از بلیط کنسرت تتلو تا یارانه نان!

حاشیه سود ۱۵۰۰ درصدی قاچاق آرد یارانه ای باعث شده است که برخی مسئولین و ناظرین هم فاسد شوند و در عمل طرح های مقابله با قاچاق با مشکل روبرو شود.

دولت سیزدهم در اولین گام جدی برای حذف واسطه ها در فرایند توزیع یارانه ها انگشت روی اساسی ترین کالای سفره مردم یعنی آرد و نان گذاشته است. این اقدام دولت در واقعی سازی قیمت آرد و گندم و نیز واریز مستقیم یارانه نان به حساب ایرانیان باعث افزایش قیمت های برخی اقلام مثل ماکارونی شده است. طبیعتاً مثل همیشه اقدامات اجرایی کلان هیچ پیوست قوی تبلیغاتی و رسانه ای ندارد و ما در جامعه شاهد تنش خصوصاً در فضای مجازی هستیم و این به دلیل عدم توجیه افکار عمومی در خصوص این اقدام مهم است. برخی معتقدند که در وضعیت تحریمی فعلی و با توجه به فشارهای موجود این اقدام ضرورتی نداشته است. به نظر حضرتعالی ضرورت اجرای واقعی سازی قیمت نان، گندم و آرد چگونه قابل توجیه است؟

دکتر محمد حسن قدیری ابیانه: در کالاهای اساسی مانند آرد، دولت برای کمک به اقشار آسیب پذیر، قیمت ها را با تخصیص یارانه پائین آورده است. اما در این روش، تا حد زیادی هدف مورد نظر دولت تأمین نشده است. یکی از این کالاها نان است. در بسیاری دیگر از موارد مشابه متأسفانه ما شاهد شکل گیری مافیاهایی هستیم که اجازه نمی دهند، یارانه به دست جامعه هدف برسد. مافیای نان، مافیای سوخت، مافیای روغن، مافیای خوراک دام و غیره. آرد با قیمت نازل تحویل نانوا می شود تا نان به قیمتی پائین به دست اقشار مختلف مردم برسد. همین تفاوت قیمت آرد یارانه ای با آرد آزاد باعث می شود که نانوا به هر طریقی در تلاش باشد تا این آرد را از چرخه تولید نان خارج سازد.

آردی که از چرخه تولید نان خارج می شود یا به برخی از کارخانه های ماکارونی سازی و شیرینی پزی داده می شود یا به کشورهای همسایه قاچاق می شود. حتی در برخی مواقع خوراک دام می شود! برخی از این کارخانه های ماکارونی سازی ادعا می کنند که ما مفتخر به صادرات ماکارونی به آمریکا هستیم! در حالی که ماکارونی با آرد یارانه ای تهیه شده است و به ازای هر تُن آرد مصرفی برای تولید این ماکارونی، دولت جمهوری اسلامی ایران به مردم آمریکا ۱۰۰ دلار یارانه می دهد! کارخانه های ماکارونی سازی آرد را به قیمت یارانه دریافت می کنند و با مصرف کننده آزاد حساب می کنند. بنابراین، این یارانه نصیب رانتخواران می شود، نه نصیب مردم!

متأسفانه ما شاهد شکل گیری مافیای خوراک دام به دلیل وجود همین سیکل معیوب توزیع یارانه نان هستیم! نان برای تغذیه دام پخت می شود. یک مسأله دیگر در این باره، قاچاق آرد یارانه ای به کشورهای همسایه است. مافیای قاچاق شکل گرفته است. در شرایط فعلی که اوکراین به عنوان یکی از اصلی ترین تأمین کنندگان گندم دنیا به دلیل جنگ با روسیه شرایط تولید گندم را ندارد، این محصول در کل دنیا گران و حتی کمیاب شده است. قیمت جهانی گندم دو برابر شده است. برخی از کشوهای همسایه نتوانستند در زمینه تأمین گندم قدم های مؤثری بردارند و امروز به طور مثال، در عراق ما شاهد کمبود ۳ میلیون تن گندم مصرفی این کشور هستیم.

دولت یک کیسه آرد را به نانوا به قیمت ۴۰ هزار تومان می فروشد تا با پخت نان، نیاز جامعه را تأمین کند. همین آرد یارانه ای ۴۰ هزار تومانی به عراق با قیمت ۶۰۰ هزار تومان قاچاق می شود!! یک مافیای بزرگ قاچاق آرد شکل گرفته است. ما امروز خودمان در حوزه تأمین گندم مورد نیازمان با مشکل روبرو هستیم. حال فرض کنید نزدیک به سه میلیون تن آرد از ایران به کشورهای همسایه قاچاق شود، نتیجه این خواهد بود که ما دچار بحران خواهیم شد!

عملاً جلوگیری از قاچاق هم غیرممکن است. همسایه های ما مانند عراق، پاکستان یا افغانستان وضعیتی دارند که کنترل کافی بر مرزهایشان وجود ندارد و از سوی دیگر، حاشیه سود ۱۵۰۰ درصدی قاچاق آرد یارانه ای باعث شده است که برخی مسئولین و ناظرین هم فاسد شوند و در عمل طرح های مقابله با قاچاق با مشکل روبرو شود. بنابراین، تنها راه باقی مانده برای جلوگیری از این خسارت عظیم در حوزه تخصیص یارانه کالاهای اساسی، عرضه این کالاها به قیمت واقعی است.

اگر قیمت واقعی شود، دیگر زمینه ای برای قاچاق باقی نمی ماند. دیگر نان به عنوان خوراک دام پخت نمی شود. از طرف دیگر، همین موضوع باعث می شود که گندم کاری در کشور رونق بگیرد. اما اگر یارانه آرد قطع شود، طبیعتاً نان گران خواهد شد. خیلی ها توان خرید نان را نخواهند داشت. البته این فقط یک روی سکه است. روی دیگر سکه این است که دولت یارانه ها را مستقیماً به خود مردم پرداخت خواهد کرد و هیچ درآمدی از این کار نصیب دولت نخواهد شد. این پول مستقیم به مردم پرداخت خواهد شد. قرار است که پول قبل از گرانی نان به حساب مردم واریز شود.

گفته شده است که همه مردم یارانه نان دریافت خواهند کرد. این کار اشتباهی است. این یارانه باید به اقشار ضعیف و متوسط جامعه پرداخت شود. کسی که توان پرداخت ۵۰۰ دلار پول بلیط کنسرت تتلو را در ترکیه دارد، نباید یارانه نان بگیرد، بلکه باید شناسایی شده و مالیات هم از اموال آنها دریافت شود. بنابراین، من معتقدم که هرچند طرح دولت نواقصی دارد، ولی به نفع مردم است. دولت باید آگاه سازی کند. قبل از گران کردن، این پول باید به حساب مردم واریز شود. متأسفانه در این حوزه رسانه ای و آگاه سازی مردم دولت به شدت ضعف دارد. دولت این ضعف را داشته، دارد و متأسفانه خواهد داشت. ما از اول انقلاب در این حوزه با ضعف روبرو هستیم.

آقای رئیسی می خواهد ساختارهای معیوب تخصیص یارانه را به نفع مردم و اقشار ضعیف جامعه اصلاح کند. چیزی هم برای خودش را همکارانش در دولت نمی خواهد خلاف آن چیزی که ما در دولت قبل شاهدش بودیم. مردم این را کامل احساس می کنند. شرایط به گونه ای است که یک سری تبلیغات و جوسازی ها بر علیه دولت شکل گرفته است. مافیاهایی که خون مردم را در شیشه می کنند و اجازه نمی دهند یارانه مستقیم به جیب مردم برود، و همه از این یارانه به اندازه مساوی بهره مند شوند، دست به کار شدند و در حال فضاسازی هستند. مافیای قاچاق آرد، شیرینی پزها و کارخانه های ماکارونی که با آرد یارانه ای تولیداتشان را به بازار عرضه می کردند، یا کارخانه های آردسازی ای که به جای فروش آرد به نانوا، آنها را قاچاق می کردند، این ها بر علیه طرح دولت جهت اصلاح قیمت آرد بسیج شده اند. رسانه هایی را هم در اختیار دارند و شبانه روز به دولت حمله می کنند.

این افراد خودشان را مدافع مردم معرفی می کنند در حالی که در واقع دشمن مردم هستند! یک عده هم فریب تبلیغات رسانه های وابسته به این مافیاها را می خورند. آنهایی که امروز با طرح دولت مخالفند باید به یک سؤال جواب دهند؛ اگر دولت با توجه به جنگ در اوکراین همین امروز به فکر تأمین نان و آرد در جامعه با اصلاح قیمت و واریز یارانه به صورت مستقیم به حساب مردم نکند، اگر فردا کمبودی در این خصوص در جامعه وجود داشت، چه کسی باید پاسخگو باشد؟ فردا جواب مردم را چه کسی خواهد داد؟ اگر نانوا آرد برای پخت نداشت، چه کسی پاسخ مردمی که در صف خرید نان هستند را خواهد داد؟

بنابراین، کار دولت کاملاً درست و بجا است هرچند من معتقدم که بهتر از این هم می شد این کار را عملی کرد.

متأسفانه مجازات های موجود در این خصوص بازدارندگی لازم را ندارند. تشدید مجازات قاچاق آرد می تواند زمینه را برای جلوگیری از قاچاق در این وضعیت مهیاتر سازد.

با توجه به نقدی که به روش دولت سیزدهم برای مدیریت بهتر توزیع یارانه کالاهای اساسی وارد دانستید، به نظر حضرتعالی ایدئالترین راه برای اصلاح قیمت گندم و آرد چیست؟

دکتر محمد حسن قدیری ابیانه: آرد باید به قیمت واقعی به نانوا عرضه شود. یارانه ای که قرار است به صورت مستقیم به حساب مردم واریز شود، نباید برای همه تخصیص یابد. دارا و ندار باید در اینجا از همدیگر متمایز شوند. از سوی دیگر، مجازات های سنگین برای قاچاق آرد در نظر گرفته شود. با کسانی که آرد را از نانوایی یا کارخانه قاچاق می کنند، به شدت باید برخورد شود. متأسفانه مجازات های موجود در این خصوص بازدارندگی لازم را ندارند.

نانوایی که برای سود بیشتر نان مردم را بازیچه قرار میدهد، باید به صورت شدید مجازات شود. کارخانه های آردی که گندم یارانه ای دریافت می کنند و آرد را به دلال می فروشند، باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند. کارخانه های ماکارونی سازی و شیرینی پزی که از آرد یارانه ای برای تولید استفاده می کنند، باید به صورت شدید مجازات شوند.

اگر قیمت واقعی شود، دیگر نان خوراک دام نمی شود. قرار بر این است که دولت بر اساسِ کد ملی یارانه را مستقیم به حساب ایرانیان واریز کند. البته به دلیل ضعف در اطلاع رسانی هنوز بنده هم اطلاع دقیقی از طرح دولت ندارم. آن چیزی که می دانم این است که با اصلاح قیمت ها، فقط ایرانیان یارانه نان دریافت خواهند کرد و مهاجران مجبورند نان را به قیمت واقعی بخرند.