افزایش ایمنی واکسن آنفلوآنزا تا ۷۰ درصد / تزریق واکسن خاص برای افراد حساس به تخم مرغ

واکسن آنفلوانزا یک واکسن است که برای پیشگیری از بیماری آنفلوانزا یا همان "آنفلوانزای فصلی" استفاده می شود. این واکسن شامل قطره‌هایی است که حاوی ویروس‌های کشته شده آنفلوانزا هستند. پس از تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن به ویروس‌های کشته شده واکسن عادت می‌کند و به خوبی آمادگی پاسخ به ویروس‌های زنده آنفلوانزا را پیدا می‌کند. به عبارت دیگر، واکسن از بدن در برابر آنفلوانزا محافظت می‌کند و باعث کاهش شدت و مدت زمان بیماری می‌شود.

استاد بیوفناوری دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد اسلامی تهران با اشاره به اینکه در برخی موارد اعلام می‌شود افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند هیچ یک از واکسن‌های آنفلوآنزا را نزنند، درست نیست، گفت: بهتر است دو گروه افرادی که به آلبومین و تخم‌مرغ حساسیت دارند، واکسن آنفلوآنزا ایرانی فلوگارد را استفاده کنند.

دکتر مصطفی نوری‌زاده عنوان کرد: ویروس آنفلوآنزا انواع مختلفی دارد که فقط نوع A و B آن برای انسان می‌تواند خطر آفرین باشد. به همین دلیل هرساله برای این ویروس‌ها واکسن تزریق می‌کنیم.

وی در پاسخ به اینکه چرا واکسیناسیون‌ آنفلوآنزا در زمستان انجام می‌شود؟ تصریح کرد: احتمال ابتلا به بیماری آنفلوآنزا در تابستان وجود دارد ولی ما در تابستان زمان زیادی را در فضاهای بسته سپری نمی‌کنیم و فرآیند تهویه وجود دارد. همچنین با توجه به اینکه ویروس آنفلوآنزا به صورت تنفسی به افراد منتقل می‌شود و با توجه به سرما و بسته بودن فضاها، در واقع به ویروس‌ آنفلوآنزا این اجازه را می‌دهیم که ویروس در فضا گردش داشته باشد و افراد بیشتر مبتلا شوند.

استاد بیوفناوری دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد اسلامی تهران در خصوص اینکه چرا گفته می‌شود واکسن آنفلوآنزا در شهریور تزریق شود؟ اظهار کرد: بعضی از افراد گمان می‌کنند که واکسن آنفلوآنزا را فقط باید در شهریور بزنیم و اگر در چنین روزهایی مورد استفاده قرار بگیرد دیر بوده و تاثیری نخواهد داشت؛ در حالی که چنین چیزی نیست. در واقع به علت اینکه در پایان شهریور وارد فصل پاییز می‌شویم و به مرور هوا سرد می‌شود و با توجه به موارد بیان شده در مورد سرما و تاثیر آن بر افزایش احتمال ابتلا به آنفلوآنزا، پیشنهاد می‌کنیم در اواخر شهریور افراد واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. ممکن است برخی افراد به هردلیلی دیر کرده باشند و تا امروز واکسن آنفلوآنزا را تزریق نکرده باشند، این افراد می‌توانند هم‌اکنون واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند؛ چراکه تا اردیبهشت ماه احتمال مواجهه با ویروس آنفلوآنزا برای افراد وجود دارد.

نوری‌زاده با بیان اینکه ایمنی نسبت به آنفلوآنزا دو هفته پس از تزریق واکسن برای فرد ایجاد خواهد شد، اضافه کرد: احتمال ابتلا به آنفلوآنزا پس از گذشت دو هفته از تزریق آن در افراد کاهش پیدا می‌کند.

وی در رابطه با اینکه چه کسانی باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند، تصریح کرد: افرادی که بیشتر در خطر ابتلا به آنفلوآنزا قرار دارند مانند افراد مسن، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، کودکان، زنان باردار، افرادی که دیابت یا بیماری‌های در ارتباط با ایمنی و سرطان دارند، همگی باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند.

استاد بیوفناوری دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد اسلامی تهران خاطرنشان کرد: با نگاهی به ساختار ویروس، مشاهده می‌کنیم پروتئین‌های سطحی آن دارای ویروس‌های مختلفی هستند؛ به همین دلیل است که گفته می‌شود این ویروس انواع مختلفی دارد و همه ساله برای برخی از آن ویروس‌ها که ظرفیت تبدیل به اپیدمی دارند واکسن ساخته می‌شود.

نوری‌زاده در خصوص فرآیند تشخیص اینکه چه نوع ویروسی ظرفیت تبدیل به اپیدمی دارد، گفت: در دنیا مراکز تحقیقاتی زیادی در نواحی مختلف دنیا وجود دارد که از ابتدای سال نسبت انواع ویروس‌های آنفلوآنزا که در فضاهای مختلف در گردش هستند را مطالعه کرده و قبل از شروع اپیدمی براساس داده‌های جمع‌آوری شده نوع یا انواع ویروس مورد شیوع را پیش‌بینی‌ کرده و سپس بر این اساس چند نوع آن واکسن ساخته می‌شود. واکسن‌های سه ظرفیتی یا چهار ظرفیتی نیز بر همین اساس ساخته می‌شود؛ یعنی در صورت استفاده از این واکسن‌ها بدن افراد در برابر سه یا چهار نوع از ویروس‌های آنفلوآنزا مقاومت می‌کند.

وی در رابطه با انواع واکسن در ایران، تشریح کرد: ما در ایران سه نوع واکسن داریم. دو مورد از انواع آن، واکسن‌هایی با ویروس‌های غیرفعال شده خارجی هستند. از آنجایی که ویروس‌های این واکسن‌ها در تخم‌مرغ‌های جنین‌دار کشت می‌شوند، به همین علت گفته می‌شود افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند از این واکسن‌ها استفاده‌ نکنند. همچنین ممکن است در فرآیند تلخیص واکسن مقداری آلبومین در نمونه وجود داشته باشد؛ بنابراین افرادی که به آلبومین نیز حساسیت دارند می‌توانند از این‌واکسن‌ها استفاده نکنند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اینکه در برخی موارد اعلام می‌شود افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند هیچ یک از واکسن‌های آنفلوآنزا را نزنند، درست نیست. افرادی که در ایران سابقه آلرژی به آلبومین و تخم‌مرغ دارند باید فقط دو نوع واکسنی که با این فرآیند ساخته می‌شوند را استفاده نکنند. یکی از عوارض بسیار نادر در واکسن‌های غیرفعال شده می‌تواند سندروم گیلن باره باشد که معمولا افرادی که دچار این سندروم شده‌اند درمان می‌شوند.

نوری زاده با بیان اینکه بهتر است دو گروه افرادی که به آلبومین و تخم‌مرغ حساسیت دارند، واکسن آنفلوآنزا ایرانی فلوگارد را استفاده کنند، خاطر نشان کرد: در این نوع واکسن ویروس کامل در واکسن نیست و پروتئینی از ویروس که می‌تواند ایمنی ایجاد کند به صورت واکسن ایجاد شده است.

وی با یادآوری اینکه متاسفانه در خصوص میزان دوز واکسن، یک سری اطلاعات ناقصی وجود دارد، تشریح کرد: در واکسن‌های ایرانی و خارجی، بچه‌ها و افرادی که برای نخستین بار واکسن می‌زنند، باید در دونوبت این کار را انجام دهند. اما در صورتی که نخستین بار نیست یک دوز کافی است. همچنین در برخی مارک‌های واکسن‌های خارجی برای کودکان یا نوزادان نصف دوز تزریق می‌شود. در ارتباط با واکسن‌های خارجی که در ایران وجود دارد، همان دوز کامل ولی در دو نوبت برای افراد در نخستین بار تزریق می‌شود. واکسن ایرانی فلوگارد برای افراد زیر ۱۸ سال منع مصرف دارد و بهتر است استفاده نکنند.

استادبیوفناوری دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد اسلامی تهران اظهار کرد: واکسن‌هایی که در سال‌های قبل برای آنفلوآنزا استفاده می‌شد ایمنی‌زایی در حدود ۵۰ درصد داشتند. اما خوشبخانه واکسن‌های حال حاضر ایمنی‌زایی بالای ۷۰ درصد دارند. بهتر است افرادی که ریسک بالایی در ابتلا به آنفلوآنزا در آنها وجود دارد واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. چراکه در سال‌های اخیر درگیر بیماری کووید۱۹ بودیم و اکثرا از ماسک‌ استفاده می‌کردیم. ماسک زدن ما از گردش ویروس‌های تنفسی ممانعت ایجاد می‌کرد. گرچه کوید ۱۹ همچنان یک‌خطر محسوب می‌شود اما نسبت به سال‌های گذشته وضعیت بهتری را در این خصوص شاهد هستیم‌.