دستمزد دوبلورها کفاف خرید یک کیلو گوشت را هم نمی‌دهد!

دوبلۀ ایران خیلی‌وقت است که حالش خوب نیست، به نفس‌نفس‌زدن افتاده است، از طرفی دوبلورها روزانه با چالش نداشتن تجهیزات مناسب درگیرند، از سمتی دیگر دستمزدشان روزبه‌روز کاهش می‌یابد، این موضوع باعث می‌شود که عده‌ای به‌صورت رایگان کار کنند و منجر به قیمت‌شکنی‌هایی نیز شوند اما این چالش‌ها چقدر صحت دارد؟
در خصوص معیشت دوبلرها گفتگویی با یکی از دوبلرهای جوان کشورمان داشتیم. وحید آفرین دوبلر ۳۰ ساله ایرانی از سن ۱۷ سالگی گویندگی انیمیشن را شروع کرده است و شما صدای او را در انیمیشن‌ها و فیلم‌های مثل به هتل «ترانسیلوانیا» به‌ جای جانی، فیلم «علا‌الدین» به جای کاراکتر علاالدین، «نگهبان قصه‌ها» به جای کاراکتر جک‌فراست، «نموی ۲» به جای پدر نمو، سریال «بن‌تن»، «دانشگاه هیولاها»، «دیو و دلبر»، «زوتوپیا»، «رالف‌خرابکار» به جای اسمپلی، «رامکردن‌اژدهای‌سرکش‌»، «فروزن»، «تارزان»، «آواتار»، فیلم‌ «سه‌گانه دونده مارپیچ»، «آخرین پادشاه»، «آخرین امپراطوری» شنیده‌اید.

تحریم‌ها یقۀ دوبله را هم گرفت

وحید آفرین ضمن اشاره به وضعیت تجهیزات دوبله و استفاده از هوش‌مصنوعی در ایران گفت: بعضی‌وقت‌ها ممکن یک اثر را اصطلاحاً تمیز در بیاورند، مثلاً در بخش موسیقیایی آن یا سایر موارد؛ اما در دوبله به آن صورتی اتفاق نیفتاده است، این موضوع صددرصد روی کیفیت خروجی مؤثر است ولی به آن صورت از آن استفاده نمی‌شود، حداقل تا جایی که من می‌دانم در دوبله این‌طور بوده است. زیبایی دوبله به این است که خود شخص زنده گویندگی کند و بتواند حس خود را نسبت به کاراکتر منتقل کند، ولی هوش مصنوعی هنوز به آن سطح نرسیده است که بخواهد آن حس بازیگر و بیان بازیگر را نشان بدهد.​

آفرین در رابطه با  تجهیزات مورد نظر دوبلرها گفت:  ما به چیزهای خوبی رسیده‌ایم، خیلی سال است که دستگاه‌ها از حالت آنالوگ درآمده و دیجیتالی شده‌اند، پس می‌توان گفت که ازلحاظ تجهیزات عقب نیستیم، اما به‌علت تحریم‌ها نمی‌توانیم مثلا از برندهای خوب، میکسر و دیگر دستگاه‌ها استفاده کنیم.

وی درباره شرایط مالی در حرفۀ دوبله افزود: فعالان دوبله از همان اول در بحث مادی وضعیت بدی داشتند، زمان طلایی دوبله، یعنی از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ شرایط خیلی متفاوت بود و قابل مقایسه با الان نیست. از همان اول با دستمزدها چالش داشتیم؛ استادان و پیشکسوتان قدیمی هم همیشه این موضوع را مطرح کرده‌اند، حالا دربارۀ بیمه‌شان که هیچ، همین دستمزد هم بسیارپایین است.
گوینده‌ها متأسفانه دستمزدهای بسیارپایین و خنده‌آوری می‌گیرند و خیلی از آن‌ها به‌خاطر عشق‌شان به‌سمت این کار می‌روند و درآمد برایشان اهمیت ندارد.
گوینده‌ها متأسفانه دستمزدهای بسیار پایین و خنده‌آوری می‌گیرند و خیلی از آن‌ها به‌خاطر عشق‌شان به‌سمت این کار می‌روند و درآمد برایشان اهمیت ندارد؛ البته این هنر سراسر عشق است ولی اگر در بحث مالی وضع بهتر باشد برای گوینده و دوبلور مشوق است و انگیزه ایجاد می‌کند. دستمزدها خیلی پایین است و فکر می‌کنم در بین کارهای هنری، کم‌دستمزدترین هنر، دوبله است. به‌جرئت می‌توانم بگویم دوبلورها ساعت‌ها در استودیو می‌نشینند، عرق می‌ریزند و حتی ممکن است بابت این کار گلوی‌شان آسیب ببیند، اما دستمزدی که می‌گیرند به‌اندازۀ یک کیلو گوشت هم نمی‌شود.

این فعال عرصه دوبله کشور با اشاره به قیمت‌شکنی‌ها گفت: دستمزدها خیلی فاجعه است و خیلی از دوستان و همکاران من به‌خاطر این موضوع دیگر کار نمی‌کنند، البته یک سری هم هستند که قیمت‌شکنی می‌کنند، حتی داخل خود همکاران‌مان هم این قضیه وجود دارد؛ این قیمت‌شکنی‌ها باعث می‌شود تا دوبله ما پیشرفت نکند و دستمزدهای‌مان بالا نرود.
گاهی هم این واسطه‌ها هستند که قیمت‌شکنی می‌کنند. البته می‌توان این مشکل را حل کرد؛ اگر این‌طوری باشد که گوینده‌ها تصمیم بگیرند و بگویند که مثلاً ما با این مبلغ کار می‌کنیم و اگر از این مبلغ پایین‌تر بیاید دوبله را انجام نمی‌دهیم، کمی وضع بهتر می‌شود. اگر قیمت‌شکنی صورت گیرد خروجی بی‌کیفیت خواهد شد و متأسفانه دوبله ما به‌سمت نابودی خواهد رفت. البته خیلی‌ها به‌صورت کارآموز می‌آیند و این کار را انجام می‌دهند، کارآموزها برای اینکه صدای‌شان شنیده شود این کار را می‌کنند.

می‌توان به دوبله انیمیشن‌ها امید داشت

آفرین دربارۀ استقبال مردم از آثار دوبله گفت: من پس از ۱۳ سال تجربه دوبله که ۱۰ سال از آن به‌صورت جدی فعالیت کرده‌ام معتقدم، هرچه در این کار جلوتر می‌رویم، حتی اگر فیلم‌های دوبله خوب هم باشند، مردم کمتر به آن‌ها نگاه می‌کنند و بیشتر به‌سمت فیلم‌های زبان‌اصلی می‌روند اما می‌شود به انیمیشن‌ها امید داشت، زیرا نسبت به درصدی که حداقل من در این زمینه مشاهده کردم، مردم بیشتر از دوبله‌های انیمیشن استقبال می‌کنند تا فیلم.
البته تاکید می‌کنم که این به‌علت بدبودن دوبله‌های فیلم نیست، بلکه مخاطب انیمیشن بیشتر کودکانی هستند که به زبان انگلیسی تسلط ندارند. اتفاقاً دوبلۀ فیلم‌ها عالی است و هنوز هم در جهان جزو نفرات اول هستیم. حتی دوبلورهای این زمینه نیز از بهترین‌ها هستند و هیچ شکی در آن نیست. البته ناگفته نماند که دوبلۀ انیمیشن سخت‌تر از دوبلۀ فیلم است. فکر می‌کنم اکثر مردم دوبلۀ انیمیشن را به فیلم ترجیح می‌دهند و علتش را نمی‌دانم اما احتمالاً به‌خاطر بامزه‌بودن و شوخی‌هایی است که می‌توان در انیمیشن کرد و خب گاهی اوقات در فیلم نمی‌توان این اتفاق را رقم زد.

ورود به این حرفه را توصیه نمی‌کنم

آفرین دربارۀ ورود افراد به حرفۀ دوبله گفت: راستش را بخواهید هرکس برای ورود به دوبله یا ورود به گویندگی با من تماس می‌گیرد من به او توصیه نمی‌کنم که سمت این کار بیاید. هرکسی که وارد هنر می‌شود، نسبت به آن عشق، امید و انگیزه دارد، متأسفانه این روزها در دوبله هیچ انگیزه‌ای وجود ندارد و وقتی کسی نمی‌تواند با دستمزدی که می‌گیرد امرارمعاش کند، به آن زیاد اهمیت نمی‌دهد. باوجود مشکلاتی که عرض کردم، دلیلی برای توصیه ورود به هنر دوبلاژ نمی‌بینم.

وی افزود: کسی که به این حرفه علاقه دارد، نباید به دوبله به‌عنوان کار اصلی نگاه کند، چون ما مشکلات زیادی داریم؛ تعداد گوینده‌ها و دوبلورها زیاد شده‌اند و کار مثل سال‌های قبل زیاد نیست و کم شده است، خیلی از گوینده‌ها بیکارند و حتی شاید در هفته یک‌بار آفیش بشوند. پیشنهاد می‌کنم که هنردوستان به‌سمت حرفۀ تئاتر و بازیگری بروند و اگر خیلی به این کار علاقه دارند حتماً در کنار کار اصلی‌شان، کار دوبله را دنبال کنند.

این فعال حوزه دوبله دربارۀ برگزاری کلاس‌های دوبله نیز تصریح کرد: خیلی از گوینده‌ها برای اینکه دستمزد خوبی ندارند به کلاس‌های آموزشی روی می‌آورند. این کلاس‌ها متأسفانه غیراصولی است و خیلی از افرادی که در آن‌ها تدریس می‌کنند آماتور هستند و تجربه‌ای ندارند. من با تمام کلاس‌های آموزشی افراد بی‌تجربه مخالفم! توصیۀ من به علاقه‌مندان، شرکت در کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی افراد باتجربه و حرفه‌ای است. البته باید این را اضافه کنم که هر گویندۀ خوبی، الزاماً مدرس خوبی نیست.