تحریم ها جلودار افزایش درآمدهای نفتی ایران نشدند

درآمدهای نفتی به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی برای کشورها، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. صادرات نفت می‌تواند منابع مالی بسیار زیادی را برای یک کشور فراهم کند، اما در عین حال وابستگی زیاد به این منبع، کشورها را در معرض ریسک‌هایی نظیر نوسانات قیمت نفت قرار می‌دهد. همچنین، برخی کشورها از این درآمدهای نفتی برای توسعه صنایع دیگر و تنوع بخشیدن به منابع درآمدی خود استفاده می‌کنند. در کل، درآمدهای نفتی می‌توانند تأثیر چشمگیری بر اقتصاد یک کشور داشته باشند و در برخی موارد می‌توانند در سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی کشورها نیز تأثیرگذار باشند.

آغاز دور دوم تحریم‌های نفتی امریکا باعث شد که رقم صادرات نفت ایران به کمتر از یک‌پنجم شرایط غیرتحریمی کاهش یافته و دولت روحانی با تورم ۵۷ درصدی مواجه شود؛ تورمی که بعد از جنگ جهانی دوم در ایران بی‌سابقه بوده است.

اما حال آژانس بین‌المللی انرژی از احیای نسبی درآمدهای نفتی ایران خبر می‌دهد و برآورد می‌کند میزان آن در ۹ ماه سال ۲۰۲۳ به ۳۳.۹ میلیارد دلار رسیده باشد؛ این عدد ۴.۵ برابر کل درآمد فروش نفت در سال ۹۹ طبق گزارش بانک مرکزی است.

طبق این گزارش، عراق و عربستان به ترتیب ۲ و ۴.۶ برابر ایران از صادرات نفت، درآمد ارزی کسب کرده‌اند که این موضوع به دلیل ظرفیت پالایشی کمتر و تولید نفت بیشتر این دو کشور است.

پیش‌تر اداره اطلاعات انرژی امریکا، درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۳ را ۴۴ میلیارد دلار برآورد کرده بود. ایران سومین تولیدکننده نفت اوپک و پنجمین کشور پردرآمد نفتی این سازمان با ۱۳ عضو است اما از نظر شاخص سرانه درآمد نفتی (یعنی سهم هر نفر از درآمد نفتی) به دلیل «جمعیت بالا» به همراه نیجریه در قعر جدول قرار دارد.

طبق آمار موسسه کپلر، ایران در ۹ ماهه سال ۲۰۲۳ معادل یک میلیون ۲۷۵ هزار بشکه نفت صادر کرده که نسبت به سال ۲۰۲۰، ۳۵۰ درصد رشد کرده است. تداوم روند صعودی فروش نفت ایران در شرایطی است که طبق گزارش رویترز دولت بایدن تاکنون بیش از ۱۸۰ تحریم نفتی علیه شرکت‌ها، نفتکش‌ها و افراد مرتبط به فروش نفت ایران اعمال کرده است.