آمار اسفناک از میزان مصرف سوخت خودورهای ایرانی / چقدر با دنیا فاصله داریم؟

صنعت خودرو در ایران یکی از صنایع مهم و پرسود اقتصاد کشور می‌باشد. این صنعت با بیش از نیم قرن سابقه فعالیت، از دهه شصت با تأسیس شرکت‌های خودروسازی در ایران آغاز شد. در حال حاضر، بیش از ده شرکت خودروسازی در ایران فعالیت دارند و تولیدات متنوعی از خودروهای سواری، خودروهای تجاری، و خودروهای خاص را تولید می‌کنند. این صنعت به عنوان یکی از منابع اصلی اشتغال و تولید در ایران محسوب می‌شود. همچنین، بازار داخلی ایران نقش مهمی در تحولات و توسعه‌های این صنعت ایفا کرده و همچنان توانمندی‌ها و چالش‌های خود را داراست.

حمل‌ونقل یکی از بخش‌های مهم اقتصاد ملی در دنیاست که به دلیل داشتن نقش زیربنایی، تاثیر فراوانی بر فرآیند رشد اقتصادی کشورها دارد. اهمیت این بخش به‌گونه‌ای است که واسطه‌ای میان فعالیت‌های کشاورزی، صنعتی، بازرگانی و خدماتی در سطح ملی و بین‌المللی است. اما در این میان اگر مدیریت آن دقیق، کارآمد و بهینه نباشد، با افزایش شدید مصرف سوخت، افزایش آلایندگی هوا و افزایش ترافیک، کشورها دچار چالش‌های جدی می‌شوند.

این موضوع در مورد ایران مصداق دارد. آمارها نشان می‌دهد در سال جاری مصرف بنزین کشور حتی به بیش از ۱۲۰ میلیون لیتر در روز نیز رسیده است. این وضعیت در مورد گازوئیل مصداق دارد. برخی اخبار غیررسمی از پیش‌بینی واردات مجدد دو تا سه میلیارد دلاری سوخت و ازجمله بنزین در سال آینده خبر می‌دهند. این وضعیت در هزینه تمام شده کالا نیز خود را نشان داده است.

برخی آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد درحالی‌که در کشوری همچون ترکیه سهم حمل‌ونقل از قیمت تمام شده کالاها ۶ درصد بوده، این میزان در ایران ۱۲ درصد است، اما مساله حمل‌ونقل در کشورمان فقط در موارد بالا ختم نمی‌شود، براساس گزارش‌های رسمی شهرداری تهران و سازمان محیط‌زیست، ۶۰ تا ۷۰ درصد از آلایندگی در تهران و برخی کلانشهرها مربوط به منابع متحرک است. گزارش حاضر با استفاده از داده‌های سازمان استاندارد ایران سراغ میزان مصرف انرژی در خودروهای سبک رفته است. آمارها نشان می‌دهد میزان مصرف سوخت در خودروهای سبک کشور بین ۲۰ تا ۴۰ درصد بالاتر از استانداردهای بین‌المللی و ازجمله عملکرد خودروهای کم مصرف اروپایی و آمریکایی است. با درنظر گرفتن مصرف ۱۰۰ میلیون لیتری بنزین در کشور، اگر ۲۰ درصد از این مقدار نیز صرفه‌جویی می‌شد، سالانه بین ۲۲ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان منابع برای دولت ایجاد می‌کرد که می‌توانست صرف بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی کشور شود.

۲۵ درصد از مصرف انرژی در بخش حمل‌ونقل

در سال‌های اخیر میزان مصرف انرژی در بخش حمل‌ونقل مورد توجه صاحب‌نظران قرار گرفته و تلاش‌ها و اقدامات زیادی به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته برای کاهش مصرف سوخت در بخش حمل‌ونقل انجام شده است. اما در ایران علیرغم اقداماتی که برای مدیریت و بهینه کردن مصرف سوخت انجام شده، به‌دلیل اتخاذ سیاست‌های نادرست، اکنون ایران یکی از پرمصرف‌ترین کشورهای دنیا در مصرف انرژی در بخش حمل ونقل است.

براساس گزارش‌های رسمی، بخش حمل‌و‌نقل بعد از بخش خانگی، عمومی و تجاری، در رتبه دوم مصرف انرژی قرار دارند و حدود یک‌چهارم یعنی ۲۴ درصد مصرف کل انرژی را به‌خود اختصاص می‌دهد. طبق آمار موجود ۹۹ درصد از بنزین کشور توسط بخش حمل‌ونقل مصرف می‌شود. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد از کل مصرف بنزین کشور، حدود ۶۱ درصد از آن توسط خودروهای سواری،‌ ۲۱ درصد توسط وانت‌ها، ۸ درصد توسط تاکسی‌ها، ۶ درصد توسط موتورسیکلت‌ها و ۴ درصد توسط کامیون و کامیونت‌ها مصرف می‌شود. در بخش گازوئیل نیز حدود ۶۰ درصد از گازوئیل مصرفی کشور در بخش حمل‌و‌نقل استفاده می‌شود. (۵۷ درصد جاده‌ای، ۱.۸ درصد دریایی و ۱.۲ درصد ریلی)

مصرف خودروهای ایرانی ۲۰ تا ۴۰ درصد بالاتر از جهان

براساس گزارشی که شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور در سال ۱۳۸۹ منتشر کرده، مقایسه اطلاعات مصرف سوخت خودروهای بنزینی برتر دنیا از لحاظ مصرف سوخت و از تولیدکنندگانی که برای مصرف‌کنندگان ایرانی نسبتا شناخته شده‌اند، با خودروهای داخلی نشان می‌دهد میزان مصرف سوخت بهترین خودروی ایران از لحاظ کارایی انرژی که در گروه خودروها با حجم جابه‌جایی موتور تا دوهزار سی‌سی قرار می‌گیرند، در چرخه ترکیبی حول‌وحوش ۷.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر بوده، درحالی‌که در بهترین خودروی روز دنیا با استاندارد یورو ۵ مصرف سوخت در چرخه ترکیبی ۵.۵ تا ۶.۳ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر یعنی حدود ۲۰ درصد اختلاف داشته و بهترین خودروهای ایرانی ۲۰ درصد بیش از خودروهای هم رده خود در اروپا و آمریکا سوخت مصرف می‌کنند. اما نکته قابل‌تامل اینکه براساس گزارش جدیدتر این سازمان یعنی گزارش سال ۱۳۹۵، میانگین مصرف خودروهای برتر جهانی به در هر ۱۰۰ کیلومتر به ۴.۱ لیتر در چرخه ترکیبی رسیده که از ۶.۳ لیتر خودروهای برتر ایرانی بیش از ۵۰ درصد کمتر مصرف می‌کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد درمجموع خودروهای ایرانی بین ۲۰ درصد (بهترین‌ها) تا ۴۰ درصد (پرمصرف‌ها) بیشتر از هم‌رده‌های خود در جهان مصرف می‌کنند.