هزینه های مسکن در پایتخت سر به فلک کشید / سهم مسکن در سبد خانوار ایرانی

بازار مسکن یکی از مهمترین بازارهای اقتصادی در هر کشوری است. این بازار شامل خرید، فروش و اجاره ملک‌ها مانند خانه‌ها، آپارتمان‌ها، ویلاها و مغازه‌ها می‌شود. بازار مسکن تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قرار دارد.

بازار مسکن از چندین بخش تشکیل شده است که شامل خریداران، فروشندگان، مشاوران املاک، تولیدکنندگان ساختمان و متخصصان حقوقی می‌شود. این بازار طبق روند و تغییرات بازارهای دیگر، ممکن است به صورت رو به رشد یا کاهش باشد.

مسکن یکی از اقلام اساسی سبد خانوار است که هرچقدر قیمت آن بالا رود، خانوار امکان حذف کردن آن را ندارد و در نهایت می‌توان به خانه‌های کوچک‌تر و در مناطق ارزان‌تر نقل مکان کند. از این جهت، بررسی داده‌های مربوط به مسکن اهمیت ویژه‌ای در اقتصاد ایران دارد.

گزارش مرکز آمار از شاخص‌های اقتصادی کلان کشور در اسفند ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که بر اساس آمار بودجه خانوار سال ۱۴۰۱، از میان کل استان‌های کشور، خانوارهای ساکن در مناطق شهری استان تهران بیش از سایرین بابت مسکن هزینه پرداخت کرده‌اند.

به بیان دقیق‌تر، «سهم مسکن از کل هزینه سالانه خانوار شهری» در تهران بیش از ۵۰ درصد است که نسبت به سایر استان‌ها بالاتر است. استان البرز و فارس نیز به ترتیب رتبه دوم و سوم را در این رده‌بندی کسب کرده‌اند و خانوارهای ساکن در مناطق شهری این استان‌ها به طور تقریبی ۴۱ درصد از هزینه سالانه خود را در سال گذشته به هزینه‌های مسکن اختصاص داده‌اند. این در حالی است که میانگین کل کشور ۳۸.۱ درصد است و ۲۷ استان سهمی کمتر از میانگین کشوری را رقم زده‌اند. در سوی دیگر این طیف، استان بوشهر قرار گرفته که خانوارهای ساکن در مناطق شهری آن حدود ۲۰ درصد از هزینه سالانه خود را صرف مسکن کرده‌اند.

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که به طور متوسط، یک خانوار ایرانی ساکن در مناطق شهری طی سال ۱۴۰۱ حدودا ۳۸ درصد از کل هزینه‌های خود را به مسکن اختصاص داده است. این نرخ، میانگین کل کشور از سهم مسکن از کل هزینه‌های سالانه یک خانوار شهری است. اگر به هر استان به طور مجزا نگاه کنیم نتایج متفاوتی حاصل می‌شود.

برای مثال، از میان ۳۱ استان کشور، تهران نخستین رتبه‌ها را در این شاخص به نام خود ثبت کرده است. به بیان دقیق‌تر، در طول سال گذشته هر خانوار ساکن در مناطق شهری تهران به طور متوسط ۵۰.۸ درصد از هزینه‌ سالانه خود را به مسکن اختصاص داده است. یعنی تمام نیازهای مصرفی این خانوار تنها ۵۰ درصد از کل هزینه را تشکیل داده و نیم دیگر هزینه‌ها مستقیما برای مسکن صرف شده است.

دومین رتبه در این بررسی به استان البرز اختصاص یافته که در آن سهم مسکن از کل هزینه سالانه یک خانوار شهری ساکن البرز ۴۱.۹ درصد شناسایی شده است. این نسبت به در فارس به عنوان سومین استان نیز ۴۱.۶ درصد بوده و در گیلان به ۳۹ درصد رسیده است. این چهار استان، تنها استان‌هایی بودند که در آن مسکن بیش از ۳۸ درصد (که همان میانگین کل کشور است) هزینه خانوار را به خود مشغول کرده است.