خبر نگران کننده صندوق بازنشستگی برای بازنشستگان و فرهنگیان بازنشسته

نسبت پشتیبانی که بیانگر نسبت تعداد بیمه‌پردازان به مستمری‌بگیران صندوق‌های بازنشستگی است؛ در حالت مطلوب بسته به نرخ بیمه‌پردازی معمولاً بین ۵ تا ۷ و حداقل این نسبت برای جلوگیری از ورشکستگی صندوق‌ها ۴ اعلام شده؛ این درحالیست که براساس فصلنامه آماری پاییز سال جاریِ صندوق بازنشستگی کشوری، نسبت پشتیبانی این صندوق به ۰.۴۶ رسیده است.

براساس آمار منتشر شده از سوی صندوق بازنشستگی کشوری، تعداد حقوق‌بگیران صندوق تا پایان پاییز سال ۱۴۰۳ معادل یک میلیون و ۷۵۷ هزار و ۷۳۱ نفر بوده که ۸۱ درصد از آنها بازنشسته، ۱۸ درصد متوفی و یک درصد از کارافتاده هستند. 

در این میان ۲ درصد از ازکارافتادگی‌ها ناشی از کار و ۹۸ درصد آنها غیر ناشی از کار بوده است. در حالت شاغل متوفی نیز ۱۰ درصد فوت شاغلین ناشی از کار و ۹۰ درصد فوت‌ها غیرناشی از کار بوده است.

بیشترین تعداد وراث وظیفه‌بگیر با نسبت همسر (جنسیت زن) است و بعد از آن فرزندان دختر و سپس فرزندان پسر در رتبه بعدی هستند. طبق قوانین حاکم بر صندوق بازنشستگی کشوری، همسر (زن)، مادر و پدر (تحت تکفل) مادام که در قید حیات هستند از زمان فوت بازنشسته/ از کارافتاده یا شاغل متوفی حقوق‌بگیر صندوق خواهند بود.

در مجموع،‌ استان تهران با ۳۳۹ هزار و ۵۱۲ نفر بیشترین و استان ایلام با ۱۵ هزار و ۴۰۶ نفر کمترین تعداد حقوق‌بگیر را داراست.

نمودار حقوق‌بگیران به تفکیک جنسیت نیز حاکی از آن است که ۶۵ درصد جامعه حقوق‌بگیران مرد و ۳۵ درصد زن هستند.

با این تفاسیر، تعداد کل حقوق‌بگیران صندوق تا پایان فصل پاییز سال ۱۴۰۳ نسبت به زمان مشابه سال قبل به میزان ۲.۷ درصد افزایش داشته است.

از سویی دیگر نیز،‌ در فصل پاییز ۴۹۴۸ نفر از حقوق‌بگیران فوت شده‌اند که همه آنها قبل از این فصل بازنشسته شده‌اند.

اما بررسی توزیع دستگاهی حقوق‌بگیران در پایان آذرماه سال ۱۴۰۳ نیز نشان می‌دهد که وزارت آموزش و پرورش با یک میلیون و ۱۲۹ هزار و ۸۳۰ حقوق‌بگیر، بزرگترین دستگاه مشترک صندوق بازنشستگی کشوری است که ۶۴.۲۸ درصد جامعه حقوق‌بگیران صندوق را تشکیل می‌دهند.

یکی از چالش‌های اصلی صندوق کاهش پوشش حمایتی است، این در حالیست که براساس تجربیات بین‌المللی یک صندوق بازنشستگی پایدار دارای نسبت پشتیبانی حداقل ۳ و در سطح مطلوب ۶ تا ۷ است. حال آنکه نسبت پشتیبانی این صندوق براساس آمار پاییز امسال به ۰.۴۶ رسیده است.

این درحالیست که صندوق بازنشستگی کشوری که پس از سازمان تأمین اجتماعی بزرگترین صندوق بازنشستگی به شمار می‌رود، در سال ۱۴۰۰ حدود ۹۲۵ هزار بیمه‌شده اصلی (شاغل کسورپرداز) و ۱.۵۸ میلیون بازنشسته داشته و نسبت پشتیبانی این صندوق در این سال حدود ۰.۵۹ بوده که نشان‌دهنده وضعیت فوق بحرانی آن اعلام شده است.

توزیع حقوق‌بگیران به تفکیک مدرک تحصیلی تا پایان آذرماه سال جاری نیز نشان می‌دهد که از میان یک میلیون و ۷۵۷ هزار و ۷۳۱ نفر، ۲۸ هزار و ۳۷ نفر دارای مدرک دکترا، ۱۱۵ هزار و ۳۵۵ نفر دارای فوق لیسانس، ۵۴۹ هزار و ۴۱۶ نفر دارای لیسانس و مابقی دارای مدارک پایین‌تر تحصیلی بوده‌اند.

اطلاعات جامعه حقوق‌بگیران در پایان آذرماه سال جاری نیز نشان می‌دهد که میانگین سن بازنشستگی در این صندوق ۵۱.۹۱ سال بوده است. میانگین مدت پرداخت حقوق یعنی زمانی که از تاریخ بازنشستگی تا زمان قطع رابطه مالی با صندوق به طول می‌انجامد ۲۹ سال و میانگین مدت خدمت یعنی مدت زمان پرداخت کسور در زمان اشتغال با انواع خدمت ۲۸ سال بوده است.

باتوجه به اینکه یکی از خدمات صندوق خدمات رفاهی، حمایتی است، در قرارداد ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۳ تا پایان آذرماه، یک میلیون و ۴۶۲ هزار و ۶۶۳ نفر از بازنشستگان، افراد تحت تکفل آنان و وظیفه‌بگیران از خدمت جبران هزینه خسارت درمان استفاده کرده‌اند که تعداد مراجعه این افراد به مراکز درمانی، در مجموع ۷ میلیون و ۱۶۳ هزار و ۳۹۴ بار بوده است. 

همچنین تعداد کل نفرات بیمه‌شده بیمه عمر و حادثه پایه، برابر با ۹۳۹ هزار و ۶۶۷ نفر است.