دومین رشد پایین قیمت خانه رقم خورد

بازار مسکن یکی از مهمترین بازارهای اقتصادی در هر کشوری است. این بازار شامل خرید، فروش و اجاره ملک‌ها مانند خانه‌ها، آپارتمان‌ها، ویلاها و مغازه‌ها می‌شود. بازار مسکن تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قرار دارد.

بازار مسکن از چندین بخش تشکیل شده است که شامل خریداران، فروشندگان، مشاوران املاک، تولیدکنندگان ساختمان و متخصصان حقوقی می‌شود. این بازار طبق روند و تغییرات بازارهای دیگر، ممکن است به صورت رو به رشد یا کاهش باشد.

به علت بی‌توجهی دولت گذشته به تولید مسکن، کشور با موج عظیم تقاضای انباشته‌شده مواجه شد که تبعات آن عقب‌ماندگی ۸ ساله در تولید مسکن و ۸ سال مسکن نساختن، همچنان دامن‌گیر اقتصاد و مردم است.

با وجود شروع به ساخت ۴ میلیون مسکن در دولت سیزدهم، به علت عقب‌ماندگی ۸ ساله در دولت گذشته، بازار مسکن همچنان با تبعات ناشی از کم‌کاری‌های عباس آخوندی و حمایت‌های حسن روحانی از سیاست‌های وی مواجه است. دولت گذشته تولید مسکن ارزان‌قیمت برای اقشار متوسط و کم‌درآمد را قبول نداشت و طرح مسکن مهر را هم متوقف کرد و بازار را به سوداگران واگذار کرد.

سقوط رشد بخش ساختمان در دولت گذشته

به همین دلیل بر اساس آمار بانک مرکزی در ۸ سال دولت گذشته متوسط رشد فصلی ارزش افزوده بخش ساختمان (پاییز ۱۳۹۲- تابستان ۱۴۰۰) منفی ۳ درصد و متوسط رشد سالانه ارزش افزوده بخش مسکن هم (۱۳۹۲-۱۳۹۹) منفی ۴.۷ درصد شد که به معنای عقبگرد کامل ساختمان‌سازی در کشور در آن دوره بود.

این در حالی است که در دولت سیزدهم با توجه مجدد به تولید مسکن، متوسط رشد فصلی بخش ساختمان به مثبت ۳.۳ درصد رسیده است.

بر اساس آمار بانک مرکزی از تولید ناخالص داخلی کشور بر پایه قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵، ارزش افزوده بخش ساختمان در سال پایانی دولت احمدی‌نژاد (۱۳۹۱) به رقم ۱,۰۲۲,۳۳۵ میلیارد ریال رسیده بود که در سال پایانی دولت روحانی (۱۳۹۹) به ۶۷۲,۱۶۶ میلیارد ریال سقوط کرد. یعنی در دولت روحانی ارزش افزوده ساختمان‌سازی در کشور ۳۴ درصد آب رفت.

رشد منفی سرمایه‌گذاری برای تولید مسکن در دولت قبل

میزان سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان و مسکن هم در دولت گذشته سقوط کرد. بر اساس آمار بانک مرکزی، متوسط رشد سالانه تشکیل سرمایه ثابت در بخش ساختمان در ۸ سال دولت قبل منفی ۴.۱ درصد بود. در سال ۱۳۹۹ تشکیل سرمایه ثابت در بخش ساختمان ۳۰ درصد کمتر از سال ۱۳۹۱ بود.

احیای تولید مسکن در دولت سیزدهم

اما دولت سیزدهم با تعهد به روشن ساختن موتور تولید مسکن کار خود را شروع کرد و اکنون شاهد بازگشت رونق به تولید واحدهای مسکونی پس از ۸ سال خانه نساختن در دولت قبل هستیم. انتظار می‌رود در سال ۱۴۰۳ با تحویل تدریجی صدها هزار واحد از طرح نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم، از فشار تقاضای انباشته‌شده کاسته شود.

متوسط رشد فصلی تشکیل سرمایه ثابت در بخش ساختمان در ۸ سال دولت قبل (پاییز ۱۳۹۲-تابستان ۱۴۰۰) منفی ۱.۸ بود اما در دولت سیزدهم تاکنون به مثبت ۱.۶ درصد رسیده و سرمایه‌گذاری برای تولید مسکن مجددا احیا شده است.

اثرگذاری تولید مسکن بر قیمت

از نیمه دوم سال ۱۴۰۲ نیز شاهد تحویل ده‌ها هزار واحد ساخته‌شده از طرح نهضت ملی مسکن و تکمیل مسکن مهر بودیم که تاثیر خود را در کاهش شتاب قیمت‌ها در پایتخت نشان داد. بدین ترتیب در حالی که اوایل سال گذشته رشد سالانه قیمت آپارتمان در تهران افزایشی بود، در پایان سال به کمتر از ۲۵ درصد نزول کرد.

افزایش ۲۴.۸ درصدی قیمت مسکن در سال ۱۴۰۲ دومین رکورد رشد پایین قیمت مسکن در ۷ سال اخیر است. بهترین رکورد ۷ سال اخیر هم در اختیار دولت رئیسی است که در سال ۱۴۰۰ رشد قیمت مسکن به ۱۶ درصد فروکش کرد.

بالاترین افزایش سالانه قیمت مسکن هم در سال پایانی دولت دوازدهم یعنی ۱۳۹۹ ثبت شد که قیمت مسکن در پایتخت ۹۴ درصد بالا رفت.

بر اساس آمار بانک مرکزی، در دولت دوازدهم متوسط رشد قیمت ماهانه مسکن در تهران ۴.۱ درصد بود که در دولت سیزدهم تاکنون به ۳.۲ درصد کاهش یافته است و با تحویل صدها هزار واحد از طرح نهضت ملی مسکن در سال جدید، از این رشد باز هم کاسته خواهد شد.

احیای شورای عالی مسکن با توجه دکتر رئیسی

توفیقات فوق در دولت سیزدهم در مهار رشد شتابان قیمت مسکن، بازگشت سرمایه‌گذاری در ساختمان‌سازی و روشن شدن موتور تولید مسکن ناشی از توجه ویژه رئیس‌جمهور به این موضوع بود. در حالی که در دولت گذشته در زمان وزارت عباس آخوندی شورای عالی مسکن به مدت ۵ سال تشکیل نشد و معضلات بخش مسکن در آن دوران بدون صاحب بود، دکتر رئیسی در همان مهرماه ۱۴۰۰ اولین جلسه شورای عالی مسکن در دولت سیزدهم را تشکیل داد و تاکنون نیز به طور مرتب ۱۵ از جلسه این شورا برگزار شده و موانع از سر راه تولید مسکن با تصمیمات این شورا برطرف شده است.