود را نشان دهند.

آقای ثروتی در خصوص بسته شدن درب سالن ها و ممانعت از فعالیت ۲۴ ساعته ما توضیحاتی ارائه کردند. در تکمیل فرمایش ایشان باید عنوان کنم بسته شدن درب سالن ها راس ساعت ۱۰ شب در مفاد قرارداد مجری برگزاری با مرکز نمایشگاهی است. اما آیا مجریان محترم تا کنون از ما پرسیده اند که به چند ساعت زمان برای تحویل غرفه ها نیاز داریم؟ من معتقدم که غرفه سازان معجزه می کنند که در این مدت کم غرفه ها را تحویل می دهند.

از طرفی متاسفانه در بسیاری از سایت های نمایشگاهی کشور قوانین سلیقه ای هستند. به عنوان مثال زمان بسته شدن درب سالن ها در نمایشگاه تهران با نمایشگاه زنجان متفاوت است. سایت داران باید در این خصوص احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند.

من غرفه سازان را افرادی عالم و سخت کوش می دانم. چرا که ما باید حداقل ۱۵ درصد از اطلاعات هر صنف را با جزییات تکمیلی داشته باشیم تا بتوانیم برای آنها طراحی و اجرا کنیم.

در جمع بندی صحبت های خود باید عنوان کنم قوانین نمایشگاهی ما باید مجددا تبیین شوند. در کنار آنها بد نیست قوانین مجریان نمایشگاهی نیز تبیین شود تا یک همکاری تنگاتنگ با قشر غرفه ساز داشته باشند. ما احتیاج به یک پالایش در حوزه غرفه سازان داریم. اگر غرفه سازی مدرن می خواهیم باید غرفه ساز مدرن هم داشته باشیم. پیروی صحبت های آقای ثروتی باید عنوان کرد که ما به یک مسابقه طراحی و اجرا در حوزه غرفه سازی نمایشگاهی احتیاج داریم. قطعا این اقدام موجب ایجاد رقابت در غرفه سازی کشور خواهد شد.

رسانه ها باید صدای غرفه سازان به مقامات و نهادهای بالادستی باشند. ما به برخی حمایت ها و کمک ها نیاز داریم که برای رفع آنها به کمک رسانه احتیاج داریم.

سامانه غرفه بازار برای مدرن کردن غرفه سازی ایجاد شد

هومن مشایخی: نکته ای که لازم به ذکر می دانم این است که ما یک سری ارکان در صنعت نمایشگاهی و بخش غرفه سازی داریم. این ارکان در نمایشگاه مقابل یکدیگر نیستند بلکه باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند و به عنوان یک تیم که محصول نهایی آن کیفیت است. به طور حتم هر چه کیفیت پایین تر باشد، سطح روابط تجاری ایجاد شده در نمایشگاه پایین تر خواهد بود.

آیا سایت دار می پسندد کیفیت رویدادی که برگزار می کند پایین باشد؟ به طور قطع خیر. بنابراین باید خود را در کنار غرفه ساز ببیند و به عنوان مثال درب سالن ها را به صورت ۲۴ ساعته باز بگذارد تا غرفه ساز با آرامش خیال بیشتری اقدام به ساخت غرفه کند.

نکته دیگری که بنده آن را بسیار حایز اهمیت می دانم این است که چرا ما مواد اولیه خوب در غرفه نداریم؟ به عقیده من هزینه اصلی ترین دلیل آن است. بنابراین اگر ما بتوانیم سازه ها را با مواد مناسب بسازیم و آن سازه را مشروط بر حفظ کیفیت و بسته بندی مناسب به دفعات استفاده کنیم ناخودآگاه موجب ارتقا کیفیت نمایشگاه خواهیم شد.

در همین راستا اقدامی که بنده شخصا انجام دادم این بود که یک سایت ایجاد کردیم که رسالت اصلی آن حفظ منابع ملی و بازیافت است. اگر فرهنگ این کار جا بیفتد که ما یکدیگر را به عنوان یک حلقه تامین ببینیم و به یکدیگر کمک کنیم قطعا به سهم خود در غرفه سازی مدرن عمل کرده ایم.

شاید ما حدود ۶ سال پیش استفاده خیلی کمتری از مواد اولیه روکش دار مانند ام دی اف یا مشابه آن داشتیم. حال اگر ما از این متریال استفاده مجدد نکنیم به واسطه هزینه ها و وارداتی بودن این مواد، به اقتصاد ضربه زده ایم. همان طور که عنوان کردم ما ذائقه مخاطب را ایجاد می کنیم. اگر ما جرات کافی داشته باشیم می توانیم سلیقه مشتری را به سمت و سویی ببریم که از متریال با کیفیت تر استفاده کند و اگر خود ما مدیریت ما دقیقی روی کنترل رفت و برگشت سازه ها داشته باشیم چه بسا بتوانیم از آن سازه بارها و بارها استفاده کنیم.

فرض کنید ما یک سازه فلزی بسیار زیبایی را می سازیم و آن سازه بعد از یک بار استفاده به عنوان آهن قراضه با یک چهارم قیمت فروخته می شود. آیا آن سازه امکان استفاده مجدد در طرح جدید را ندارد؟

غرفه سازی نمایشگاهی در ایران تعریف خیلی گسترده تری از غرفه سازی معمول دارد. چراکه غرفه ساز به جز ساخت سازه باید با مشتری در خصوص مباحث مربوط به تبلیغات، هماهنگی برای ساخت کلیپ و تیزر و... نیز همفکری داشته باشد.

اروپایی ها نمایشگاه مخصوص دستاورد غرفه سازان دارند

کاوه ثروتی: در آلمان هم البته تقریبا ۹۰ درصد مواد غرفه دور ریخته می شود. به عبارتی غیر از تجهیزات داخل غرفه مانند نورپردازی و... سایر موارد دور ریخته می شود. اما در داخل کشور مسئله ما این است که به دلایل مختلف مانند هزینه، ذائقه مخاطب، زمان و... از مواد اولیه استفاده شده در غرفه ها برای ساخت غرفه های جدید استفاده می کنیم. ما جرات نمی کنیم که به مشتری خارجی خود پارکت دست دوم ارائه کنیم اما در نمایشگاه های داخلی پارکت ها به صورت پیشفرض دست دوم هستند و مشتری نیز هیچ اعتراضی نمی کند.

چرا در صنعت نمایشگاهی چیزی به عنوان غرفه برتر نداریم؟ اگر در رویدادهای نمایشگاهی ۳ غرفه برتر از نظر زیبایی، خلاقیت و کیفیت را انتخاب و معرفی کنیم به طور حتم سایر مشارکت کنندگان در رویدادها نیز تلاش خواهند کرد که در دوره های بعدی این رویداد جزو شرکت های منتخب در حوزه غرفه سازی باشند. با این اقدام کمک شایانی به بهبود وضعیت غرفه سازی و در نهایت رسیدن به غرفه سازی خواهیم کرد.

در آلمان نمایشگاهی به نام یوروشاپ هر ۳ سال یک بار برگزار می شود. بخش عمده ای از این رویداد بخش غرفه سازی است. غرفه سازها آخرین خلاقیت های خود را در این نمایشگاه به نمایش می گذارند. ما در ایران ۲ یا ۳ بار مشابه چنین رویدادی را برگزار کردیم که آن هم به محاق فراموشی سپرده شد.

متاسفانه ما رسانه تخصصی که در حوزه غرفه سازی فعالیت کند نداریم که این موضوع هم تبعات و چالش های خاص خود را به همراه دارد.

صاحب غرفه باید به فکر کیفیت بالای غرفه خودش باشد

افشین غفاری: ببینید! تا زمانی که مشارکت کننده به این نتیجه نرسد که طرح غرفه اش بازدیدکننده را به سمت خود جلب می کند و حساسیتی روی کیفیت غرفه خود نداشته باشد، غرفه ساز هر کاری که خودش بخواهد را انجام خواهد داد.

امروز افرادی را در صنف داریم که اصلا غرفه ساز نیستند. برخی همکاران هم هستند که به صورت سریالی کار می کنند. به عبارتی یک طرح ثابت دارند که همان طرح را در ابعاد مختلف برای مشتریان مختلف پیاده می کنند. در این میان بعضی از غرفه ساز ها هم رقم هایی را بابت ارائه خدمات حرفه ای از مشتریان می گیرند ولی سرویس خوبی نمی دهند. 

مجموع این موارد در کنار هم باعث ایجاد فضای بی اعتمادی به قشر غرفه ساز می شود. در روزگاری نه چندان دور غرفه سازان را مشاور امور نمایشگاهی خطاب می کردند. در آن دوران از مشاوره ثبت نام تا تبلیغات تلویزیونی توسط این بخش انجام می شد. اما امروزه صرفا ما به یک غرفه ساز  ساده تبدیل شده ایم.

در خصوص استفاده از مواد دسته دوم هم باید این نکته را عرض کنم که من استفاده از مواد اولیه دست دوم در غرفه سازی را اقدام نادرستی نمی دانم ولی به شرطی که این مواد کیفیت لازم را داشته باشند. بنابراین نظارتی بر کیفیت باید وجود داشته باشد تا بر اساس آن کیفیت غرفه سازی افزایش پیدا کند. قطعا با اعمال فشارهای ریز و درشت به غرفه ساز نمی توان به چنین هدفی رسید.

امیدوارم تمام ارکان و بخش های صنعت نمایشگاهی یک روزی به این نتیجه برسند که در کنار یکدیگر می توانند تمام مشکلات این صنعت بزرگ را رفع کنند.

میلاد محمدی: از همه دوستانی که در این میزگرد ما را همراهی کردند، بسیار ممنونم. نکات مهمی توسط کارشناسان محترم مطرح شد که به نظرم می رسد برخی از آنها برای اولین بار در تاریخ رسانه های تخصصی نمایشگاهی بازگو می شود.

از جمله مهمترین این موارد به چند نکته اصلی اشاره می کنم:

اول ضرورت آموزش و تربیت نیروی متخصص در حوزه غرفه سازی است که آینده این صنف را تعریف می کند. دوم موضوع قیمت مواد اولیه و ایجاد بسترهایی توسط سازمان توسعه تجارت است که می تواند سازوکارهایی برای دسترسی راحت تر و مستقیم غرفه سازان به متریال مورد نیاز، تعریف کند.

سوم ضرورت همکاری سایت داران و برگزارکنندگان با غرفه سازان برای افزایش زمان غرفه سازی است. چهارم نظارت بیشتر بر ساخت سازه ها برای جلوگیری از کپی طرح ها و ساخت غرفه های ضعیف است. مورد پنجم به ضرورت ایجاد یک انجمن صنفی کشوری به جای انجمن شهر تهران مربوط می شود.

ششم برگزاری مسابقه طراحی و اجرا در حوزه غرفه سازی است. در نهایت موضوع آخر هم به ضرورت ارتباط با رسانه های تخصصی این حوزه و ایجاد یک رسانه تخصصی در زمینه غرفه سازی مربوط است.