چطور ایلان ماسک رئیس جمهور جهان شد

اکثر رهبران کسب و کار عمر خود را بدون ایجاد حوادث بین المللی می‌گذرانند. ایلان ماسک اما این کار را دو بار در این ماه انجام داده است.

اول، در پی افشاگری والتر ایزاکسون در بیوگرافی ایلان ماسک، او خشم اوکراین را برانگیخت. بر طبق روایت ایزاکسون، ماسک درخواست فعال کردن سرویس ماهواره‌ای خود، استارلینک، بر سر کریمه را رد کرد و در نتیجه حمله اوکراین به نیروی دریایی روسیه را خنثی نمود.

چند روز بعد، تایوان او را به خاطر گفتن اینکه جمهوری خلق چین این جزیره خودگردان را همانگونه می‌بیند که ایالات متحده هاوایی را می‌بیند، مورد انتقاد قرار داد. وزارت خارجه این کشور در ایکس متعلق به ماسک که قبلاً به عنوان توییتر شناخته می‌شد، گفت: «تایوان بخشی از جمهوری خلق چین نیست و مطمئناً برای فروش نیست!»

این‌ها تنها چند مورد از دستور کار دیپلماتیک ماسک در این ماه بود که شامل دیدار با رهبران اسرائیل، ترکیه و مجارستان می‌شد.  

نفوذ بین‌المللی ماسک مشکل جالبی برای ایالات متحده ایجاد می‌کند. در جهانی که رهبری ژئوپلیتیک به طور فزاینده‌ای به فناوری وابسته است، ماسک باید یکی از مهم‌ترین دارایی‌های ایالات متحده باشد. و با این حال او بالفعل یک بازیگر مستقل است.

البته، تجارت قرن‌ها با کشور‌داری درآمیخته است. در دهه ۱۷۰۰، کمپانی بریتانایی هند شرقی (EIA) به یک دولت تبدیل شد و در پی سود و بهره‌برداری هرچه بیشتر هند را مستعمره کرد.

ویلیام راندولف هرست ایالات متحده را به جنگ با اسپانیا تشویق کرد تا حدی به این خاطر که روزنامه‌ها را بفروشد. هنری فورد، یک انزواطلب سرسخت، سعی کرد ایالات متحده را از هر دو جنگ جهانی دور نگه دارد. در سال ۱۹۴۰، فورد قرارداد ساخت موتور هواپیماهای جنگنده که بریتانیا برای نبرد با آلمان نازی به آن نیاز داشت را وتو کرد.

در طول جنگ سرد، آرماند همر از جایگاه خود در رأس Occidental Petroleum برای تنش‌زدایی بین اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده استفاده کرد. جورج سوروس از ثروت به دست آمده از شرط‌بندی، در برابر ارزهای برخی کشورها برای فشار بر دموکراسی و حقوق بشر در کشورهای دیگر استفاده کرده است.

ماسک نفوذ خود را مدیون کنترل نفت، سرمایه یا ارتش‌های خصوصی نیست، بلکه مدیون فناوری‌های حیاتی برای رقابت اقتصادی، امنیت ملی و افکار عمومی است.

ناسا و پنتاگون برای ورود به فضا به شدت به اسپیس ایکس متعلق به ماسک وابسته هستند. همانطور که گریگوری آلن از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی اشاره می‌کند، اسپیس ایکس مانند یک پیمانکار دفاعی سنتی نیست که تقریباً به طور کامل به فروش مورد تأیید دولت ایالات متحده وابسته است، به این معنی که ماسک احساس تعهد کمتری برای همسویی با دیدگاه‌های خود با واشنگتن می‌کند.

پس از اینکه روسیه سرویس ماهواره‌ای دیگر اوکراین را در ساعات اولیه تهاجم خود در فوریه ۲۰۲۲ از بین برد، اوکراینی‌ها ارائه پایانه‌های استارلینک توسط ماسک را به بازیابی اتصال در میدان جنگ و کمک به اوکراین برای جلوگیری از شکست اعتبار می‌دهند (ماسک گفته است که درخواست فعال کردن استارلینک بر روی کریمه را رد کرده است تا از «همدستی صریح در یک اقدام بزرگ جنگ و تشدید درگیری» اجتناب کند.)

تسلا تنها تولیدکننده خودروهای الکتریکی در جهان نیست، اما پیشرفته‌ترین و معتبرترین است. رهبران ملی به طور قابل‌توجهی فکر می‌کنند که میزبانی یک کارخانه تسلا، آینده این صنعت را در اختیار دارد. به همین دلیل است که چین برای اولین بار برای یک خودروساز خارجی اجازه داد یک شرکت تابعه کاملاً تحت مالکیت در شانگهای را در سال ۲۰۱۹ افتتاح کند و به درستی محاسبه کرده بود که حضور تسلا باعث تقویت برندهای داخلی می‌شود. به گزارش وال استریت ژورنال، به همین دلیل است که عربستان سعودی با تسلا درباره سرمایه‌گذاری صحبت می‌کند. ماسک این گزارش را دروغ خواند.

در نهایت، در حالی که خرید ماسک از نظر مالی بسیار افتضاح بوده است، اما از نظر سیاسی بسیار جذاب بوده است و به او اجازه می‌دهد در مورد افرادی که در تاثیرگذارترین پلتفرم رسانه‌های اجتماعی جهان شنیده، تقویت، فیلتر یا ممنوع می‌شوند، صحبت کند.

فقط ایالات متحده می‌تواند کارآفرینی مانند ماسک ایجاد کند که در نوجوانی از آفریقای جنوبی به کانادا و سپس به ایالات متحده مهاجرت کرد.

و شاید فقط در ایالات متحده می‌توانست تا این حد استقلال سیاسی داشته باشد. ماسک تقریباً در تضاد مداوم با ایالات متحده، از کمیسیون تجارت فدرال گرفته تا وزارت دادگستری است. در چین یا روسیه، جایی که قدرت از یک شخص سرچشمه می‌گیرد، به قیمت کسب‌وکار شما، آزادی شما و یا هر دو تمام می‌شود. در ایالات متحده، جایی که قدرت بین شاخه‌ها و احزاب مختلف پخش می‌شود، ماسک رشد می‌کند.

ماسک

نفوذ ماسک در سیاست خارجی، شگفتی های زیادی را برانگیخته است. با این حال، کسب‌وکارها مرتباً روی چنین موضوعاتی فکر می‌کنند،

مهمتر از استقلال ماسک از دولت ایالات متحده، آسیب‌پذیری او در برابر چین است.

ایزاکسون می‌نویسد که تعطیلی کارخانه‌ای که چین و سپس کالیفرنیا برای مهار کووید-۱۹ اجباری کردند، «جنبه ضد اقتدارگرای او را شعله‌ور کرد». با این حال، تنها کالیفرنیا مورد خشم عمومی ماسک قرار گرفت. او قرنطینه‌ها را فاشیست و مقام مسئول را نادان خواند. او حتی زمانی که کارخانه تسلا در شانگهای به مدت ۲۲ روز در سال گذشته بسته شد، به طور علنی چیزی مشابه در مورد چین نگفت.

احترام ماسک به چین به توییتر سابق تسری دارد. ایزاکسون می‌نویسد که اندکی پس از خرید، به روزنامه‌نگار باری ویس گفت که پلتفرم باید مراقب «کلماتی که در مورد چین به کار می‌رود، باشد، زیرا تجارت تسلا ممکن است تهدید شود.»

ماسک را نباید به خاطر  درگیر شدن با سیاستمداران آمریکایی در حالی که به پکن احترام زیادی می‌گذارد، استثنا دانست. مدیران ارشد بسیاری از شرکت‌ها، از والت دیزنی گرفته تا جی پی مورگان چیس، همین کار را انجام می دهند.

البته تفاوت این است که سرنوشت ملت‌ها خیلی بیشتر به این بستگی دارد که کدام یک از بهترین تکنولوژی‌ها برخوردار باشند تا بهترین وام بانکی یا فیلم انیمیشن.

مطمئن‌ترین راه برای کاهش نفوذ ماسک بر روابط بین‌الملل، کاهش نفوذ او بر فناوری است. رقبا در تلاش برای تضعیف سهم بازار اسپیس ایکس در پرتاب ماهواره و موشک و ایکس در رسانه‌های اجتماعی هستند. در مورد خودروهای برقی، اکنون که برندهای چینی به این موضوع رسیده‌اند، انتظار می‌رود که تسلا مانند سایر شرکت‌های خارجی از بازار چین خارج شود، در صورتی که پکن دیگر آن‌ها را مفید نداند. ماسک ممکن است در مقابل چین آسیب‌پذیرتر باشد، وقتی دیگر فروش‌هایی در آنجا نداشته باشد تا از آن محافظت کند.