فرصتی جهانی که از دست رفت

اکسپوها به عنوان مهم‌ترین رویدادهای بین‌المللی، همواره فرصتی بی‌نظیر برای کشورها به شمار می‌آیند تا توانمندی‌ها و دستاوردهای خود را به جهانیان معرفی کنند. این نمایشگاه‌های جهانی نه تنها به عنوان پلتفرم‌هایی برای تبادل فناوری و نوآوری عمل می‌کنند، بلکه بستری برای گسترش *روابط تجاری، فرهنگی و اقتصادی* فراهم می‌آورند. با این حال، در هر اکسپو این احتمال وجود دارد که فرصت‌های ارزشمندی از دست بروند؛ فرصت‌هایی که ممکن بود به توسعه اقتصادی و تقویت روابط بین‌المللی کمک کنند. در این یادداشت قصد داریم به فرصتی که در اکسپوی ژاپن از دست رفته، بپردازیم و دلایل این عدم بهره‌برداری از آن را بررسی کنیم.

اینکه ایران در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۵ اوساکا حضور ندارد، یک مسئله مهم و چندوجهی است که هم از نظر سیاسی و هم اقتصادی قابل تحلیل است.

نمایشگاه‌های اکسپو، فرصتی برای کشورهاست تا فرهنگ، فناوری، صنعت و ظرفیت‌های اقتصادی خود را به نمایش بگذارند و روابط بین‌المللی خود را گسترش دهند. بنابراین، عدم حضور ایران در این رویداد ، یک فرصت از دست رفته محسوب می‌شود.

بررسی دلایل احتمالی عدم حضور ایران

۱. تأثیر تحریم‌ها

برخی معتقدند که تحریم‌های اقتصادی و بانکی، توان مالی و اجرایی ایران را برای شرکت در این رویداد کاهش داده است. نبود روابط مالی شفاف و مشکلات تبادلات بانکی، ممکن است تأمین هزینه‌های حضور در اکسپو را دشوار کرده باشد. شاید اگر در fatf عضو بودیم مسیر هموار تر بود که بتوانیم در اکسپو شرکت کنیم و اقتصاد صنعت و فرهنگمان رو به دنیا معرفی کنیم.

۲. قصور دستگاه‌های مرتبط

عده‌ای نیز این موضوع را نتیجه کم‌کاری نهادهای دولتی مرتبط می‌دانند. کشورهای مختلف حتی در شرایط سخت اقتصادی، با برنامه‌ریزی مناسب و تعاملات دیپلماتیک، توانسته‌اند در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور داشته باشند. برخی کارشناسان معتقدند که نبود هماهنگی کامل بین بخش‌های دولتی و عدم حضور بخش خصوصی در ایران، منجر به این غیبت شده است.

۳. فرصتی که از دست رفت

ایران یکی از کشورهای دارای تاریخ، فرهنگ و صنعت غنی است که در نمایشگاه‌های بین‌المللی می‌تواند جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. عدم حضور در اکسپو ۲۰۲۵ به معنای از دست دادن امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تعاملات تجاری و نمایش ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی کشور است. این نمایشگاه بستری برای معرفی توانمندی‌های صنعتی و گردشگری است که کشورهایی مانند امارات، عربستان و ترکیه به‌خوبی از آن استفاده می‌کنند.

پیامدهای عدم حضور ایران

کاهش فرصت‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی

تضعیف دیپلماسی اقتصادی ایران در فضای بین‌المللی

عدم استفاده از پتانسیل‌های صادراتی و تجاری در یک پلتفرم جهانی

تداوم روند انزوای اقتصادی و عدم معرفی برندهای ایرانی به بازار جهانی

حضور در رویدادهایی مانند اکسپو ۲۰۲۵ اوساکا، نه‌تنها از نظر اقتصادی، بلکه از منظر برندسازی ملی و بهبود چهره بین‌المللی ایران اهمیت دارد. حال که این فرصت از دست رفته، لازم است برای رویدادهای آینده، سیاست‌گذاری بهتری انجام شود تا ایران بتواند جایگاه خود را در اقتصاد جهانی تثبیت کند.

چگونه بخش خصوصی می‌تواند از غیبت ایران در اکسپو ۲۰۲۵ فرصت بسازد؟

با وجود عدم حضور رسمی ایران در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۵ اوساکا، بخش خصوصی نباید این مسئله را به عنوان یک فرصت کاملاً از دست‌رفته تلقی کند. در واقع، شرکت‌های ایرانی و فعالان اقتصادی می‌توانند با راهکارهای جایگزین، همچنان از این رویداد جهانی بهره ببرند.

۱. استفاده از ظرفیت‌های غیررسمی برای حضور در اکسپو

هرچند غرفه رسمی ایران در این نمایشگاه وجود ندارد، اما بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی، سازمان‌ها و شبکه‌های تجاری در حاشیه اکسپو، فرصت‌هایی برای همکاری و نمایش محصولات و خدمات فراهم می‌کنند. بخش خصوصی ایران می‌تواند از این فضاها برای معرفی خود استفاده کند. برخی راهکارها عبارتند از:

همکاری با شرکت‌های خارجی: برخی برندهای ایرانی می‌توانند از طریق شرکت‌های ثالث در نمایشگاه حضور پیدا کنند، به‌عنوان تأمین‌کننده محصولات یا حتی در قالب سرمایه‌گذاری مشترک (Joint Venture).

نمایشگاه‌های موازی: بسیاری از کشورهای شرکت‌کننده، رویدادهای جانبی و نشست‌های تجاری برگزار می‌کنند که امکان حضور نمایندگان بخش خصوصی ایران در آن‌ها وجود دارد.

۲. نقش دیپلماسی اقتصادی غیررسمی و شبکه‌سازی تجاری

حضور در نشست‌های تجاری موازی: در کنار اکسپو، جلسات و همایش‌های متعددی در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، استارتاپ‌ها، فناوری و تجارت برگزار می‌شود. با برنامه‌ریزی مناسب، فعالان اقتصادی ایرانی می‌توانند در این رویدادها شرکت کنند و ارتباطات بین‌المللی خود را تقویت کنند.

استفاده از اتاق‌های بازرگانی و مراکز تجاری بین‌المللی: اتاق‌های بازرگانی مشترک ایران با برخی کشورها، امکان حضور غیرمستقیم در این نمایشگاه را از طریق تعاملات تجاری فراهم می‌کنند.