وضعیت نابسامان بازار مسکن / تورم اجاره رکورد زد

 گرانی مسکن می‌تواند پیامدهای جدی برای جامعه داشته باشد. افزایش قیمت مسکن می‌تواند باعث کاهش دسترسی به مسکن برای افراد با درآمدهای پایین شود و ممکن است منجر به افزایش فقر و بی‌خانمانی شود. علاوه بر آن، گرانی مسکن ممکن است باعث ایجاد شکاف‌های اجتماعی شود زیرا افراد با درآمدهای متوسط و پایین دچار مشکلاتی مانند تبعیض مسکنی و افزایش هزینه‌های زندگی شده و منجر به افزایش نابرابری مالیاتی شوند. به علاوه، گرانی مسکن ممکن است به‌عنوان یک مانع برای جوانان در اغلب جوامع جلوه کند و باعث کاهش انگیزه آن‌ها برای ایجاد خانواده و رشد جمعیتی شود.

تورم اجاره در سال ۱۴۰۲ رکورد زد و در آغاز فصل اجاره سال جاری مردم با قیمت‌های عجیبی مواجه شدند که انتظار آن را نداشتند. اکنون در تهران برای اجاره یک واحد مناسب برای یک خانواده کوچک در مناطق جنوبی شهر باید حداقل ۱۰۰ میلیون تومان رهن پرداخت شود و این درحالی‌ست که اجاره ماهانه نیز عمده درآمد خانوارها را می‌بلعد. وضعیت در اغلب شهرستان‌ها نیز تعریفی ندارد.

تورم بی‌سابقه اجاره‌بها به‌ویژه در کلانشهرها درحالی جریان یافته است که بر اساس آمارهای رسمی، متوسط قیمت آپارتمان در تهران به متری ۸۰  میلیون تومان رسیده است با توجه به وضعیت معیشت مردم عملا دیگر کمتر کسی در ایران قادر به خرید خانه است.

بر اساس گفته رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در بخش مسکن با ثبت‌نامی که از متقاضیان واجدالشرایط کشور انجام شده است بیش از ۴.۵ میلیون خانواده ثبت‌نام کرده‌اند. طبق بررسی‌ها این خانواده‌ها تسهیلات دریافت نکرده‌اند و فاقد مسکن هستند. این به معنای وجود ۴.۵ میلیون خانوار در کشور است که حالا باید با این تورم افزایشی و سطح پایین درآمدهای ماهانه دست و پنجه نرم کنند.

از سوی دیگر بحث مربوط به مسکن دولتی نیز در ایران چندان تعریفی ندارد. مسکن مهر پس از دو دهه هنوز به‌طور کامل به متقاضیان تحویل داده نشده، اعتراضات بسیاری برای مسکن ملی وجود دارد و نهضت ملی مسکن هم پس از گذشت بیش از دو سال ارائه آن به مرحله ساخت و تحویل نرسیده است.

پیامدهای گرانی مسکن در جامعه

بارزترین اثر رشد تورم در بازار مسکن و اجاره، بدمسکنی و حاشیه‌نشینی‌ست که در سال‌های اخیر ابعاد گسترده‌ای به‌ویژه در کلانشهرها داشته است؛ بروز پدیده‌هایی مثل مهاجرت معکوس، پشت بام‌خوابی و اجاره کانکس که با ادامه شرایط فعلی مشخص نیست به کجا ختم خواهد شد.

اما حالا آماری که ایسپا منتشر کرده نشان می‌دهد آثار گرانی مسکن در زندگی مردم، پا را فراتر این‌ها گذاشته و در جزئیات زندگی خانوارها نیز آشکار شده است. نتایج نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در تیرماه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد، ۶۸.۱ درصد از شهروندان در سطح ملی «کاملا» و «زیاد» و ۱۱.۶ درصد «تاحدی» در خصوص مسکن و تامین اجاره آن در آینده نگران هستند.

همچنین نتایج پیمایش ملی ایسپا در زمستان ۱۴۰۱ با جامعه آماری زنان و مردان متاهل که در سن باروری قرار دارند نشان می‌دهد، ۷۵.۴ درصد از مردان و ۶۸.۳ درصد از زنانی که تمایل به فرزندآوری ندارند به مقدار زیاد و خیلی زیاد نداشتن مسکن مناسب را از دلایل عدم تمایل به فرزندآوری در کنار سایر عوامل و دلایل ذکر نموده‌اند.