هشدار به ساکنان بافت های فرسوده / مسکن، رویای دور دهک های کم درآمد

نوسازی و تجدیدساخت بافت فرسوده شهری از موضوعات مهم و ضروری در بسیاری از شهرهای جهان است. بافت شهری با گذر زمان، فرسوده و قدیمی می‌شود و عدم توجه به نوسازی آن، منجر به مشکلات گوناگونی مانند کاهش کیفیت زندگی شهروندان، ایجاد آسیب به محیط‌زیست و از بین رفتن بخش فرهنگی و تاریخی می‌گردد.

گروه راه و مسکن: سیّد امیرحسین گرکانی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه و رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی در مورد بافت‌های ناکارآمد و در معرض خطر شهری گفت: مجموع بافت‌های ناکار آمد کشور ۱۶۷ هزار هکتار است که ۷۴ هزار هکتار از این محدوده بافت فرسوده میانی، ۳۲ هزار هکتار بافت تاریخی و ۵۹ هزار هکتار نیز بافت ناکار آمد در قالب سکونتگاه‌های غیررسمی است.

 بافت‌های ناکار آمد کشور ۱۶۷ هزار هکتار است که ۷۴ هزار هکتار از این محدوده بافت فرسوده میانی، ۳۲ هزار هکتار بافت تاریخی و ۵۹ هزار هکتار نیز بافت ناکار آمد در قالب سکونتگاه‌های غیررسمی است

وی ادامه داد: ۲۳ درصد سطح شهری کشور بافت فرسوده و ناکارآمد است و این در حالی است که بیش از ۲۱ میلیون نفر در این محله‌ها زندگی می‌کنند در این میان ۴۹ درصد واحدهای مسکونی واقع در بافتهای ناکارآمد شهری فاقد تاب آوری در برابر آسیب‌های مختلف هستند.

رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی در ادامه افزود: به واسطه تداوم کاهش جمعیت شاغل در بخش کشاورزی و پیش‌بینی صاحبنظران در خصوص ادامه این روند در دهه‌های آتی، چشم‌انداز جدیدی برای آینده نواحی روستایی در حال ظهور است که تمرکز آن بر تنوع بخشی اقتصاد روستا مبتنی بر دارایی‌های طبیعی و فرهنگی است.

وی به بیان مسائل و چالش‌های حوزه مسکن پرداخت و مواردی همچون عدم دسترسی تمام اقشار جامعه به خصوص دهک‌های پایین درآمدی به مسکن مناسب و قابل استطاعت، رشد بافتهای ناکارآمد و در معرض خطر شهری، عدم توجه به الگوهای زیست سنتی کشور، توسعه منفصل شهری و فرآیند الحاق روستاها به شهرها، بستر ناکافی برای مشارکت بخش خصوصی، پایین بودن عمر مفید مسکن در کشور، عدم برنامه‌ریزی برای کنترل مهاجرت‌های روستا به شهر، ساختار سنتی تولید و ساخت مسکن و عدم توجه کافی به روش‌های فناورانه و نوآورانه، توجه ناکافی به ضرورتهای محیط زیستی و پایداری، توجه ناکافی به ابعاد کیفی مسکن و ایجاد جدایی گزینی سکونتی در شهرها و محلات را از جمله مسائل و چالش‌های حوزه مسکن عنوان کرد.

گرکانی در ادامه در مورد آینده توسعه روستایی گفت: آینده توسعه روستایی متکی بر سازماندهی مجدد نواحی روستایی و حرکت به سمت اقتصاد جدید، زیرساختهای اجتماعی و اقتصادی و اتحاد روستا و شهر در برنامه‌ریزی استراتژیک است و استراتژی‌های توسعه نیازمند توانمندسازی نهادهای حاکمیتی منطقه‌ای و محلی و تشویق الگوهای مشارکتی توسعه به گونه‌ای است که تمامی ذینفعان قادر به همکاری با هم باشند. در پارادایم توسعه مشارکتی شهر و روستا منافع مشترکی با شکل گیری شبکه نواحی شهری و روستایی به وجود می‌آید.

وی ادامه داد: تغییر نگاه در اقتصاد روستایی کشورهای توسعه یافته در بردارنده یک رویکرد منطقه‌ای به توسعه اقتصادی روستا است. این تغییرات شامل تغییرات فناوریکی در کشاورزی، رشد بازار برای محصولات کشاورزی جدید (مانند محصولات با ویژگی خاص ارگانیک)، تمرکز بر بازارهای محلی محصولات به جای عمده فروشی و پیشرفت در زمینه ارتباطات و حمل‌ونقل می‌باشد که به وسعت بازار محصولات کمک کرده است.

گرکانی در ادامه در مورد ایده دهکده‌های شهری افزود: دهکده شهری (Urban Village) برخلاف تفکر رایج که فقط دو شیوه زندگی شهری و زندگی روستایی وجود دارد راه‌حل سومی نیز هست که مزایای زندگی فعال و پرانرژی شهری را با زیبایی و لذت زندگی روستایی همراه می‌کند. دهکده شهری به جمعیت روستایی این فرصت می‌دهد تا از خدمات و زیرساخت‌های شهری استفاده کنند و به فعالیتهای اقتصادی شهری دسترسی داشته باشند و همزمان به جمعیت شهری فرصت می‌دهد تا از فضاهای باز و دارای آرامش روستاها لذت ببرند و به فعالیتهای کشاورزی و دیگر فعالیتهای مرتبط با طبیعت دسترسی داشته باشند.