تصمیم دولت پزشکیان برای قیمت بنزین چیست؟

ناترازی‌های تأمین بنزین و نرخ‌گذاری‌های بنزین از کجا می‌آید و راه‌حل آن چیست؟ باید بگویم اینکه شبکه انرژی ما به شبکه جهانی انرژی وصل نیست عامل اصلی در به وجود آمدن چالش‌های گوناگون برای بنزین می‌شود که اصلی‌ترین چالش‌ها؛ قاچاق سوخت، پایین‌تر بودن نرخ بنزین نسبت به قیمت جهانی، ناترازی در تأمین و واردات سوخت کم‌کیفیت است.

اگر بخواهیم یک بار برای همیشه به این چالش پایان دهیم در مرحله اول باید اتصال شبکه انرژی ایران به شبکه جهانی انرژی صورت گرفته و نرخ‌های واقعی لحاظ شود، که این‌کار نیاز به برنامه‌های بی‌اشکال و کم‌ریسک همراه با زیرساخت‌های لازم با کمک متخصصین حوزه انرژی خواهد داشت، که دولت چهاردهم باید به آن توجه داشته باشد.

چه زمانی برای اتصال به شبکه جهانی انرژی مناسب است؟ بهترین زمان برای تغییر قیمت بنزین زمانی است که قیمت در پایین‌ترین سطح جهانی قرار دارد، اگر قیمت فرآورده‌های نفتی به نرخ‌های جهانی وصل بشود و دولت خود را از قیمت‌گذاری بنزین خلاص کند، دیگر شاید نیاز به افزایش نرخ قیمت نداشته باشیم.

درحال‌حاضر، تولید بنزین در پالایشگاه‌های کشور به روزانه ۱۱۲ تا ۱۱۵ میلیون لیتر رسیده است و از طرفی هم نزدیک به ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین و ۲۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی فشرده (سی‌ان‌جی) در کشور مصرف می‌شود که این رقم مصرفی بالا به شدت باعث ناترازی در چرخه تأمین سوخت کشور می‌شود.

این یعنی قبلاً فقط زمانی‌که پالایشگاهی در دست تعمیر بود مجبور به واردات سوخت می‌شدیم، اما حالا در شرایط طبیعی هم باید بنزین وارد کنیم تا کفاف تأمین را بدهد و این موضوع خسارت‌های جبران‌ناپذیری به کشور وارد می‌کند.

یکی دیگر از راهکار‌های جلوگیری کوتاه‌مدت که دولت سیزدهم تا حدودی با این راه‌حل چرخه سوخت را حفظ می‌کرد، کیفی‌سازی خودرو‌ها و خارج کردن خودرو‌های فرسوده از چرخه مصرف بود.

طبق اعلام شرکت ملی پالایش، هم‌اکنون ۳/۵ میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود دارد که با خروج آنها از چرخه در عمل روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون لیتر بنزین در چرخه سوخت می‌ماند.

طبق آمار‌های قاچاق سوخت که وجود دارد باز هم ناترازی خواهیم داشت و از این بابت هیچگونه نگاه صادراتی نباید به بنزین داشته باشیم و تا حد ممکن جلوی قاچاق سوخت را به کشور‌هایی نظیر عراق، افغانستان، پاکستان و... را بگیریم.

راه‌حل کوتاه‌مدت دیگر تک‌نرخی شدن دوباره قیمت بنزین است که طبق آمار اکنون مصرف بنزین ۲۵ برابر بیشتر از زمانیست که قیمت بنزین تک‌نرخی بوده است و با این راهکار می‌توان قیمت بنزین را تا حدودی کنترل کرد، اما این چالش را برای همیشه حل نخواهد کرد.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛ دولت چهاردهم با ریاست دکتر پزشکیان، همانطور که وعده داده بود باید با کمک کارشناسان حوزه انرژی چه در بخش خصوصی و هلدینگ‌ها، چه در دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی و چه در مدیران حوزه انرژی در دولت‌های سابق شورا‌های راهبردی تشکیل دهند و با همفکری همگی کارشناسان چالش نرخ‌گذاری سوخت را هم از دوش دولت خارج کنند و هم یک بار برای همیشه به این مشکل سامان دهند به شکلی که هم در اجتماع پذیرفته شود و هم مشکلی در سفره دهک‌های کم‌درآمد و کم‌مصرف ایجاد نکند